کاپیتان بهروز مدرسی، از خلبانان قدیمی کشورمان در سایت خود موضوع سقوطهواپیمای مسافری در نزدیکی ارومیه را این چنین توصیف کرده است:
درابتدای سخن.. فاجعه دردناک سقوط يک فروند هواپيماي بوئينگ ۷۲۷ در حوالياروميه را به مردم شريف و بزرگوار ايران و خانواده‌هاي داغدار تسليتميگويم.
همان‌گونه که بار‌ها اعلام کرده‌ام، آگاهي از دلايل سقوطهر هواپيمايي نياز به بررسي و تحقيق کارشناسان خبره دارد. که بعد ازبازخواني مکالمات نوار درون جعبه سياه و مشاهده مختصات ثبت شده هواپيما قبلاز سقوط و بررسي دقيق بر روي لاشه همچنين تحقيق از شاهدان عيني رسمآ ازسوي سازمان‌هاي ذيصلاح اعلام مي‌شود. و هرگونه اظهار نظري تا قبل از اعلاننظر رسمي فاقد اعتبار علمي است. اما اين پروسه در کشور ما اغلب تحققنميپذيرد! و بلافاصله بعد از هر سانحه‌اي اظهار نظر‌هاي ضد و نقيضي از سويمردم و حتي اگاهان آغاز مي‌شود..! و اغلب اين امر باعث بروز شايعاتگوناگوني در سطح جامعه مي‌شود. که به نظر من.. تنها علت آن عدم اطلاع رسانيدقيق از سوي سازمان‌هاي مربوطه است! براي اثبات عرايض ام کافي است سري بهرسانههاي مکتوب و مجازي در بيست و چهار ساعت گذشته بزنيد! هيچ گونه وحدتنظري در آن‌ها مشاهده نمي‌شود! از محل دقيق سانحه گرفته تا تعداد تلفات. وهر خبر با ديگري متفاوت است..!
از اين رو تصميم گرفتم بعد از کسباطلاعات کامل از منابع موثق نظر شخصي خودم رو در باره اين حادثه اعلام کنم. لذا مطلبي که در ذيل مي‌خوانيد حاصل تجربه قديمي خودم در نيروي هوايي است. و رسمآ اعلام مي‌کنم.. به هيچ عنوان قصد زير سوال بردن زحمات مسئولانمحترم سازمان هواپيمايي رو ندارم و هر ان چه به ذهن ام مي‌رسد را صادقانهمطرح مي‌کنم. لازم به ذکر است بعد از تکميل اطلاعات دريافتي ام، پرسشهاييدر ذهن ام متبلور گشت که با درج ان و مخاطب قرار دادن آقاي «بهبهاني» وزيرمحترم راه و ترابري آن‌ها رو مطرح مي‌کنم. شايد کليدي براي جلوگيري ازسوانح بعدي باشد. کلام آخر اين که.. اميدوارم اين آخرين سانحه در کشورعزيزمون باشد...
بهانه‌اي براي مقدمه...
ديشبوقتي از اخبار ۲۰:۳۰ خبر سانحه رو شنيدم سريعا دست به کار شدم. ابتدا بههر دوست و آشنايي که در سازمان هواپيمايي و فرودگاه مي‌شناختم زنگ زدم. حالروز همه اون‌ها بدتر از من بود! و همگي سخت شوکه شده بودند.. از اين روياز خير اطلاع رساني گذشته و تصميم گرفتم بعد از تکميل تحقيقاتم در بارهپرواز ياد شده تحليل فني ام رو ارايه دهم. چون اغلب سايت‌ها و رسانههاخبرهاي اوليه رو منتشر کرده‌اند.
يک تقاضا...
همين الانمطلع شدم شکر خدا يکي از مهمانداران پرواز به نام خانم «زهرا آهويي» بههمراه يکي از برادران امنيت پرواز زنده هستند. خانم آهويي در حالت کماء بهسر مي‌برد که دقايقي پيش به زير تيغ عمل جراحي رفت.. براي اين دو عزيز دعاکنيد.
