به گزارش نفت دیلی، «عمر عبدالحمید»، مدیر بخش تحقیقات سازمان کشورهای صادر کننده نفت، در گفتگویی با پایگاه اطلاع‌رسانی شرکت «زیمنس» آلمان به بررسی آینده صنعت نفت و گاز و بهره وری انرژی پرداخت.
«عمر عبدالحمید»، مدیر بخش تحقیقات سازمان کشورهای صادر کننده نفت، در گفتگویی با پایگاه اطلاع‌رسانی شرکت «زیمنس» آلمان به بررسی آینده صنعت نفت و گاز و بهره وری انرژی پرداخت که متن کامل این گفتگو به شرح زیر است:
آینده نفت و گاز در ٢٠ سال آینده را چگونه می‌بینید؟
اخباری که از پایان نفت سخن می‌گویند، اغراق شده‌اند. ما در سال ٢٠١٤ شاهد بودیم که به طور میانگین روزانه ٩١ میلیون بشکه تقاضا برای نفت وجود داشت. انتظار داریم در سال ٢٠٤٠ حجم تقاضای نفت به ١١١ میلیون بشکه در روز برسد. ما در اوپک معتقدیم که منابع کافی برای پاسخگویی به تقاضای روزافزون برای نفت وجود دارد. ظرفیتهای جدیدی را که از منابع غیرمتعارف حاصل می‌شوند،باید در نظر گرفت. عمده رشد تقاضا نیز از اقتصادهای در حال ظهور و کشورهای در حال توسعه، بخصوص کشورهای آسیایی و کشورهای عضو اوپک است. تقاضای آنها برای نفت نه تنها کاهش مصرف کشورهای بسیار پیشرفته را جبران می‌کند، بلکه حجم تقاضا بیشتر از قبل نیز می‌شود.
کشورهای توسعه یافته با افزایش بهره‌وری سوخت، در حال کاهش مصرف نفت هستند. تقاضا برای نفت نیز در بخش حمل و نقل و پتروشیمی خواهد بود.
بهره‌وری در حال افزایش است. ماشینهای برقی و خودروهای هیبریدی هم‌اکنون در جاده‌ها هستند و انرژی تجدیدپذیر نیز وارد گود شده است. آیا بشر قبل از این که نفت به پایان برسد، علاقه خود را به آن از دست می‌دهد؟
شایسته است که دیدگاهی تاریخی را ارائه دهیم. در بیشتر موارد، منابع انرژی جدید، تکمیل کننده منابع موجود هستند. زغالسنگ تا قبل از ورود نفت به بازار، در سراسر جهان منبع غالب انرژی بود. اما هم‌اکنون با آن وجود که گازبه منبع اصلی انرژی بدل شده است، ما همچنان از زغالسنگ نیز استفاده می‌کنیم. بنابراین، بشر چه در کوتاه مدت و چه در بلندمدت همچنان از حجم زیادی از سوختهای فسیلی استفاده خواهد کرد.
همچنین، سهم منابع انرژی تجدیدپذیر مثل خورشید و باد همچنان بسیار کوچک است ولی انتظار می‌رود که در آینده رشد کند.
امروزه، آمریکا یک واردکننده نفت است. اما به دلیل حجم عظیم تولید نفت از منابع غیرمتعارف، بزودی به یک صادرکننده بدل می‌شود. نقش نفت و گاز غیرمتعارف در آینده چه خواهد بود؟
تاثیرات شکست هیدرولیک در تولید نفت غیرمتعارف در آمریکای شمالی تنها در یک دوره به نسبت کوتاه دیده شده است. اگرچه در یک مقیاس جهانی، شکست هیدرولیک تنها نسبت کوچکی از کل تولید نفت دنیا را تشکیل می‌دهد. طبق پیش‌بینی ما در سند چشم‌انداز جهانی نفت، در سال ٢٠١٤ روزانه ٣,٨ میلیون بشکه نفت از روش شکست هیدرولیک تولید می‌شود. به طور مشابه ٢ میلیون بشکه دیگر نیز از طریق استخراج مایعات گاز طبیعی غیرمتعارف حاصل می‌شود. اما وقتی این ارقام را با تولید روزانه ٩١ میلیون بشکه‌ای نفت در جهان مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم که نسبت کوچکی را شکل می‌دهند.
