حسن منتظر تربتی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، امروز (شنبه، ۲۲ دیماه) در نخستین نشست مطبوعاتی خود به ارائه توضیحاتی درباره فعالیتهای این شرکت پرداخت و گفت: شرکت ملی گاز ایران از سال ۴۴ تأسیس شده و نخستین تولیدات آن مربوط به سال ۴۹ بوده است.
وی فلسفه شکلگیری این شرکت را جمعآوری گازهای همراه عنوان کرد و گفت: بر این اساس، نخستین خط انتقال گاز از بیدبلند تا آستارا احداث شد تا غیر از گازرسانی به هشت شهر واقع شده در مسیر خود، بخش عمده گاز را به شوروی سابق صادر کند که این روند تا سال ۵۸ ادامه داشت.
تربتی با بیان اینکه تولید روزانه گاز در سال ۴۹ تنها ۷ میلیون مترمکعب بوده است، اظهار کرد: این رقم در سال ۵۹ به ۳۹ میلیون مترمکعب در روز رسید، اما پس از انقلاب صادرات گاز به شوروی متوقف و گاز به عنوان جایگزین نفت انتخاب شد، با این حال در ۱۰ سال نخست پس از پیروزی انقلاب اسلامی به دلیل وقوع جنگ تحمیلی همچنان رقم تولید گاز در مرز ۳۵ میلیون مترمکعب باقی مانده بود.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با بیان اینکه از سال ۶۸ به بعد مخازن گازی بیشتری شناخته شد، ادامه داد: ما از لحاظ رتبه ذخایر گازی تاکنون مقامهای نخست و دوم را در کنار روسیه داشتهایم. افزون بر این، در سالهای پس از اتمام جنگ، سیاستها تغییر کرد و نفت به عنوان کالای صادراتی در نظر گرفته شد، همچنین گاز به عنوان منبع انرژی داخلی انتخاب شد زیرا رفاه و حفظ محیط زیست را به همراه داشت.
وی تصریح کرد: از سال ۶۸ تا سال ۷۸، تولیدات پالایشگاههای داخلی مانند خانگیران و سرخون و قشم بیشتر شد، اما ارقام باز هم تفاوت چندانی نداشت، تا جایی که تنها به حدود ۸۰ میلیون مترمکعب در روز رسید.
تربتی با اشاره به اینکه با وارد مدار شدن فازهای پارس جنوبی، روند تولید گاز شتاب بیشتری گرفت، اظهار کرد: تامین منابع مالی مورد نیاز از سال ۸۰ به بعد، نقطه عطف و انقلاب تولید و گازرسانی کشور است.
برخورداری ۹۴ درصدی جمعیت کشور از گاز طبیعی
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران درباره آمار گازرسانی شهری و روستایی توضیح داد: اکنون یک هزار و ۱۳۹ شهر مطابق ۹۷ درصد جمعیت شهری و حدود ۲۷ هزار روستا مطابق ۸۲ درصد جمعیت روستایی از نعمت گاز طبیعی برخوردار شدهاند. افزون بر این، ۵ هزار روستا نیز برای گازرسانی در دست اقدام هستند و تلاش میکنیم گازرسانی روستایی را با شتاب بیشتری دنبال کنیم. این یک خدمت انقلابی بزرگ است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی همه شهرها و روستاهای کشور از نعمت گاز برخوردار میشوند.
معاون وزیر نفت در امور گاز با بیان اینکه بخش عمده نیازهای صنعت گاز از داخل کشور تامین میشود، گفت: برای تامین تجهیزات مورد نیاز در شبکههای گازرسانی، پالایشگاهها و شبکه انتقال گاز به خودکفایی رسیدهایم و به محصولات خارج از کشور نیازی نداریم، همچنین گاز یک کالای داخلی است و در تامین انرژی کشور نیز جایگاه خوبی دارد، صادرات نیز نقطه عطف مهمی برای کشور است که موجب میشود افزون بر ارزآوری، روابط ما با کشورهای همسایه توسعه یابد.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران درباره گازرسانی روستایی توضیح داد: ۴۵ هزار روستا قابلیت گازرسانی دارند که از این تعداد ۲۷ هزار و ۳۴۵ روستا گازرسانی شده و ۵ هزار روستا نیز در دست اقدام هستند. ما مطابق قولی که به رئیسجمهوری دادهایم روزانه ۱۰ روستا را گازرسانی میکنیم. البته اختلاف قیمتها روند کار گازرسانی روستایی را کمی کند کرد، با این حال از مهرماه امسال دوباره سرعت خوبی داشته است.