نکته...
آيا مي‌دانيد ۵ سال قبل، يعني دقيقا نوزدهمديماه سال ۱۳۸۴ هواپيماي جت فالکون فرمانده شهيد سپاه پاسداران سردار کاظميبه اتفاق همراهان بزرگوارش در اروميه و در شرايط جوي مشابهي سانحه داد!؟حتي شنيدم محل سقوط هم در يک منطقه بوده است...!
اصل خبر چي بود..!؟
روزيکشنبه ۱۹ دي ماه يک فروند هواپيماي بوئينگ ۷۲۷ ايران اير، با شماره پرواز۲۷۷به خلباني کاپيتان «فريدون دادرس» بعد از يک ساعت تاخير فرودگاه بينالمللي مهرآباد رو به مقصد اروميه ترک مي‌کند. اين هواپيما داري ۹۴ نفرمسافر ( که دو نفر ان‌ها خردسال بودند ) و ۱۶ نفر کروي پروازي بود. بعد ازرسيدن به منطقه اپروچ باند اروميه به دليل بارش شديد برف و مشخص نبودن باندفرود، کاپيتان تصميم به بازگشت مي‌گيرد.. اما دقايقي بعد در پانزدهکيلومتري شهر و در منطقه‌اي موسوم به «ترمنه» به دلايل نامعلومي به زمينميخورد. شماره ريجستر هواپيما «EP - IRP» بود. و ۳۷ سال از عمر پر فراز ونشيب اش مي‌گذشت.
همان‌گونه که در بالا اشاره شد، من هيچ گونه شناخت و آگاهي از سيستم سازمانهواپيمايي خصوصآ دستور العمل‌هاي پروازي خطوط هوايي «ايران اير» ندارم. واطلاعاتم منوط به نقل قول‌هاي دوستان و آشنايان است. و ممکنه صحيح نباشد. به هر حال با کنار هم قرار دادن اطلاعات و داده‌هاي دريافتي و تجارب پروازيتحليل خودم رو بيان کرده و نکات مهم رو به عرض مي‌رسونم.. يادتون باشه کهتمام سوانح هوايي حاصل سه عامل مهم شامل ( خطاي انساني، شرايط جوي و عواملفيزيکي که همان نقص فني است ) مي‌باشد. که گاهي يک يا دو عامل و بعضآ هر سهمورد سبب ساز سوانح دردناک هوايي مي‌شوند. و من سعي دارم با توجه بهفاکتورهاي اشاره شده به اين حادثه توجه کنم.
تآخير اعلام شده..
درابتداي امر بدنبال علل تاخير يک ساعته پرواز ۲۷۷ بودم. نخستين حدس و گمانام بر اين پايه بود که کاپيتان «فريدون دادرس» استند باي پيش بيني وضعيتهواي مقصد بوده است. که بعد از اعلام اداره هواشناسي با يک ساعت تاخير تيکآف مي‌کند.. اما اين نظريه ام متآسفانه مردود اعلام شد..! طبق اطلاعاتدريافتي.. اين تآخير به دليل «تعويض هواپيما» بوده است..! زيرا طبق جدولتنظيم شده پروازي قرار بود يک فروند هواپيماي «فوکر ۱۰۰» به روال هميشگيانتقال مسافران رو عهده دار شود. اما متآسفانه به دلايل نقص فني، در اخرينلحظات هواپيماي بوئينگ ۲۰۰ - ۷۲۷ جايگزين فوکر مي‌شود!
خب.. با اين حساب ( اگر اين فرضيه صحيح باشد ) اولين حلقه اشتباه شکل گرفته است...! چون :
الف - اولآ در شرايط مشابه جوي هواپيماهاي فوکر به دليل دارا بودن سيستمهايمدرن ناوبري ( که در ادامه همين مطلب مفصلآ به آن اشاره خواهم کرد ) بهتراز هواپيماهاي قديمي بوئينگ ۷۲۷ با عمر ۳۷ ساله از پس مشکل يا مشکلات برميامدند!
