به گزارش نفت دیلی، طی سالهای ٩٢، ٩٣ و ٩٤ به ترتیب بیش از ٥٩٦، ٦٦٥ و ٣٥٣ میلیون یورو سرمایه گذاری در پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس انجام شده است.

پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس بزرگترین و نخستین پالایشگاه میعانات گازی کشور است که روی اقتصاد کشور تاثیرگذار خواهد بود و افزون بر خودکفایی در تولید فرآورده های نفتی، ایران را برای نخستین بار از وارد کننده به صادر کننده فرآورده های نفتی بدل می کند، بهره برداری از این پالایشگاه مهم و راهبردی تبلور سیاستهای اقتصاد مقاومتی مورد تأکید مقام معظم رهبری  همسو با جلوگیری از خام فروشی و تبدیل میعانات گازی به فرآورده های با ارزش تر است که از اولویتهای وزارت نفت و دولت تدبیر و امید به شمار می آید.

پالایشگاه ستاره خلیج فارس، با ظرفیت پالایش روزانه ٣٦٠ هزار بشکه میعانات گازی با هدف رفع تنگناهای تولید میعانات گازی در فازهای پارس جنوبی، همچنین رفع نیازها و مصارف داخلی در سه فاز ١٢٠ هزار بشکه ای با ظرفیت تولید ٣٦ میلیون لیتر بنزین در روز در حال احداث است.

با توجه به این که مجموع تولید بنزین در پالایشگاه های کشور، حدود ٦٥ میلیون لیتر در روز است، پالایشگاه ستاره خلیج فارس به تنهایی قادر است معادل ٦٠ درصد تولید همه پالایشگاههای کشور، بنزین تولید کند.

تا پیش از راه اندازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس و در شرایط تحریم، صادرات میعانات گازی استحصال شده در پالایشگاههای پارس جنوبی با محدودیتهای زیادی روبرو بوده است، از این رو احداث پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس با توجه به ضرورت به کار گیری سیاستهای اقتصاد مقاومتی و پرهیز از خام فروشی و به منظور ایجاد ارزش افزوده بالاتر و افزایش درآمد تولید ناخالص سرانه ملی صورت خواهد گرفت.

تحقق اقتصاد مقاومتی مورد تاکید مقام معظم رهبری در یکی دیگر از بخشهای صنعت نفت، خودکفایی کشور در تامین بنزین با کیفیت برای نخستین بار، تبدیل مهوری اسلامی ایران از وارد کننده به صادر کننده بنزین، افزایش صادرات فرآورده های نفتی به خارج از کشور و جلوگیری از صادرات مواد خام و تبدیل آن به فرآورده های با ارزش تر از آثار بهره برداری پالایشگاه ستاره خلیج فارس است.

همچنین پالایش روزانه ٣٦٠ هزار بشکه میعانات گازی دریافتی از میدان گازی مشترک پارس جنوبی، ایجاد قطب بزرگ پالایشی کشور در منطقه بندرعباس واقع در دهانه خلیج فارس، ایجاد زمینه مناسب برای استفاده از فرآورده های پالایشگاه در صنایع پایین دستی، اشتغالزایی مستقیم حدود ١٠ هزار نفر و غیر مستقیم بیش از ١٠ هزار نفر حین اجرای پروژه، اشتغالزایی مستقیم حدود هزار نفر و غیر مستقیم حدود هشت هزار نفر پس از بهره برداری و ارزش روزانه محصولات پالایشگاه حدود ١٢ میلیون یورو از دیگر آثار بهره برداری پالایشگاه ستاره خلیج فارس است.

مطابق با برآوردهای صورت گرفته ٦٠ درصد از میعانات گازی ورودی پالایشگاه ستاره خلیج فارس به بنزین و ٢٤,٥ درصد از آن به گازوئیل بدل می شود.

پس از انجام مطالعات تفصیلی و مشخص شدن هزینه خرید تجهیزات، سرمایه گذاری اولیه طرح (شامل پالایشگاه، خط لوله خوراک و پروژه آبگیر) در ابتدا ٢,٦ میلیارد یورو برآورد شد، اما با طولانی شدن زمان طرح و پس از طی فراز و نشیب قریب ١٠ سال و افزایش هزینه ها، برآورد بودجه کل طرح به مبلغ ٣.٨ میلیارد یورو افزایش یافت که از مبلغ فوق تاکنون بالغ بر ٣ میلیارد و ٣٨ میلیون یورو هزینه شده است.