وی با بیان اینکه گازرسانی به روستاهای بالای ۲۰ خانوار اولویت دارد، اظهار کرد: تا سال ۱۴۰۰ همه روستاها گازدار خواهند شد، البته روند قانونگذاری و اختصاص بودجه میتواند در تغییر این روند و تعداد روستاها تأثیرگذار باشد.
گازرسانی به مناطق سختگذر از دیگر محورهای صحبتهای تربتی بود که در این باره گفت: برای بررسی توجیه اقتصادی گازرسانی روستایی، مطالعات زیادی بهویژه در مورد انواع روشهای ارسال حاملهای انرژی انجام شده است که در نتیجه آن برای برخی مناطق گازرسانی با روش سیانجی و برای برخی مناطق گازرسانی با خط لوله در نظر گرفته شده است. به عنوان مثال میتوان به ماسوله اشاره کرد که سازمان میراث فرهنگی اجازه حفاری در این منطقه را نمیدهد تا بافت سنتی و اقلیمی آنجا به هم نریزد، بنابراین باید از انرژیهای دیگر و روشهایی مانند گاز مایع (الپیجی) و سوخت مایع استفاده کرد.
وی درباره تاثیر گازرسانی در توسعه مناطق شهری و روستایی کشور اظهار کرد: شرایط هر کشوری با دیگر کشورها متفاوت است. ما رتبه خوبی در زمینه مخازن گازی داریم و حتی برق ایران نیز با بهرهمندی از سوختهای فسیلی تامین میشود. در کنار این موضوع، اقتصاد نشان میدهد که گازرسانی در ایران کار درستی است. ما گاز را به هر شهر و روستایی میبریم و در کنار آن شاهد تاثیرات مثبت در صرفهجویی سوخت مایع، ارزآوری و حفظ محیط زیست هستیم؛ با گازرسانی زمینه توسعه در هر منطقه فراهم میشود که در این زمینه نیز میتوان به توسعه منطقه مکران اشاره کرد.
خبری در راه است
خبر خوش تربتی برای خبرنگاران، افتتاح طرح تولید مرکاپتان در عسلویه بود که در این باره توضیح داد: مرکاپتان یا ماده بودارکننده گاز برای مشخص کردن بوی گاز در زمان نشتی است که پیش از این بخش عمدهای از مرکاپتان مورد نیاز را از فرانسه وارد میکردیم، اما امروز پس از روسیه و فرانسه به تولیدکننده مرکاپتان تبدیل شدهایم و اکنون واحد تولید ماده بودارکننده گاز در عسلویه آماده بهرهبرداری شده است که در آینده نزدیک با حضور رئیس جمهوری افتتاح خواهد شد.
همکاری با سازمان فضایی ایران از دیگر محورهای صحبتهای تربتی بود که در این زمینه اظهار کرد: با توجه به زیرساختها و شبکه گسترده انتقال گاز، تفاهمنامهای با سازمان فضایی کشور امضا شده است تا زیرساختهای مخابراتی انتقال گاز توسعه یابد.
افزایش قیمت گاز موضوعی است که تربتی درباره آن اظهار کرد: افزایش گازبها منوط به تصمیمگیری مجلس شورای اسلامی و دولت است و شرکت ملی گاز برنامهای برای آن ندارد. از نظر جهانی نیز قیمت گاز ۲۰ سنت به ازای هر مترمکعب است، بنابراین قیمت گاز در داخل کشور بسیار پایین است.
وی درباره به صرفه بودن صادرات برق به جای گاز تصریح کرد: مطالعات نشان میدهد که صادرات گاز بر صادرات برق ارجحیت دارد اما نباید رقابتی بین صادرات گاز و برق باشد.