ب - خلبانان فوکر ۱۰۰ در مقايسه با خلبانان ساير مدلهايهواپيما از جمله کروي پروازي بوئينگ ۷۲۷ بدليل پرواز‌هاي مستمر به اروميه،شناخت بيشتري به منطقه دارند. و اصطلاحآ مثل کف دستشون اون جا‌ها روميشناسند..! و به تعبير پروازي اشراف کاملي بر «مينيموم‌ها» و سختافزارهاي ناوبري دارند..! ( البته اين احتمال بسيار ضعيف است. و همهکاپيتانها با دارا بودن نقشه‌هاي پروازي در هر فرودگاه ناشناخته‌اي بهراحتي فرود مي‌آيند ) منظور بنده در شرايط سخت اضطراري است که هر احتماليرو نبايد از نظر دور داشت..
اولين پرسش..
اگهتنها نيم در صد اين احتمال رو بپذيريم که هر هواپيمايي غير از بوئينگ ۷۲۷جايگزين اين پرواز مي‌شد ممکن بود براحتي باند فرودگاه اروميه رو پيداميکرد. حال اين پرسش پيش مي‌آيد.. مسئول اين گونه تصميمات کارشناسي و حساسبا کيست..!؟ به عنوان مثال هواپيماهاي «ا تي آر - ۷۲» يا همان «فوکر - ۱۰۰» و حتي ايرباس‌ها کارايي بهتري در پيدا کردن باند در شرايط جوي نامساعدداشتند.
پيش بيني هوا..
يادش بخير.. بيست سال و اندي پيشکه ما با قارقارک هامون پرواز مي‌رفتيم و هيچ خبري از سيستم‌هاي مدرنماهوارهاي «هواشناسي» نبود، قبل از پرواز مسئولان عمليات و ديسپچر‌ها نهتنها هواي حاضر ( اکچوال ) مبدآ، مسير پروازي و مقصد رو در اختيار مون قرارميدادند، بلکه خيلي راحت پيش بيني هواي مسير و مقصد براي يک تا سه ساعتآينده رو در اختيارمون مي‌گذاشتند! حتي يادمه طفلکي‌ها با اون تلفنهايهندلي آخرين تغيرات رو جويا مي‌شدند! و خلبان قبل از پرواز از همههشدارهاي مربوط به هوا ( سيگمنت )ها آگاه مي‌شد.. چطور ممکنه در عصرهواشناسي مدرن قرن بيست و يکم که از يک هفته قبل جريانات هوا رو به خوبيپيش بيني مي‌کنند، کاپيتان پرواز زنده ياد «فريدون دادرس» که دست بر قضامعلم خلبان بوئينگ ۷۲۷ هم بوده است. از وضعيت فرودگاهي که قرار بود فرودبيايد بي اطلاع بوده است..!؟ البته اين نکته رو اضافه کنم.. بر و بچههايايران اير در پاسخ به اين پرسش بنده فرمودند.. بار‌ها اتفاق افتاده بود کهپيش بيني‌هاي ارايه شده هوا کاملآ غلط از آب در مي‌امد.. و دوستان مثالهايفراواني در اين مورد به خاطر مي‌آوردند..! اما صادقانه عرض کنم.. از يکاستاد خلبان با تجربه کم اهميت دادن به اين اصل بسيار مهم واقعآ بعيد بهنظر مي‌رسد. اين احتمال وجود دارد که.. وضعيت هوايگزارش شده به خلبان،شرايط هوا و ديد رو نرمال ( استاندارد ) گزارش کرده باشند! يا اين که براساس همان اصل بي اعتمادي خدا بيامرز ترجيح داده بود براي فرار از اتلافوقت خود و مسافران و لحظات کشدار انتظار، خود از نزديک شرايط رو بررسيکند.. يادمون باشه «گزارش خلبان از وضعيت هوا، دقيق ترين استناد است» به هرحال اين نظريه به خاطر ثبت شدن اطلاعات هواشناسي قابل اثبات است..
