به گزارش نفت دیلی ، يزداني مديرعامل سازمان منطقه ويژه اقتصادي پتروشيمي در حاشيه برگزاري نمايشگاه نقت، گاز و پتروشيمي گفت: متأسفانه بر اساس سياست‌هاي استكباري كه در دنيا وجود دارد، تقسيم‌بندي و قطب بندي مكان‌هاي احداث صنايع پتروشيمي به صورتي است كه منطقه خاورميانه را فقط براي توليد مواد پايه و اوليه، مدنظر قرار داده‌اند.
كشورهايي مثل ايران، عربستان، قطر، كويت و امارات متحده عربي با توجه به اينكه از منابع نفت و گاز برخوردار هستند به صورتي برنامه‌ريزي شده است كه اين كشورها فقط قادر به توليد مواد پايه و اوليه بوده و فاقد زنجيره كامل ارزش افزوده باشند. در اين تقسيم‌بندي جهاني اروپا سهم بيشتري دارد و پليمرهاي مهندسي با ارزش افزوده بسيار بالا در اين كشورها توليد مي شوند .
چين به تنهايي يكي از مهم ترين بخش ها را به عهده دارد و آن توليد كالاهاي مصرفي براي خودش و تمام دنيا است.
به اين ترتيب مواد پايه و اوليه از خاورميانه يا به اروپا مي رود و تبديل به پليمرهاي مهندسي مي‌شود و يا به چين مي رود و براي كالاهاي مصرفي تمام دنيا مثل كيف، كفش پارچه و ... استفاده مي‌شود.
در ضلع چهارم اين مربع، كه بيشترين سود را مي‌برند كشورهاي آمريكاي شمالي، كانادا و برخي كشورهاي اروپايي هستند. اين كشورها داراي تكنولوژي بالا هستند . آنها به جاي توليد مواد اوليه و پايه و يا توليد كالاهاي مصرفي، تكنولوژي يا (license) توليد مي‌كنند كه بيشترين استفاده و سود را نيز نصيب خود مي نمايند.
متأسفانه در اين تقسيم‌بندي صنايعي كه در اختيار كشورهاي داراي ذخاير نفت و گاز قرار گرفته است، صنايعي است كه بيشتر مواد پايه و اوليه توليد مي‌كنند كه اين مواد مورد نياز زنجيره ارزش افزوده كشورهاي غربي و پيشرفته است.
ما هم بايد كاري كنيم كه به هر مقداري كه مي‌توانيم اين حصاري را بشكنيم تا بتوانيم هم مواد پايه و اوليه، هم مواد مياني و هم محصولات نهايي يا صنايع پائين دستي كه ارزش افزوده ما را زياد مي‌كند و هم به اشتغال ما كمك مي‌كند را توليد كنيم.
در زنجيره محصولات پتروشيمي حلقه اول طراحي حلقه دوم توليد مواد پايه و اوليه و حلقه سوم صنايع مكمل يا صنايع پائين دست قرار دارند.
در منطقه خاورميانه حلقه مياني كه توليد مواد پايه و اوليه است انجام مي‌شود ولي نه حلقه اول كه توليد تكنولوژي و ايجاد طراحي‌هاي جديد است و نه حلقه سوم كه توليد صنايع مكمل يا پائين دستي كه بتواند اين مواد پايه و اوليه را به محصولي با ارزش بيشتر تبديل كند وجود دارد .
ما همواره گفته‌ايم و باز هم تأكيد مي‌كنيم با توجه به مزيتهاي فراوان توسعه صنايع مياني و پايين دست پتروشيمي كه باعث اشتغالزايي، تأمين رفاه مردم ،افزايش ارزش افزوده ، تنوع محصولات و. . . مي‌گردد مي‌بايست به توسعه اين بخش‌ها اهتمام بيشتري گردد. به طور نمونه از نظر اشتغالزايي براي توليد يك ميليون تن مواد پايه و اوليه پتروشيمي، 500 فرصت شغلي ايجاد مي‌شود، براي توليد همين يك ميليون تن محصول مياني، 2 هزار و 200 فرصت شغلي و براي توليد محصول نهايي يا صنايع پائين دست، 200 هزار فرصت شغلي ايجاد مي‌شود.
مضافاً بر اينكه صنايع بالا دستي پتروشيمي، سرمايه‌بر بوده و با وجود صرف پول بيشتر شغل مستقيم كمتري ايجاد مي‌گردد.
آمارها مي‌گويد حدود 11 تا 12 درصد قطعات به كار رفته خودروها، 10 درصد قطعات يك ساختمان، 10 تا 12 درصد سبد خريد روزانه يك خانوار شامل محصولات پائين‌دست پتروشيمي است كه نشان مي دهد ما بايد به اين بخش توجه كنيم.
در صنايع بالادست 15_10 نوع محصول، در صنايع مياني تقريباً 300 محصول و در صنايع نهايي يا صنايع پائين‌دست 30 هزار نوع محصول توليد مي‌شوند كه تنوع ، كاربرد و ارزش افزوده بسيار بالايي خواهد داشت. بر همين اساس با تأكيد وزير نفت و حمايت و پشتيباني معاون ايشان در امور پتروشيمي، تقريباً همه مجتمع‌هاي پتروشيمي موظف شده اند كه به سمت و سوي صنايع مياني و پائين‌دست حركت كنند .
روند شتابان توليد محصولات پتروشيمي در كشور همچنان ادامه دارد و ما اميدواريم با برنامه پنجم توسعه، اگر راهكارهاي اجرايي آن هم مهيا باشد ( كه در دست تهيه نيز هست ) پتروشيمي بتواند به افق چشم انداز خودش يعني افق 1404 كه تبديل شدن كشور به كشور اول منطقه آسياي جنوب غربي، قفقاز و خاورميانه در ابعاد علمي، اقتصادي، فني است تبديل شود. سهم پتروشيمي ما در افق چشم‌انداز 20 ساله، بايد به 24 درصد برسد كه مقام اول منطقه را به دست آورد و سهم ما در بازار جهاني به 1/6 درصد برسد كه اميدوار هستيم كه در برنامه توسعه بعدي دولت و مجلس به صنايع پتروشيمي كمك كنند تا بتواند ظرفيت‌هاي جديدي را ايجاد كند. كمك كنيم تا شركت ملي صنايع پتروشيمي بتواند چابهار را به عنوان قطب سوم خودش راه اندازي كند .البته قطب هاي 4 و 5 پتروشيمي هم در دست مطالعه است كه وقتي نهايي شد اعلام مي‌شود.
توقع ما از دولت و مجلس اين است كه پتروشيمي را به عنوان يك صنعتي كه باعث توسعه صنعتي كشور مي‌شود باعث اشتغال بيشتر كشور مي‌شود ياري كنند تا بتوانند با اجراي طرح‌هايش به ويژه در صنايع مياني و پائين‌دست موفق شوند تا صنايع پائين دست را در تمام كشور توسعه شوند. اگر ما صنايع پائين‌دستي را در كشور توسعه ندهيم بدانيم كه نمي‌توانيم با بحث اشتغال مبارزه جدي كنيم و يا زنجير ارزش افزوده محصولات پتروشيمي را كامل كنيم. اميدوار هستيم كه همان طور كه امسال را با توسعه صنايع پائين‌دستي در منطقه ويژه آغاز كرديم توسعه احداث واحدهاي صنايع پائين‌دستي در كشور در برنامه 6 توسعه حتماً توجه ويژه شود چرا كه توسعه اين صنعت خيلي از معضلات كشور را مي‌تواند حل كند.