منتظر تصميمگیری پاکستان برای صادرات گاز هستیم
پاسخ به پرسشهای خبرنگاران بخش دیگری از نشست مطبوعاتی امروز مدیرعامل شرکت ملی گاز را تشکیل داد.
وی در پاسخ به پرسشی درباره صادرات گاز به پاکستان گفت: ما برای صادرات گاز به پاکستان آماده هستیم و بخش زیادی از خطوط انتقال گاز به سوی پاکستان را نیز احداث کردهایم، بنابراین زیرساختهای صادراتی ما مهیا هستند، اما در داخل کشور پاکستان دولت و بخش خصوصی باید به این نتیجه برسند که آیا میخواهند گاز را از ایران دریافت کنند یا خیر؟ ما امیدواریم که بخش خصوصی، سرمایهگذاری لازم برای دریافت گاز از ایران را انجام دهد، اما این موضوع هنوز به شکل رسمی از سوی پاکستان مطرح نشده است.
وی افزود: ما به دنبال قطعی شدن شرایط صادرات گاز به پاکستان هستیم و سیاست ما بر این است که امیدوار باشیم بحث صادرات گاز به پاکستان نهایی شود.
وی در پاسخ به پرسشی درباره خط لوله تاپی توضیح داد: در صورتی که خط لوله تاپی از ایران عبور کند به لحاظ اقتصادی و امنیت برای همه کشورهای درگیر این طرح مناسبتر و و ایمنتر است، زیرا ایران مسیر دسترسی سریعتری دارد و با توجه به شبکه انتقال گاز گسترده کشور در سالهای ابتدایی دیگر نیازی به راهاندازی کامل این خط نیست، زیرا ما آمادگی داریم تا با امکانات خودمان این گاز را منتقل کنیم.
صادرات گاز به عراق رو به توسعه است
صادرات گاز به عراق و وجوه دریافتی در قبال صادرات گاز ایران از دیگر پرسشهای خبرنگاران بود که معاون وزیر نفت در امور گاز در این باره اظهار کرد: امروز صادرات گاز به عراق برای دو مقصد بغداد و بصره انجام میشود. شایان ذکر است که نیازهای عراق در تابستان بیشتر میشود، بنابراین صادرات گاز در آن فصل شتاب بیشتری خواهد داشت، اما اکنون صادرات مطابق قرارداد جریان دارد.
وی افزود: ما تاکنون مطالباتمان را مطابق ارز قراردادی به یورو دریافت کردهایم، اما اینکه در آینده ارز دریافتی از عراق براساس چه واحد پولی باشد موضوعی است که باید مورد توافق بانک مرکزی ایران و عراق قرار بگیرد. به هر حال ما پول گاز را از طریق بانک مرکزی دریافت میکنیم و برایمان تفاوت ندارد که این مبلغ بر اساس چه ارزی باشد، زیرا بانک مرکزی آن را تبدیل میکند و به شرکت ملی گاز ایران تحویل میدهد، البته تاکنون همه مبالغ گاز صادراتی ایران به عراق به یورو دریافت شده است.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، درباره اینکه پس از پایان قرارداد صادرات گاز میان عراق و ایران، ادامه روند صادرات گاز به این کشور چگونه خواهد بود، گفت: اکنون برای قضاوت درباره این موضوع بسیار زود است، زیرا قرارداد صادرات گاز به بصره به تازگی آغاز شده و این قرارداد رو به توسعه است.
به گفته تربتی موقعیت جغرافیایی ایران به گونهای است که امکان صادرات گاز به کشورهای همسایه را دارا بوده و از امکانات لازم نیز برخوردار است، بنابراین هیچ نگرانی برای صادرات گاز به کشورهای همسایه وجود ندارد، همچنین نزدیک بودن کشورهای مقصد برای صادرات گاز سبب شده تا صادرات از طریق خط لوله انتخاب شود.
به واردات گاز نیاز نداریم
معاون وزیر نفت در امور گاز درباره حل اختلاف گازی ایران و ترکمنستان، تصریح کرد: ما با ترکمنستان دچار یک اختلاف شدیم و مسئله را به داوری ارجاع دادهایم و آن را پیگیری میکنیم.
