بحران انرژی، گذار سبز را به چالشی بی‌سابقه تبدیل می‌کند/ امنیت انرژی در فراموشی
به گزارش نفت دیلی، پس از کمبود سوخت‌های سنتی که میلیاردها نفر را یا در تاریکی یا پرداخت هزینه‌های سرسام‌آور برق، رها کرد، جهان در حال بازنگری در گذار انرژی است.
دنیل یرگین، تحلیلگر و صاحب‌نظر بازار نفت و انرژی در نشستی تخصصی در نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد در داووس گفت: «تلاش برای استقرار سریع انرژی پاک بدون سرمایه‌گذاری کافی در منابع متعارف به شماری مشکلات در دوران گذار منجر شده است». وی تأکید کرد که موضوع امنیت انرژی، به فراموشی سپرده شده است و در این شرایط، «گذار انرژی» پیچیده‌تر خواهد شد.
در همین حال، بزرگ‌ترین شرکت برق چین در نشست داووس یادشده گفت برای اطمینان از امنیت عرضه زیر «فشار زیادی» است، به‌طوری که کربن‌زدایی را تداوم بخشد و برق را با قیمت مقرون‌به‌صرفه عرضه کند.
ژانگ ژیگانگ (Zhang Zhigang)، رئیس شرکت State Grid چین که برق بیش از ۱.۱ میلیارد نفر را تأمین می‌کند، گفت: «این یک چالش بی‌سابقه است».
نی جون (Ni Jun)، مدیر تولید شرکت فناوری معاصر آمپرکس (Amperex) و الیزابت گینز (Elizabeth Gaines)، مدیر اجرایی گروه فلزات فورتسکیو (Fortescue) که شرکت‌هایشان سرمایه‌گذاری‌هایی برای کمک به سرعت بخشیدن به گذار انرژی انجام می‌دهند، در نشست یادشده به همراه ژانگ و یرگین حضور داشتند و درباره فعالیت‌های خود در این زمینه صحبت کردند.
نی جون که شرکت وی بزرگ‌ترین سازنده باتری خودروهای برقی در جهان است، گفت که انتظار دارد فروش خودروهای سوخت فسیلی در بازارهای بزرگ حداکثر تا سال ۲۰۳۵ پایان یابد. گینز گفت که انتظار دارد همه مشتریان و تأمین‌کنندگان سنگ‌آهن تا سال ۲۰۴۰ به خالص انتشار صفر برسند. در این صورت کارخانه‌های فولاد چین که بیشتر فلزات تولیدی این شرکت را می‌خرند، دو دهه پیش از هدف ملی تعیین‌شده از سوی رئیس‌جمهوری چین، شی جین‌پینگ، به خالص انتشار صفر دست خواهند یافت.
گینز گفت: «ضمن تحسین تعیین هدف خالص انتشار صفر تا سال ۲۰۶۰ از سوی چین، فکر میکنیم فرصتی واقعی برای پیشبرد آن وجود دارد و حتی ممکن است دو دهه زودتر به آن دست یابیم.»
جنگ در اروپا، کمبود مواد غذایی در کشورهای در حال توسعه و تورم فزاینده جهانی، سبب نشد ثروتمندان و قدرتمندان جهان در نشست مجمع جهانی اقتصاد در داووس درباره بحران اقلیمی جهان صحبت نکنند.
حدود یک‌سوم از بحث‌های میزگردهای در محل اصلی اجلاس مربوط به گرمایش جهانی بود و فقط تعداد کمی از مدیران عامل شرکت‌های بزرگ بودند که در مصاحبه‌های خود به در نظر گرفتن رویکرد و معیار «محیط‌زیستی، اجتماعی و حکمرانی» (ESG) در سرمایه‌گذاری‌های خود اشاره نمی‌کردند.
لارنس توبیانا (Laurence Tubiana)، یکی از معماران موافقت‌نامه پاریس که اکنون مدیر اجرایی بنیاد اقلیمی اروپا است، به یاد می‌آورد که تا همین چند سال پیش تغییرات اقلیمی حتی موضوع بحث در یک نشست تخصصی اجلاس داووس نبود. سال ۲۰۱۴، یک سال پیش از امضای موافقت‌نامه تاریخی پاریس، همه نشست‌های مرتبط با اقلیم در چادری خارج از منطقه اصلی کنفرانس برگزار شد. وی گفت: «اکنون، وضع کاملاً متفاوت است».
بیش از سه دهه از پنج دهه‌ای که نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد در داووس در حال برگزاری است، شواهد و دلایل علمی برای لزوم اقدام در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای وجود داشته است که این اجلاس می‌توانسته به آن بپردازد، اما همیشه مشکلی در جهان وجود داشته است که از نظر برگزارکنندگان اجلاس داووس بحث در مورد آن، ضروری‌تر از تغییرات اقلیمی بوده است.
