به گزارش نفت دیلی،سنگ بنای تاسیس سازمانی برای همکاری و هماهنگی بیشتر میان کشورهای دارنده ذخایر بزرگ گاز طبیعی، برای اولین بار از سوی ایران نهاده شد.
ایده تشکیل سازمانی برای همکاری و هماهنگی بیشتر در میان کشورهای بزرگ دارنده گاز طبیعی برای اولین بار از سوی آیت الله خامنه ای، مقام معظم رهبری، سال ١٣٨٥ در دیدار با ایگور ایوانف، دبیر شورای امنیت روسیه، مطرح شد.
ایگور ایوانف، نیز در بازگشت از تهران، از آمادگی مسکو برای هماهنگ کردن سیاست هایش با دیگر کشورهای صادرکننده در بازار بین المللی گاز خبر داد.
در پی این پیشنهاد و تحولات بازارهای انرژی جهان، وجود ذخایر قابل توجه گاز طبیعی در کشورهای ایران، روسیه و قطر، گرایش روز افزون به مصرف گاز و افزایش سهم این حامل در سبد انرژی جهان، دست اندر کاران وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران را بر آن داشت تا در جهت تشکیل سازمانی متشکل از کشورهای عمده تولیدکننده و صادرکننده گاز طبیعی گام بردارند.
همسو با این برنامه، نخستین نشست وزیران کشورهای صادرکننده گاز اردیبهشت ١٣٨٠ (٢٠٠١ میلادی) در تهران، پایتخت ایران برگزار شد و به این ترتیب برای نخستین بار در صنعت جهانی گاز، سازمانی به نام مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی یی سی اف) به همت ایران متولد شد.
این مجمع نوپا در سال های اولیه شکل گیری به صورت غیررسمی فعالیت می کرد، اما به تدریج فعالیت این مجمع افزایش یافت و با امضای اساسنامه آن در دی ١٣٨٧ در مسکو، پایتخت روسیه، این سازمان به طور رسمی «مجمع کشورهای صادرکننده گاز» نام گذاری و مسیر فعالیت های آتی این مجمع روشن‌تر و هموارتر شد.
در این نشست همچنین، دوحه، پایتخت قطر، به عنوان مقر دائم دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده گاز انتخاب شد.
حاضران در این نشست بار دیگر تاکید کردند که اهداف مجمع کشورهای صادرکننده گاز علیه کشورهای مصرف کننده نیست و این مجمع به دنبال ثبات بازار به نفع تولیدکنندگان و مصرف کنندگان گاز است.
از دیگر دستاوردهای نشست وزارتی مجمع کشورهای صادرکننده گاز، تعیین دبیرکلی آن و انتصاب لئونید بوخانوفسکی از روسیه به عنوان دبیرکلی این مجمع بود؛ انتخاب نخستین دبیر کل مجمع کشورهای صادر کننده گاز، دستور جلسه نهمین نشست وزارتی این مجمع در ١٨ آذر ١٣٨٨ در دوحه قطر بود.
بوخانوفسکی از جمله اهداف خود در سمت دبیرکلی جی یی سی اف را توسعه تحقیقات، تبادل فناوری میان اعضا، کنترل حجم ذخایر، تولید گاز، پروژه‌های مربوط به خطوط لوله و حمل و نقل دریایی و توسعه مصرف گاز طبیعی در جهان برشمرد.
دوره دبیر کلی مجمع کشورهای صادرکننده گاز دو ساله است و می تواند دو سال دیگر نیز تمدید شود؛ به همین منظور با توجه به این که دوره دبیر کلی جی یی سی اف تا پایان سال جاری میلادی به پایان می رسد، ایران به عنوان رئیس کنونی اجلاس وزرای جی یی سی اف به همه کشورهای عضو اعلام کرده است، چنانچه مایلند می توانند کاندیدهای خود را برای احراز پست دبیرکلی جی یی سی اف معرفی کنند.
به گفته محمد علی خطیبی، مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران، نامه های معرفی کاندیدها برای احراز پست دبیر کلی جی یی سی اف به کشورها ارسال و از آنها خواسته شده است که کاندیدهای خود را معرفی کنند که پس از معرفی، کاندیدها ارزیابی می شوند و نتیجه این ارزیابی ها به اجلاس نوامبر وزرا در تهران ارائه می شود.