پرواز تا منطقه اپروچ...
زندهياد «فريدون دادرس» به اتفاق خلبان دوم هواپيما روانشاد «محمد رضا قرهتپه» بدون هيچ مشکي از فرودگاه مهرآباد تيک آف کرده و ساعت ۱۹:۴۰ دقيقهآمادگي خود رو براي فرود به مسئول برج مراقبت فرودگاه اروميه اعلاممينمايد. به عبارت صحيح تر هواپيما ارتفاع خود رو کاهش مي‌دهد، فلاپ‌ها بهمقدار نظر کاپيتان باز شده و پائين مي‌آيند.. چرخ‌ها بدون هيچ مشکلي بازميشوند. از قبل از کاهش ارتفاع مهمانداران هشدار‌هاي لازم رو به مسافراندادهاند.. کمر بند همه بسته شده است. و علايم اخطار بستن کمربند و نکشيدنسيگار روشن شده است.. برف شديدي در حال بارش است و رفلکت شديدي از تابشپرژکتورهاي هواپيما به دانه‌هاي برف ايجاد شده است. کنترل هواپيما به عهدهخود کاپيتان است. مرحوم «مرتضي شايسته» مهندس پرواز هواپيما از قبل مقداربنزين داخل باک‌ها رو طراز کرده است.. چک ليست قبل از فرود توسط کمک خلبانخوانده شده است.. و همه دستگاه‌ها حاکي از نرمال هستند.. به دليل کاهشارتفاع لرزش‌هاي متناوبي به هواپيما وارد مي‌شود.. بعضي از مسافران حالتتهوع مي‌يابند ( به نقل از مسافران مجروح ) بعضي‌ها ناخواسته وحشتزدهاند.. و با هر تکان هواپيما، محکم به دسته‌هاي صندلي چنگ مي‌اندازند.. وتعدادي هم زير لب دعا مي‌خوانند.. هواپيما خيلي راحت به کمک سيستمهايناوبري اش بدون درد سر به منطقه اپروچ رسيده است... ارتفاع هر لحظه کم و کمتر مي‌شود.. طبق قاعده طبيعي بايد باند مقابل روي آن‌ها باشد. امامتآسفانه چنين نيست.. ( و از اين لحظه شمارش معکوس براي سانحه رقم مي‌خورد )..
قانون مي‌گويد.. در صورت صفر بودن عمق ديد، خلبان بايد از فرودانصراف داده و بدون انجام هر گونه ريسکي مراجعت نمايد. آيا اين اتفاق رخداده بود..!؟ معمولآ اغلب اوقات خلبانان با تجربه با اعتماد به سيستمهايناوبري فرودگاه و هواپيما، با هماهنگي برج مراقبت پرواز ( گو اراند ) کرده وبا يک چرخش ۳۶۰ درجه‌اي به صورت کور ( آي. اف. آر ) فرود مي‌آيند. به گفتهمنابع موثق ظاهرآ خلبان چنين تصميمي داشته است.. و با هدف چرخش، از فرودانصراف داده ( ميس اپروچ ) و با دادن موتور و جمع کردن فلاپ‌ها از فرازباندمي گذرد.. اما متآسفانه اين چرخش ( هولدينگ ) انجام نمي‌شود و در هشتکيلومتري شهر ( بعضي‌ها پانزده کيلومتر اعلام کرده‌اند..! ) به زمين برخوردميکند..!
دو فرضيه متناقض..!
