۲ نهاد بینالمللی انرژی جهان، یعنی سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و آژانس بینالمللی انرژی، گزارشهای ماهانه خود را منتشر کردهاند و طبق این گزارشها، افزایش قیمت نفت، جنگهای تجاری و ضعف پول ملی کشورها تأثیری منفی بر رشد تقاضای نفت خواهد داشت.
با این همه، این الزما به معنای افت قیمت نفت نیست. نگرانی درباره کمبود ظرفیت مازاد عرضه نفت برای مدتی همچنان سبب رشد قیمت نفت خواهد شد.
اوپک و آژانس بینالمللی انرژی انتظار دارند تقاضای روزانه نفت در سال آینده میلادی یک میلیون و ۳۶۰ هزار بشکه افزایش یابد که بسیار کمتر از رقمی است که پس از افت قیمت نفت در سال ۲۰۱۴ میلادی انتظار داشتیم و نسبت به برآورد این ۲ نهاد در ماه ژوئیه امسال، بدبینانهتر است.
افزایش قیمت نفت در یک ماه گذشته و رسیدن آن به بالاترین حد در چهار سال اخیر، تنها عامل کند شدن رشد تقاضا نیست. برای کشورهایی همچون چین و هند که عامل اصلی رشد تقاضای نفت هستند، کاهش ارزش پول ملی آنها در برابر دلار سبب شده است تأثیر افزایش قیمت نفت شدیدتر شود.
پیشبینی کاهش رشد تقاضای نفت همچنین بازتاب دهنده کاهش در پیشبینی رشد اقتصاد جهانی از سوی سازمان توسعه و همکاریهای اقتصادی (اوییسیدی) و صندوق بینالمللی پول است. سیاست «نخست آمریکا» که از سوی دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، پیگیری میشود و اقدام متقابل چین و اعمال تعرفه برای واردات کالاهای آمریکایی و همچنین حملههای لفظی به متحدان تاریخی آمریکا، نگرانی درباره کند شدن تجارت بینالمللی را افزایش داده است.
با این همه، این ضعف دورنمای تقاضا نباید سبب امیدواری به افت قیمت نفت شود. نگرانی اصلی با نزدیک شدن به فصل زمستان در نیمکره شمالی، دسترسی به ظرفیت مازاد تولید نفت برای جبران اختلال در عرضه است. این ظرفیت، کافی نیست.
تحریمهای ترامپ، بر عرضه جهانی نفت تأثیر منفی گذشته است و عربستان و روسیه برای جبران کاهش تولید نفت اعضای اوپک به چالش افتادهاند و تنش در لیبی و نیجریه ادامه دارد.
آژانس بینالمللی انرژی اعلام کرده که ظرفیت مازاد تولید نفت اوپک، ۲ میلیون بشکه در روز است، اما بیشتر این ظرفیت مازاد، یا آزمایش نشده است یا فرض را بر این گذاشته که اختلافهای سیاسی مانع تولید نفت در برخی کشورها، حل میشوند. ظرفیت مازاد واقعی که به سرعت قابل دسترسی باشد، ممکن است کمتر از نیمی از میزانی باشد که آژانس بینالمللی انرژی اعلام کرده است. این موانع باید بتوانند به رشد قیمت نفت تا زمان دسترسی دوباره به عرضه نفت کمک کنند.