با توجه به اینکه روسیه هم اکنون پست دبیر کلی جی یی سی اف را به عهده داردو ایران که در گزارش آماری سال ٢٠١٢ شرکت بی پی با پیشی گرفتن از روسیه درصدر فهرست بزرگ ترین دارنده ذخایر گازی جهان قرار گرفته است، می تواند در کنار دیگر رقبا شانس خود را برای احراز این پست به بوته آزمایش بگذارد.لذا از آنجاییکه ابتکار عمل تاسیس مجمع کشورهای صادرکننده گاز از سوی ایران صورت گرفت، در شرایط فعلی نیز می تواند با ابتکار عمل شانس بیشتری برای احراز این پست داشته باشد.
نشست ماه نوامبر جی یی سی اف در تهران، فرصت خوبی برای ایران است تا بتواند زمینه سازی لازم برای کسب دبیرکلی را انجام دهد؛به طور قطع باید از فرصت های باقیمانده تا نوامبر آینده استفاده کرد و با توجه به منابع سرشار ذخایر نفت و گاز در ایران، به نظر می رسد که بتواند بعد از روسیه پست دبیرکلی جی یی سی اف را در اختیار بگیرد.
احراز پست دبیر کلی جی یی سی اف می تواند قدرت لابی و نفوذپذیری بیشتری را در اختیار ایران قرار دهد و در کوران تحریم ها، تاثیرگذاری مناسبی را بر بازار جهان انرژی داشته باشد.
دبیرخانه جی یی سی اف در شهر دوحه قطر، دسامبر ٢٠١١ میزبان نخستین اجلاس سران این مجمع و سیزدهمین اجلاس وزارتی بود؛ برگزاری این نشست حاکی از آن بود که مجمع کشورهای صادرکننده گاز مراحل تکامل خود را طی می کند.
در همین حال، برگزاری این نشست را شاید بتوان مهم ترین گام کشورهای عضو جی یی سی اف برای همکاری بیشتر در مدیریت بازار گاز خواند.
خطیبی در این باره گفته است: همه اجلاس هایی که در سطح سران کشورها برگزار می شود به نوعی حمایت از کار یک سازمان است و نشان می دهد که کشورها در عالی ترین سطح از برنامه ها و اهداف این سازمان حمایت می کنند.
به گفته وی، اجلاس سران جی یی سی اف دو سال است که تشکیل می شود و این نشان دهنده حمایت کشورهای عضو در عالی ترین سطح از برنامه ها و اهداف این مجمع است.
هم اکنون سالی یک بار اجلاس وزیران، سالی دو بار اجلاس هیئت اجرایی و برحسب نیاز جلسه های گروه های کارشناسی مجمع جی یی سی اف تشکیل می شود.
کشورهای عضو مجمع صادرکنندگان گاز، ٤٢ درصد از تولید گاز جهان، ٧٠ درصد از ذخایر گازی جهان، ٣٨ درصد از انتقال گاز با خط لوله و ٨٥ درصد از تجارت گاز طبیعی مایع شده (ال.ان.جی) را در اختیار دارند.
کشورهای الجزایر، بولیوی، مصر، گینه استوایی، ایران، لیبی، نیجریه، قطر، روسیه، ترینیداد و توباگو، ونزوئلا و عمان که آبان ماه گذشته به جی یی سی اف پیوست، از اعضای این مجمع جهانی به شمار می روند.
نیازهای روبه رشد انرژی کشورهای مصرف کننده و اضافه شدن کشورهای در حال توسعه به متقاضیان انرژی در سال های آینده، در حال تغییر شرایط بازار حامل های انرژی، از جمله بازار گاز طبیعی است؛ به طوری که بنابر پیش بینی آژانس بینی المللی انرژی، تقاضای جهانی گاز با پیشی گرفتن از تقاضای زغال سنگ به مهم ترین رقیب نفت برای تامین نیازهای انرژی جهان تبدیل می‌شود.
این آژانس گزارش داده است: تقاضای جهانی گاز تا پیش از سال ٢٠٣٠ از تقاضا برای زغال‌سنگ پیشی می گیرد و حدود سال ٢٠٣٥ به مهم ترین رقیب نفت در تامین نیازهای انرژی جهان تبدیل شود.
به یقین همکاری کشورهای تولیدکننده گاز در سطح منطقه ای یا بین المللی، می تواند آثار مثبتی داشته باشد؛ ضمن آن که تبادل‌نظر درباره مشکلات مشترک و تبادل اطلاعات و دانش فنی در این زمینه می تواند به انسجام و تقویت پایه های مجمع کشورهای صادرکننده گاز بینجامد.