اما بسیاری از بحران‌هایی که جهان امروز با آن روبه‌روست، از جمله کمبود مواد غذایی، به‌دلیل افزایش دمای جهانی بدتر شده است. جان کری، سفیر اقلیمی آمریکا در نشست داووس گفت: «بحران اینجاست. مردم می‌توانند ببینند که [گرمایش جهانی] چه آثاری در سراسر جهان دارد». فقط در ماه جاری، جنوب آسیا از موج‌های گرما و سیل‌های مرگبار، آتش‌سوزی‌های جنگلی در غرب ایالات متحده آمریکا و دمای شدید خاورمیانه و جنوب اروپا آسیب دیده است. دانشمندان اکنون می‌توانند نقش تغییر اقلیم را در طول چند روز یا چند هفته پس از بعضی از رویدادهای شدید اقلیمی تعیین کنند.
این موضوع سبب شده است که سیاستمداران و مدیران شرکت‌های بزرگ جهان نتوانند در نشست داووس موضوع تغییر اقلیم و تبعات آن را نادیده بگیرند. در این نشست زوایای موضوع در میزگردهای مختلف بررسی شد، البته این به آن معنا نیست که بحث‌های میزگردها فوری به راه‌حل‌هایی که جهان را تغییر می‌دهند، منجر می‌شود یا مباحث ویژه‌ای برای الهام‌بخشی در سطح جهان هستند.
با وجود دو برابر کردن مصرف زغال‌سنگ چین برای مقابله با بحران انرژی، سفیر ویژه اقلیم چین، شی ژن‌هوا (Xie Zhenhua) در اجلاس داووس بر وعده بزرگ‌ترین تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای جهان برای انجام آنچه برای دستیابی به اهداف موافقت‌نامه پاریس نیاز است، تأکید کرد.
به نظر می‌رسد حداقل بعضی از کشورها متعهد شدهاند که اطمینان یابند هدف کوتاه‌مدت افزایش استفاده از سوخت فسیلی در طول بحران انرژی منجر به ساخت زیرساخت‌هایی نمی‌شود که در بلندمدت سوخت‌های کربنی را همچنان حفظ کند.
در حالی که انتشار جهانی گازهای گلخانه‌ای در حال افزایش است، جمعیت حاضر در اجلاس داووس موافق هستند که در نهایت، سیستم فعلی می‌تواند با برخی تغییرات جزئی راه‌حل موضوع باشد. آدام توز (Adam Tooze)، استاد تاریخ در دانشگاه کلمبیا، می‌گوید: «در مورد اقلیم، اجماع گسترده‌ای در اینجا وجود دارد. کسانی که در نشست شرکت می‌کنند «تصور می‌کنند می‌توانند مجموعه‌ای عالی از راه‌حل‌های فناورانه بیابند و سرمایه‌داری کار خود را برای تخریب خلاقانه انجام خواهد داد». صرف وقت برای صحبت درباره این راه‌حل‌ها می‌تواند نوعی درمان باشد. توز گفت: «آنها خواهان تقلید هستند و می‌خواهند یکدیگر را تقویت کنند. آنها نمی‌خواهند احساس تنهایی و غربت کنند».
به نظر می‌رسد پرداختن بیش از حد به بحران اقلیمی در اجلاس داووس، صرفاً به‌دلیل بزرگی این بحران نباشد. درواقع، تمرکز بر راه‌حل‌های اقلیمی می‌تواند راهی برای جلوگیری از صحبت کردن درباره مسائل واقعاً سخت جهان کنونی در نشست باشد. توبیانا در این زمینه گفت: «جهانی‌شدن که هسته اصلی مجمع جهانی اقتصاد است، در معرض تهدید قرار دارد. مردم نمی‌دانند که این تهدید چقدر بزرگ است و چگونه به آن واکنش نشان دهند.»
جنگ روسیه علیه اوکراین توجه‌ها را به خطر حمله چین به تایوان جلب کرده است. اگر چین مانند روسیه به کشوری منفور تبدیل شود، سرمایه عظیمی که در این غول آسیایی سرمایه‌گذاری شده است، چه می‌شود؟ توبیانا گفت: «افرادی که به داووس می‌آیند نمی‌خواهند اکنون با چنین مسائل سیاسی دشواری برخورد کنند.»
از این منظر، تغییر اقلیم به آسان‌ترین مشکل جهانی برای حل شدن برای حاضران در داووس تبدیل می‌شود. راه‌حل‌هایی که به اعتقاد توز «رادیکال نیستند» و «اینجا محلی برای اعلام وعده‌های برد ـ برد است».