وی افزود: در سالهای گذشته کمبود گاز در شمال کشور سبب شد تا واردکننده گاز از ترکمنستان باشیم، اما امروز این وابستگی از میان رفته و در فصل سرما نیز هیچ مشکلی برای تامین گاز مناطق شمال کشور نداریم، با این حال میتوانیم با ترکمنستان به عنوان دارنده منابع گازی روابط خوبی برقرار کنیم و این روابط را نیز توسعه دهیم.
تربتی در پاسخ به پرسشی مبنی بر سوآپ گاز ترکمنستان توضیح داد: این کار از سوی شرکتهای خصوصی انجام میشود، گرچه ما امکان سوآپ گاز بیشتر را داریم تا جایی که میتوانیم روزانه ۳۵ تا ۴۰ میلیون متر مکعب سوآپ گاز داشته باشیم، گرچه اکنون مقدار سوآپ گاز ترکمنستان به سبب شرایط زمستانی این کشور اندک است.
ایران و ترکیه خواهان ادامه قرارداد گازی خواهند بود
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در پاسخ به پرسشی مبنی بر ادامه قرارداد صادرات گاز به ترکیه اظهار کرد: ما هنوز تا زمان پایان قرارداد صادرات گاز به ترکیه فاصله زیادی داریم و تمدید قراردادها مربوط به ۲ یا سه سال آخر قرارداد است، بنابراین الان بسیار زود است که راجع به ادامه این قرارداد تصمیم بگیریم.
وی افزود: نیاز داخلی مصرف گاز ترکیه رو به افزایش است، همچنین ترکیه مسیر خوبی برای صادرات گاز به اروپا محسوب میشود، بنابراین هر دو کشور طالب ادامه قرارداد خواهیم بود.
تربتی با بیان اینکه شرکتهای خصوصی دیگری نیز در پی مذاکره با ترکیه با هدف صادرات گاز به این کشور هستند، تصریح کرد: این شرکتهای خصوصی هنوز با ترکیه به نتیجه نرسیدهاند و باید به این نکته توجه کنیم که هیچ کشوری برای واردات، خود را وابسته به یک کشور دیگر نخواهد کرد و فکر نمیکنم هیچ گازی جایگزین گاز ایران شود، بلکه گاز ترکیه تلفیقی از گاز کشورهای مختلف خواهد بود.
بازارهایمان را حفظ میکنیم
معاون وزیر نفت درباره صادرات الپیجی توضیح داد: ممکن است میزان تولید و صادرات الپیجی در ماههای مختلف، نوسان داشته باشد، اما همچنان این محصول بارگیری و صادر میشود و ما در پی حفظ بازارهایمان هستیم.
وی درباره صادرات گاز به ارمنستان گفت: صادرات گاز به این کشور مطابق قرارداد در جریان است و ما امکان افزایش صادرات گاز به این کشور را داریم.
شرایط تحریم عادی نیست
تاثیر تحریمها بر روند صادرات گاز از دیگر مسائلی بود که تربتی درباره آن اینگونه پاسخ داد: شرایط کنونی عادی نیست. در هر زمینهای که موضوع تحریم مطرح باشد سازوکارهای مالی از طریق سیستمهای بانکی و دولت پیگیری خواهد شد. شرایط ما نیز ویژهتر از شرایط سایر بخشهای کشور نیست و صنعت گاز پا به پای دیگر بخشهای تاثیرپذیر از تحریم، حرکت میکند.
مقصد، مسیر صادرات را تعیین میکند
پاسخ به پرسشی درباره خط لوله اسلامی و خط لوله ترکمنستان – ایران - آذربایجان و اروپا بخش دیگری از سخنان تربتی را به خود اختصاص داد. وی در این باره گفت: در زمان صادرات گاز، هم توان تولید گاز در کشور و هم بحث بازارهای مقصد مطرح میشود. ما اکنون شرایط خوبی از لحاظ موازنه و مصرف داخلی داریم، بنابراین کشورهای اروپایی به این نتیجه رسیدهاند که ایران مشکلی در تامین گاز داخلی خود نخواهد داشت، اما توجه به این موضوع که کدام کشورهای اروپایی خریدار گاز ایران باشند میتواند تعیینکننده مسیر صادرات گاز باشد.