راستش رو بخواهيد نظراتگوناگوني براي بعد از اون لحظه ( انصراف از فرود ) روايت شده است. برخيمعتقدند که کاپيتان قصد بازگشت به تهران را داشته است.. عده‌اي هم ميگويندبه قصد تقرب دوباره اقدام به چرخش کرده است.. تعدادي هم افزوده‌اند : زندهياد دادرس اعلام فرود اضطراري کرده بود..! البته هر يک از اين فرضيه‌ها همکه باشد، در کل هيچ فرقي براي عامل بوجود آمدن سانحه نمي‌کند! اشتباه ازلحظه انصراف از فرود ( ميس اپروچ ) شکل گرفته است..
چرا هواپيما زمين خورد..!؟
آنچه مسلم و واضح است، ارتفاع هواپيما پائين تر از حد معمول بوده است..! کهاين امر به دلايل متعددي مي‌تواند باشد.. علاوه بر قراين موجود ( که هيچنقص فني و يا کوچک ترين اشکالي در کنترل هواپيما وجود نداشته است و خلبانارتباط اش تا قبل از برخورد با زمين با برج مراقبت برقرار بوده است ) همچنين به گفته يکي از کارکنان فرودگاه اروميه که در روستاي محل سانحه ساکناست.. با شنيدن صداي هواپيما در فاصله بسيار نزديک به زمين بيرون آمده وميبيند هواپيمايي در ارتفاع خيلي پائين ( او پانزده تا بيست متر اعلامکرده است ) در حال عبور است..! وي به قصد تماس با مسئول برج مراقبت و هشداربه خلبان سراسيمه به سمت تلفن منزل مي‌دود.. اما متآسفانه بعد از بيست تاسي ثانيه هواپيما از مقابل ديدگانش دور شده و بلافاصله صداي انفجار شديديرو مي‌شنود.. آن چه مسلم است.. فاکتور ( شرايط جوي ) دليل بعدي براي رقمخوردن زنجيره اشتباهات قبل از سانحه است. که معمولآ با عامل ديگر ( هيومنفکتوري ) يا همون عامل «خطاي انساني» همراه است. طبق اطلاعات دريافت شده.. روز نوزدهم ديماه به دليل شرايط نا مساعد جوي همه پرواز‌ها به مقصد اروميهکنسل اعلام شده بود..! و سازمان هواشناسي هوا را براي فرود هر نوعهواپيمايي نا مساعد اعلام کرده بود.. پرسش دوم اين است : در شرايطي که همهپروازها به اين مرکز باطل اعلام شده بود و هواشناسي هم هوا را نامساعداعلام کرده بود.. به دستور چه کسي اين هواپيما اون هم بعد از غروب آفتاب ( سان ست ) به سمت اروميه پرواز کرده است..!؟ البته در اي ميلي که دريافتکردم، دوستان از اروميه نام و مقام اون شخص رو اعلام کرده‌اند. اما به خاطرعدم تآئيد رسمي، اين مهم رو به گروه تحقيق و بررسي سانحه واگذار مي‌کنم.. که اثبات آن زياد مشکل نيست.. و خوشبختانه همه اسناد در رابطه با وضعيتهوا، تغير هواپيما، صدور دستور پرواز و.. به ثبت رسيده‌اند..
خطاي انساني...
اگرچه نام بردن از خطاي انساني آن هم به فاصله يک روز بعد از سانحه غير منطقيو غير علمي به نظر مي‌رسد.. اما همان گونه که اشاره کردم براي بررسي بهتر وکالبد شکافي سانحه براي رسيدن به حقايق بايد همه احتمالات رو در نظرگرفت.. اما در اغلب سوانح اين مهم به اثبات رسيده است که هر عامل جوي هميشهبا خطاي انساني همراه است. و غير از اين نمي‌تواند باشد..! چه از ايمنيروي زمين و قبل از پرواز ( تعويض هواپيما + چک کردن هواي مقصد ) و چه بعداز پرواز که دقيقآ بعد از مشاهده نشدن باند فرود آغاز شد. راستش رو بخواهيدحسي به من مي‌گويد.. گروه پروازي در حفظ ارتفاع دچار اشتباه شده بودند. کهدلايل گوناگوني مي‌تواند داشته باشد..