طی سالهای ٩٢،٩٣، و ٩٤ به ترتیب بیش از ٥٩٦، ٦٦٥ و ٣٥٣ میلیون یورو هزینه در پالایشگاه ستاره خلیج فارس انجام شده است، بر اساس شواهد موجود از کل سرمایه گذاری صورت گرفته در این پالایشگاه ٢٩ درصد آن از سوی سهامداران و باقیمانده از طریق تسهیلات ارزی تامین شده است.

بهره برداری از خط لوله خوراک پالایشگاه ستاره خلیج فارس

برای انتقال میعانات گازی از منطقه پارس جنوبی به بندرعباس، خط لوله ای به طول حدود ٤٠٠ کیلومتر در نظر گرفته شد که قرارداد آن با شرکتهای جهادی به نام مشارکت جهاد نصر در اردیبهشت ماه سال ٨٧ امضا شد، این خط لوله از ایستگاه تقویت فشار در منطقه پارس جنوبی آغاز و پس از عبور از اراضی به طور عمده کوهستانی سه استان بوشهر، فارس و هرمزگان و با حجم خاکبرداری و سنگبرداری بالغ بر ١٣ میلیون مترمکعب به پالایشگاه ستاره خلیج فارس در بندرعباس متصل شده است.

 خط لوله یادشده با ٣٦ اینچ قطر، یکی از بزرگترین خطوط لوله نصب شده برای انتقال خوراک و فرآروده های نفتی در کشور است که عملیات اجرائی آن در اواخر سال ٩٢ به پایان رسیده و هم اکنون در حال بهره برداری است.

دومین پروژه آبگیر کشور در پالایشگاه ستاره

به منظور تأمین آب مورد نیاز پالایشگاه و با توجه به نزدیکی محل احداث پالایشگاه به دریا، پروژه آبگیر با ظرفیت ٢٠٠ هزار متر مکعب در ساعت به فاصله ٦ کیلومتری جنوب پالایشگاه در سواحل نیلگون خلیج فارس احداث شده است. قرارداد این پروژه در مهر ماه سال ١٣٨٧ با شرکت صدرا امضا شد. این پروژه که از لحاظ ظرفیت، دومین پروژه آبگیر کشور است، شامل دو بخش خشکی و دریاست، ابتدا آب دریا به وسیله چهار خط لوله قطور (هر یک به قطر ٢/٧ متر) از فاصله هزار و ٥٠٠ متری و عمق ١٦ متری دریا، به ساحل منتقل شده و سپس از آنجا توسط ٨ پمپ به ظرفیت هر یک ١٢ هزار و ٦٠٠ متر مکعب در ساعت و از طریق دو خط لوله به قطر ٢/٢ متر به پالایشگاه منتقل می شود و سرانجام با رعایت همه قوانین و ضوابط زیست محیطی از طریق کانال احداث شده به دریا بازگردانده می شود.

تاریخچه روند اجرایی پروژه ستاره خلیج فارس

فعالیتهای عملیاتی طرح احداث پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس پس از انجام مطالعات امکان سنجی و طراحی پایه از بهمن ماه سال ١٣٨٥ با ثبت و تأسیس شرکت نفت ستاره خلیج فارس و با ترکیب سهامداران بصورت ٤٠ درصد شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی، ٥٠,٠١ درصد شرکت پتروگاس (اندونزی)، ٩.٠٩ درصد صندوقهای بازنشستگی صنعت نفت آغاز شد.

در ابتدا شرکتهای تهران جنوب و بینا به همراه دو شریک خارجی اسنم پروجتی و گلدن گروپ عملیات طراحی را ادامه دادند، اما به دلایل متعدد از جمله درخواست اعتبار تأیید شده (Confirmed L/C) و نبود امکان اجرای آن در شرایط وقت، پس از تکمیل مطالعات FEED دو شرکت خارجی از کنسرسیوم خارج می شوند، از این رو کار در عمل از خرداد ماه سال ٨٧ توسط دو شرکت ایرانی تهران جنوب و بینا ادامه می یابد و به موازات عملیات، تسطیح و آماده سازی زمین آغاز شد.