وی درباره موازنه تولید و مصرف توضیح داد: فاکتورهای متفاوت مانند شرایط آب و هوایی در روند رشد مصرف تاثیرگذار هستند، اما بهطور معمول در هر سال با رشد حدود ۶ درصد روبهرو میشویم.
تولید گاز معادل تولید ۵ میلیون بشکه نفت در روز است
وی درباره مصرف گاز توضیح داد: ۳۷ درصد از مصرف گاز مربوط به بخش نیروگاهی، ۲۵ درصد مربوط به بخش خانگی، ۳۰ درصد مربوط به صنایع و ۴ درصد مربوط به بخش سیانجی است که این بخش معادل ۲۰ تا ۲۳ میلیون مترمکعب گاز محاسبه میشود و جایگزین خوبی برای مصرف بنزین است که تاثیر مهمی در خودکفایی تولید بنزین کشور داشته است.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با بیان اینکه اکنون حجم فرآورش گاز در کشور حدود ۸۰۰ میلیون مترمکعب در روز است، این رقم را معادل ۵ میلیون بشکه نفت خام اعلام کرد که ارزش اقتصادی بسیار بالایی دارد و نیازهای کشور را اشباع میکند.
وی تأکید کرد: در سالهای آینده توسعه گازرسانی داخلی به پایان میرسد و ما توجه خود را به جمعآوری گازهای همراه، تامین خوراک صنایع و صادرات معطوف میکنیم.
تربتی با بیان اینکه سهم بخش خانگی از میان مصرفکنندگان گاز به گونهای است که فرصت کافی برای گازرسانی به صنایع و نیروگاهها فراهم شده است، اظهار کرد: تاکنون میزان تولید گاز را برای پوششدهی میزان مصرف، افزایش میدادیم اما در سالهای آینده باید مصرف گاز در داخل کشور مدیریت شود تا بتوانیم گاز را به ارزش افزوده بالاتر اختصاص دهیم.
هر چه گاز تولید شود، منتقل میکنیم
ثبت رکوردهای گوناگون در صنعت گاز، بخش دیگری از سخنان معاون وزیر نفت در امور گاز بود که در این باره توضیح داد: ظرفیت انتقال گاز کشور به بیش از ۷۵۰ میلیون مترمکعب در روز رسیده است و با توجه به توسعه خطوط انتقال گاز، دیگر نگران افزایش تولید نیستیم، بلکه میزان تولید گاز در عسلویه تا هر کجا که ادامه یابد قادر به انتقال آن خواهیم بود، همچنین شبکه انتقال گاز از تابآوری خوبی برخوردار است و ما نگران سرشاخهها نیز نیستیم. به عنوان مثال در روزهای اخیر خط دوم انتقال گاز کاشمر را به بهرهبرداری رساندیم و بخشهایی از خط نهم سراسری را نیز تزریق گاز کردیم، بنابراین رکوردهای صنعت گاز کشور رو به افزایش است تا با فراغ بال به تولید و انتقال گاز بپردازیم.
وی با بیان اینکه در سالهای گذشته بخش زیادی از نیازهای سوخت نیروگاهها از طریق سوخت مایع تامین شده است، پیشبینی کرد که رقم گازرسانی نیروگاهی تا پایان امسال به ۷۰ میلیارد مترمکعب افزایش یابد.
تربتی تأکید کرد: در گازرسانی به صنایع عمده و پتروشیمیها هیچ مشکلی وجود ندارد.
مخازن ذخیرهسازی گاز را توسعه میدهیم
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران به سوالی درباره ذخیرهسازی گاز اینگونه پاسخ داد: تلاش میکنیم مخازنی را که برای ذخیرهسازی گاز آماده هستند با همراهی بخش خصوصی توسعه دهیم تا بتوانیم در تابستان، گاز مورد نیاز را ذخیره و در زمستان برداشت کنیم. این اقدام در مخزن ذخیرهسازی شوریجه نیز اجرا میشود، به گونهای که اکنون یک طرح ۶۰۰ میلیون یورویی در دست اقدام است و در مرحله انتخاب پیمانکار و سرمایهگذار قرار دارد، همچنین مخزن دیگری مانند مخزن قزل تپه در گرگان نیز ارزیابی شده تا با بررسی نتایج آن بتوانیم برای ذخیرهسازی گاز در این مخزن، تصمیم بگیریم.
