به گزارش نفت دیلی، در شرائطی که نهادهای مالی سنتی مانند بانکها به سرمایه گذاری در فناوریها بویژه فناوریهای نو و ریسک پذیر تمایلی ندارند، ایجاد صندوقهای پژوهش و فناوری می تواند به جبران خلا ناشی از فقدان ادبیات مشترک میان بانکها، محققان و نوآوران درباره مسائل مربوط به دانش فنی، ایجاد کسب و کارهای جدید در حوزه های مختلف فناوری و راهبری تخصصی پروژه های دانش بنیان تا تجاری سازی یافته های پژوهشی کمک کند.
تلاش انجمن نفت ایران برای ایجاد صندوقهای پژوهش و فناوری غیردولتی با همکاری وزارت نفت و فعالان بخش خصوصی صنعت نفت، خبری است که هفته گذشته از سوی محمدرضا مقدم معاون وزیر نفت در امور پژوهش و فناوری و سرپرست معاونت مهندسی وزارت نفت اعلام شد. وی که خود از اعضای هیئت مدیره و قائم مقام انجمن نفت ایران است، در گفتگویی کوتاه به پرسشهای شانا درباره جزئیات طرح ایجاد این صندوقهای غیردولتی در صنعت نفت پاسخ داده است:
آقای دکتر؛ بر اساس اعلام انجمن نفت ایران گویا تاکنون حدود ٢٠ صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی در کشور ایجاد شده است. به نظر شما ایجاد این صندوقها چه ضرورتی دارد؟
ببینید در شرائطی که نهادهای مالی سنتی مانند بانکها به سرمایه گذاری در فناوریها بویژه فناوریهای نو و ریسک پذیر تمایلی ندارند، ایجاد صندوقهای پژوهش و فناوری می تواند به جبران خلا ناشی از فقدان ادبیات مشترک میان بانکها، محققان و نوآوران درباره مسائل مربوط به دانش فنی، ایجاد کسب و کارهای جدید در حوزه های مختلف فناوری و راهبری تخصصی پروژه های دانش بنیان تا تجاری سازی یافته های پژوهشی کمک کند. از سوی دیگر ایجاد این صندوقها به منظور ارائه مشاوره مالی و سرمایه گذاری برای تشویق سرمایه گذاران در حوزه های مختلف فناوری و یا ارائه ابزارهای مناسب برای کمک به ترویج فناوریها با ایجاد و توسعه شرکتهای دانش بنیان و کاهش ریسک و تشویق نهادهای مالی برای سرمایه گذاری در حوزه های مختلف پژوهش و فناوری ضرورت دارد.
ضرورت ایجاد این صندوقها به طور خاص در صنعت نفت چیست؟
افزون بر مواردی که اشاره کردم، با توجه به این که بخشهای مختلف صنعت نفت در اقتصاد کشور بویژه درآمدزایی، توسعه پایدار، بومی کردن فناوریها و ایجاد اشتغال نقشی بسزا دارند، برای حمایت از فعالیتهای علمی، پژوهشی و فناوری و بومی سازی فناوری و حمایت از داخلی سازی تجهیزات این صنعت، موضوع تشکیل صندوقهای پژوهش و فناوری در دستور کار انجمن نفت ایران قرار گرفت. ضمن این که این صندوقها به عنوان کارگزار صندوق نوآوری و شکوفایی به پشتوانه کارشناسان و مشاوران باتجربه خود با رویکرد انجام عملیات به صورت ماتریسی، توانایی همزمان ارزیابی طرحها، نظارت بر حسن انجام آنها و پرداخت مبالغ تصویبی را دارند.
خدمات مالی این صندوقها به چه افراد یا شرکتهایی تعلق می گیرد؟
صندوقهای پژوهش و فناوری غیردولتی می توانند به اشخاص حقیقی و حقوقی به صورت یارانه خدمات مالی و تسهیلاتی ارائه دهند. ارائه تسهیلات کوتاه مدت و بلندمدت، پرداخت همه یا بخشی از سود تسهیلات و جرایم متعلقه، ارائه خدمات ضمانتنامه ای برای اجرای طرحهای پژوهشی، فناوری، نوآوری و تجاری سازی نتایج پژوهشها و جذب و هدایت منابع مالی دولتی، بانکها و دیگر صندوقها هم در مسیر اهداف و وظایف تعریف شده از عمده فعالیتهای این صندوقهاست. این صندوقها می توانند در ایجاد، توسعه و توانمندسازی شرکتهای پژوهشی و فناوری دانش بنیان مشارکت و سرمایه گذاری کنند و یا در تدوین سیاستها و اولویتها و مقررات مرتبط با اهداف صندوق در کشور و ارائه خدمات ارزیابی و امکانسنجی طرحهای کسب و کار و نظارت یا ارزشگذاری پروژه ها و طرحهای پژوهش و فناوری و ... مشارکت داشته باشند.
فکر می کنید ایجاد این صندوقها می تواند در ظرفیت سازی قانونی برای مشارکت بخش خصوصی با دولت در حوزه تولید فناوری نیز موثر باشد؟
قطعا همین طور است. ایجاد ظرفیت قانونی برای مشارکت بخش خصوصی با دولت در امر تولید فناوری از جمله فعالیتهای این صندوقهاست.
با توجه به این که صندوقهای پژوهش و فناوری غیردولتی صنعت نفت با همکاری فعالان بخش خصوصی این صنعت ایجاد می شود، مدیریت سرمایه گذاری این صندوقها هم بر عهده بخش خصوصی است؟
بله. این صندوقها به عنوان یک نهاد عمومی، دارای شخصیت حقوقی غیردولتی و استقلال مالی هستند و بر اساس قانون تجارت و در چارچوب اساسنامه ای خاص اداره می شوند و مدیریت سرمایه گذاری آنها نیز بر عهده بخش خصوصی است.
وزارت نفت می تواند در این صندوقهای غیردولتی سهام داشته باشد؟
ببینید، دولت می تواند به منظور ارتقا، توسعه فناوری و گسترش نوآوری در صنایع نفت کشور از طریق ایجاد زمینه های مشارکت و سرمایه گذاری بخش خصوصی و غیردولتی و کمک به کاهش ریسکهای احتمالی با توجه به ماهیت خصوصی بودن این صندوقها، تا ٤٩ درصد در این صندوقها سهام داشته باشد که وزارت نفت نیز می تواند تا درصد مشخصی مشارکت کند.
برای تامین سهم مشارکت دولت در این صندوقها نیز می توان از تبصره یک ماده (٥) قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوریها و اختراعات مصوب مجلس شورای اسلامی که در آن مقرر شده است "حداقل پنج درصد از سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی برای اعطای تسهیلات به صندوقهای غیردولتی پژوهشی و فناوری مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اختصاص می یابد"، استفاده کرد. این در حالی است که از اعتبارات پژوهشی و فناوری شرکتهای تابعه وزارت نفت نیز برای تامین سهم وزارت نفت استفاده می شود.
انجمن نفت ایران در صدد است چند صندوق پژوهش و فناوری ایجاد کند؟
بر طبق برنامه ریزی صورت گرفته، یک صندوق در مجتمعهای پتروشیمی خصوصی، یک صندوق در مجتمعهای پالایشی خصوصی و یک صندوق در شرکتهای خصوصی سرمایه گذاری بازنشستگی صنعت نفت ایجاد می شود.