پروژه ستاره خلیج فارس اواسط سال ١٣٨٨ تا اواسط سال ١٣٨٩ مواجهه با رکود شدید مالی شد و بسیاری ازفعالیتها اجرایی یا متوقف شده و یا با کندی اجرا می شد.

ورود قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا به ستاره خلیج فارس

در اواخر بهمن ماه سال ١٣٨٩ شرکت فرادست انرژی فلات از شرکتهای زیر مجموعه قرار گاه خاتم الانبیاء (ص) به عنوان عضو جدید با نقش راهبری به کنسرسیوم اضافه شد. شرکت فلات که در عمل به عنوان شرکت اصلی گروه بود پس از سازماندهی و تقسیم بندی کل پالایشگاه به چند ناحیه و واگذاری آنها به شرکتهای زیر مجموعه و با تامین نسبی منابع مالی، عملیات اجرایی را ادامه داد.

تغییر دوباه در ترکیب سهامداران پالایشگاع ستاره

در تیر ماه سال ١٣٩٠ دوباره ترکیب سهامداران تغییر می کند به طوری که سهام  شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی به ٤٨ درصد، شرکت پترو گاس (اندونزی) به ٢,١٦ درصد ، صندوقهای بازنشستگی صنعت نفت به ١١.٠٨ درصد و  شرکت نفت و گاز تامین به ٣٨.٧٧ درصد رسید.

با پایان عملیات نصب پایپرکها و لوله گذاریهای زیر زمینی و آغاز نصب سازه های فلزی، در طول سالهای ٩٠ و ٩١ عملیات نصب و لوله های روزمینی و تجهیزات پالایشگاهی با کندی در حال انجام بود. تغییرات پیاپی مدیریتی، نبود سازماندهی مناسب کارفرما و پیمانکار، کمبود منابع مالی، مضافا مشکلات تحریمها و .... پیشرفت کار را با کندی مواجه کرده بود، بطوری که تصوری از زمان بهره برداری دوراز ذهن بود.

اجرای بیش از ١٥,٢ میلیون خاکبرداری، ٦١٠ هزار متر مکعب بتن ریزی، ٥١ هزار تن ساخت و نصب اسکلت فلزی، ٧١ هزار تن تجهیزات ثابت و ٦ هزار تن تجهیزات دوار از جمله کارهای صورت گرفته در پالایشگاه است.

مهمترین فعالیتهای دولت یازدهم برای تسریع در روند ساخت ستاره

از مرداد ماه سال ١٣٩٢ و با روی کارآمدن دولت تدبیر و امید اقدامات زیر بنایی همچون تغییر ترکیب سهامداران شرکت برای اخذ تسهیلات بانکی (شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی از  ٤٨درصد به ١٧,٩ درصد، صندوقهای بازنشستگی صنعت نفت از ١١.٨درصد ٣٣.١ درصد و شرکت نفت و گاز تامین از ٣٨.٧ درصد به ٤٩ درصد)، بکار گیری شرکتهای معتبر جهت نظارت بر کیفیت و راه اندازی، بازنگری، تغییر و تقویت مدیریت و ساختار سازمانی کارفرما و پیمانکار و تغییر رویکرد انجام کارها با هدف راه اندازی واحدها از جمله اقدامهای صورت گرفته در دوران دولت یازدهم است.

اما یکی از فعالیتهای مهم در دولت یازدهم را می توان بازدید معاون اول ریاست جمهوری، وزیر نفت و دیگر مقامها در بهمن ماه پارسال دانست، از جمله مهمترین دستاوردهای این بازدید که گشایشهای جدیدی را به همراه داشت تسریع در تامین منابع مالی ارزی از صندوق توسعه ملی به میزان ٦٥٠ میلیون یورو (در دست اقدام) بوده است.