تزریق گاز به ۴۷۳ کیلومتر شبکه گازرسانی زاهدان
بهرهمندی مردم زاهدان از گاز طبیعی که این روزها مورد توجه رسانهها قرار گرفته است از دیگر مباحثی بود که تربتی در پاسخ به پرسشهای خبرنگاران این گونه تشریح کرد: زاهدان به یک هزار و ۳۵۰ کیلومتر شبکه داخل شهری نیاز دارد که اکنون ۴۷۳ کیلومتر شبکه اجرا و تزریق گاز شده است، همچنین ۴۰۰ کیلومتر شبکه دیگر نیز در دست اجرا است که بهزودی تزریق گاز خواهد شد. افزون بر این دو قرارداد ۲۵۰ کیلومتری نیز در مرحله مناقصه و انتخاب پیمانکار قرار دارد که با این اوصاف گازرسانی به زاهدان به پایان خواهد رسید.
وی تأکید کرد: افزایش سرعت گازرسانی در زاهدان به همکاری شرکت گاز و دیگر نهادهای مربوطه بستگی دارد، بنابراین هفته گذشته نشستی با استاندار سیستان و بلوچستان داشتیم و از آنها کمک خواستیم تا مسیر را هموار کنند و استاندار نیز قول مساعد داده است تا همکاری بیشتری با شرکت گاز داشته باشد.
تربتی درباره گازرسانی به استان هرمزگان بهویژه بندرعباس اظهار کرد: بندرعباس از شبکه تغذیه و توزیع گاز برخوردار است، اما توسعه بندرعباس بر روی صنایع و نیروگاهها بهویژه در غرب بندرعباس متمرکز شده است.
سهم شرکت ملی گاز از صادرات گاز شفاف میشود
سهم ۱۴,۵ درصدی شرکت ملی گاز از صادرات گاز به کشورهای همسایه در بودجه سال آینده، موضوع دیگری بود که مدیرعامل شرکت ملی گاز درباره آن توضیح داد: پیش از این نیز شرکت ملی گاز از صادرات گاز سهم داشته است، اما این سهم شفاف نبوده و اختلافاتی مانند بحثهای مالیاتی مطرح میشد، اما اکنون در بودجه سال ۹۸ موضوع سهم شرکت ملی گاز ایران از صادرات، شفافسازی شده است و جزو منابع شرکت گاز محسوب میشود تا هر کجا که نیاز داشته باشد مورد استفاده قرار بگیرد.
وی درباره خصوصیسازی توضیح داد: خصوصیسازی شاید آخرین اقدام خصوصی شدن در یک کشور است. ما در مرحله نخست، بخشی از فعالیتهایمان را برونسپاری میکنیم، اما برای خصوصیسازی باید مقدمات زیادی از جمله حضور بخش خصوصی مطمئن فراهم شود.
کاهش گازهای مشعل در دست اقدام است
تربتی، درباره کاهش گازهای مشعل تصریح کرد: این موضوع پیش از این در اختیار شرکت ملی نفت بود، اما بهتازگی به شرکت ملی گاز واگذار شده که در این زمینه فازهای پارس جنوبی اهمیت بالایی دارد و ما در پی آن هستیم تا با همراهی بخش خصوصی، طرح کاهش و جمعآوری گازهای مشعل را دنبال کنیم.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، درباره عوارض گازرسانی توضیح داد: ۱۰ درصد از قیمت گاز از سوی مجلس شورای اسلامی به عنوان عوارض در نظر گرفته شده است. از ابتدای امسال تاکنون ۷ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان به ستاد هدفمندی یارانهها پرداخت کردهایم و از سال ۹۴ تاکنون نیز که بحث نوسازی مدارس مطرح شده است، یک هزار و ۲۳۴ میلیارد تومان برای نوسازی مدارس اختصاص دادهایم.