۱- همان گونه که در بالا عرض کردم، سيستم ناوبري هواپيماهاي ۷۲۷ نسبت بهساير هواپيماهاي ناوگان هواپيمايي ما ضعيف تر هستند. دليل اين عرايض امنداشتن ابزاري چون «جي. ان. اس» و يا «جي.پي. اس» است. که بقيه هواپيماهايايران اير دارا مي‌باشند. و فاقد نقشه بودن در شرايط مشابه‌اي که باند در ( شورت فاينال ) ديده نشود آن ابزار به راحتي به خلبان کمک مي‌کند که باندرو به راحتي پيدا کرده و فرود آيد.. البته اضافه کنم در شرايط عاديهواپيماهاي ۷۲۷ هيچ مشکلي براي انجام ماموريت و حمل مسافر ندارند.. وهواپيماي بسيار امني است. اما در شرايط اضطراري و نامساعد بودن هوا و ياخرابي هر يک از سيستم‌هاي ناوبري زمين مثل ( آي. ال. اس ) خلبان رو بهاشتباه مي‌اندازد
نمونه‌هايي از دستگاه ( جي. ان. اس
۲- خرابي و يا ايراد داشتن سيستم ( آي. ال. اس ) فرودگاه احتمال ديگري است کهباعث اشتباه خلبان و تنظيم ارتفاع استاندارد است. دليل ديگري که در اينشرايط متصور مي‌شود، عدم هماهنگي سيستم‌هاي ديجيتال ناوبري با سيستمهايآنالوگ ۷۲۷ است. که باز هم تاکيد مي‌کنم تا امروز هيچ نشانه‌اي از اختلالمشاهده نشده است.. و به خوبي طفلکي‌ها کار مي‌کنند.. اما احتمالات رو بايدهميشه در نظر گرفت.. و در باره اش تحقيق کرد..
۳- صرف نظر از دلايلپائين بودن ارتفاع هواپيما در موقع ( ميس اپروچ ) که چه بخواهيم با نخواهيمبه هر حال خطاي انساني تلقي مي‌شود، به گفته عزيزاني که با ۷۲۷ پروازميکنند اين هواپيما نسبت به ساير پرندگان کمي کند.. يا بهتر بگم تنبلهستند! و قبراقي ساير هواپيماها رو در موقع وضعيت انصراف از فرود راندارند..! به عبارتي به هر دليلي که فرض کنيم.. هواپيما پائين تر از ارتفاعمقرر ( مينيموم ) بوده است.. بعد از اين که تا نزديکي باند هم اپروچ کردهولي باند فرود ديده نمي‌شود، کاپيتان دستور انصراف رو صادر مي‌کنه.. و بهدليل همان تنبلي که عرض کردم، تا بخواهند فلاپ‌ها رو جمع کرده و پاور بدهد ( چون نزديک زمين بوده است ) و احتمال قريب به يقين خلبان نمي‌دونسته درحداقل ارتفاع قرار گرفته است.. و از طرفي هم دور موتور‌ها هم گرفته شدهبودند.. کشش شديد قوه جاذبه زمين به حالت واماندگي «استال» در امده وبلافاصله زمين خورده است..
پرسش از آقاي بهبهاني..
جناب آقاي بهبهاني پرسش‌هايي بعد از اين سانحه دردناک پيش امده است که اميدوارم سازمان متبوع شما در اين زمينه اطلاع رساني نمايند.