فعالیتهای اجرایی انجام شده در دولت یازدهم

با انجام اقداماهای فوق، پروژه در مسیر رویکرد راه اندازی و استفاده از ظرفیتهای بلا استفاده طی سالهای قبل قرار گرفت به طوری که در مدت کوتاهی اقدامهای مهمی برای راه اندازی پروژه های خط لوله خوراک و آبگیر دریا صورت پذیرفت، دیگر فعالیتها نیز با سرعت مناسبی انجام می شد.

اجرای خاکبرداری به میزان یک میلیون ٣٣٠ هزار مترمکعب معادل ٩ درصد از کل احجام پالایشگاه، اجرای بتن ریزی به میزان ٤٥ هزار متر مکعب معادل ١٠ درصد از کل احجام پالایشگاه، نصب ٣٣ هزار تن اسکلت فلزی معادل ٦٥ درصد از کل احجام پالایشگاه، انجام جوشکاری به میزان دو میلیون و ٢٠٠ هزار اینچ قطر در بخش لوله کشی روزمینی و زیر زمینی معادل ٦١ درصد از کل احجام پالایشگاه و  نصب ٣٤ هزار تن تجهیزات ثابت و دوار معادل ٤٨ درصد از کل احجام پالایشگاه از جمله فعالیتهای صورت گرفته در دولت یازدهم بوده است.

آغاز و اجرای کابل کشی الکتریکال و ابزار دقیق ٦ هزار و ٢٠٠ کیلومتر معادل ٥٨ درصد از کل احجام پالایشگاه، نصب برج اصلی واحد تقطیر به وزن ٤٢٥ تن، نصب بزرگترین برج پالایشگاه به وزن ٧٠٠ تن، تکمیل خطوط آب آتشنشانی، برقراری برق شبکه ٢٠ کیلوولت در سه مرکز فرعی برق، برق دار کردن پستهای برق (٩ پست برق)، تکمیل فعالیتهای نصب واحد تولید بخار A و B، تکمیل و راه اندازی و واحد آب شیرین کن، تکمیل فعالیت های نصب واحد های ٦ و ٧ تولید برق، تکمیل فعالیت های نصب واحد نیتروژن، تکمیل فعالیت های نصب و راه اندازی واحد هوا، پایان نصب فلر A,B و راه اندازی فلر B، اجرای شبکه روشنایی در نقاط مختلف سایت و تکمیل واحدهای تفطیر، آمین، هوا، بخار، نیتروژن – گاز مایع – فلر و آب و تحویل به تیم بهره بردار از دیگر فعالیتهای صورت گرفته در دولت یازدهم بوده است.

زمانبندی راه اندازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس

بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته راه اندازی مرحله اولیه برای فروردین ماه سال ٩٥، راه اندازی فاز نخست برای تولید ١٢ میلیون لیتر تا اواخر اردیبهشت ماه ٩٥، راه اندازی فاز دوم برای رسیدن به تولید ٢٤ میلیون لیتر تا شهریور ماه سال ٩٥ و راه اندازی فاز سوم برای رسیدن به ٣٦ میلیون لیتر بنزین در دیماه سال ٩٥ مقرر شده است.

تامین سرمایه بزرگترین پروژه پالایشگاهی کشور ازمحل منابع داخلی برای نخستین بار، ساخت، توسعه و بهره برداری از و پروژه در شرایط تحریم، ساخت بزرگترین پالایشگاه کشور به دست متخصصان و پیمانکاران داخلی، احداث نخستین پالایشگاه میعانات گازی کشور، ایجاد ارزش افزوده بالاتر نسبت به پالایشگاههای نفت خام، تولید بیش از ٧٥ درصد بنزین و گازوئیل از خوراک میعانات گازی، استفاده ٧٠ درصدی از توان مهندسان داخلی، تحقق سهم ٦٢ درصدی در تامین کالا و تجهیزات توسط سازندگان داخلی، بکارگیری ١٠٠ درصدی از توان متخصصان و پیمانکاران داخلی در حوزه اجرا و راه اندازی دستیابی به سهم ٧٥ درصدی در بومی سازی احداث پالایشگاهها امتیازهای اجرای طرح ستاره خلیج فارس برای کشور بوده است.