الف - آيا سيستم‌هاي هواشناسي کشور با وجود بهره گيري از تکنولوژي‌هاي مدرنماهوارهاي قادر به اعلام وضعيت دقيق هواي‌هاي کشور است يا خير..!؟ ( رجايواثق دارم که پاسخ مثبت است ) و آيا دقيقآ اين سازمان توانايي پيش بينيهواي کشور حداقل براي يکي دو ساعت را دارد يا خير..!؟ اگر پاسخ مثبت است. که قطعآ چنين است. چرا خلبان پرواز شماره ۲۷۷ به مقصد اروميه از خرابيوضعيت هواي مقصد بي اطلاع بوده است..!؟ اگر اطلاع داشته است، چه نظارت واهرمهايي براي اين گونه ريسک‌هاي خطرناک در دست داريد..!؟
ب- چهکسي مجوز انجام پرواز رو صادر کرده بود..!؟ و اگر گفته‌هاي همکاران شماصحيح باشد، طبق چه تعريف کارشناسانه‌اي هواپيماي ۷۲۷ را جايگزين فوکر -۱۰۰شده است..!؟
ج - در صورت خرابي هواي يکي از فرودگاه‌هاي کشور و باطلاعلام کردن کليه پرواز‌ها، چه نظارت و کنترلي براي رعايت ايمني پرواز وعدم پرواز به فرودگاه مربوطه داريد..!؟
د - شما در مصاحبه‌هاي خوداصرار مسافران پرواز شماره ۲۷۷ را عامل اصلي انجام پرواز در شرايط غيراستاندارد اعلام فرموده ايد..! آيا واقعآ شما در مقابل هر اصرار و خواهش وتمنا قوانين رو زير پا مي‌گذاريد..!؟ اگه پاسخ مثبت است.. لطفآ بفرماييداگه فردا عده‌اي جلوي وزارت خانه متبوع شما جمع شده و دوستانه خواهش کنند.. مثلآ قيمت بليط‌ها نيمه بهاء اعلام شود.. يا اصلآ از شما بخواهند استعفاءدهيد، آيا واقعآ مي‌پذيريد...!؟
ه- جناب وزير محترم.. شما از وزرايتحصيل کرده دولت هستيد.. چرا راه کاري ارايه نمي‌دهيد تا با تکيه بر افکارعمومي جهان يا از روش‌هاي قانوني ثابت کنيد که شرکت‌هاي هواپيمايي ايراندولتي نيستند و تحريم‌ها غير انساني است.. و خواهان آزاد شدن فروشهواپيماهاي نو به ايران شويد ؟ کافي است يک حرکت همگاني رو برنامه ريزيکنيد تا در روز خاصي ميليون‌ها نفر در جلوي دفاتر سازمان ملل جمع شده واعتراض به حق خود رو به گوش جهانيان برسانند ؟ بر فرض هم اثر نکرد، لااقلوجدانمان در مقابل خانواده‌هاي داغدار و مردم شريف آسوده است..
و - آقاي بهبهاني چرا تمهيداني رو به کار نمي‌بريد که يک سيستم اطلاع رسانيدقيق در بخش هواپيمايي کشور راه‌اندازي شود و فراتر از اختيارات بعضي ازروابط عمومي‌هاي منفعل اخبار واقعي و صحيح رو در اختيار مردم قرار دهيد ؟با اين کار نه تنها از بروز شايعات جلوگيري کرده ايد، بلکه موجب جلب اعتمادمردم به سازمان هواپيمايي مي‌شويد. وقتي واقعيت‌ها در چارچوب خطوط قرمزنظام اطلاع رساني شود، ديگر مردم به رسانه‌هاي مغرض توجه‌اي نمي‌کنند..
ز - جناب وزير محترم.. در پايان استدعا مي‌کنم تکليف دانش اموختگان دخترخلباني رو روشن کرده و اجازه دهيد اين عزيزان با استعداد هم از تسهيلاتشغلي طبق قانون بهره مند شوند. و با راه‌اندازي اکادمي‌هاي ارزان پرواز واعتبارات بانک‌ها خيل ميليوني جوانان مشتاق به پرواز رو تسهيل فرماييد. کلام آخر اين که تکليف بيمه سوانح هوايي رو شفاف سازي فرموده و دستور دهيدهمه بازماندگان خانواده‌هايي که در سوانح قديم عزيزي رو از دست داده‌اند بهحق و حقوق خود برسند..