همچنین انتظار می‌رود که این افزایش تولید در آینده نزدیک کاهش یابد. حتی در طولانی مدت هم وقتی دیگر منابع غیرمتعارف را در نظر بگیریم، تا سال ٢٠٢٠ انتظار داریم که کل افزایش تولید از این ناحیه به حدود ١٣ میلیون بشکه در روز برسد. این در حالی است که آمریکا همچنان وارد کننده و همزمان، صادرکننده نفت باقی می‌ماند و از نفت تولیدی خاورمیانه استفاده خواهد کرد.
قیمت به نسبت پایین نفت در شرایط فعلی، تولیدکنندگان را تحت فشار قرار داده است. چه شرکتهایی سعی دارند تا تولید خود را بیشتر اقتصادی کنند؟
این صنعت در ذات خود، همراه با نوسان و چرخه قیمتی است. تغییرات قیمت نفت اتفاق جدیدی نیستند و بهره‌وری هزینه نیز همچنان به عنوان یک مسئله مهم باقی می‌ماند.
قبل از آن که قیمت نفت در اواخر سال ٢٠١٤ و اوایل ٢٠١٥ سقوط کند، برای چند سال متوالی با ثبات باقی مانده بود. و همین مسئله نیز سبب شده بود تا این صنعت تا حدودی از خود راضی شود. بنابراین، برای حفظ سلامت آن لازم است اقداماتی صورت گیرد که کمک کند هزینه‌های اجرایی و سرمایه‌ای کنترل شوند. از این دیدگاه، شرکتهای نفتی و سرمایه‌گذاران فرصتهای خود را برای برنامه‌ریزی و تامین مالی تاسیسات تولید کننده انرژی مورد ارزیابی قرار می‌دهند.
خلاقیت برای دستیابی به این شیوه اقتصادی، مهم است. استفاده از داده‌ها به شکلی هوشمندانه، کمک می‌کند تا اکتشاف نفت بهبود یابد و استخراج آن نیز بهینه شود. این مسئله در هر گام از زنجیره تولید، کمک کننده است و مسئله اتوماسیون نیز در صنعت نفت بسیار مهمتر خواهد شد.
برخی صنعت نفت را محافظه‌کار می‌دانند. زیرا در این صنعت تنها از تجهیزاتی استفاده می‌شود که سالها برای استفاده در شرایط مختلف مورد آزمایش قرار گرفته‌اند. آیا واقعا این شرایط برای رسیدن به خلاقیت مناسب است؟
خلاقیت یک ضرورت برای صنعت ماست تا بتواند همچنان قابل اتکا، ایمن و قادر به پاسخگویی به انتظارات باقی بماند. ما خصوصیات، مقاومت و قابلیت اتکا را از دید ایمنی ارزشگذاری می‌کنیم. زیرا ما مسئول افراد و جوامعی هستیم که در آنها فعالیت می‌کنیم.
وجود تجهیزات از نظر اقتصادی نیز حیاتی است. وقتی یک میدان به دلیل مشکلات فنی تولید نمی‌کند، شرکتهای نفتی پول زیادی را از دست می دهند. اما این یک تصور اشتباه است که گفته می‌شود صنعت نفت و گاز فاقد خلاقیت است.
در چند دهه گذشته ما توانستیم نفت را حتی تحت شرایط چالشی‌تر نیز تولید کنیم. شما می‌توانید همزمان خصوصیات متضادی را حفظ کنید. در واقع صنعت نفت و گاز، هم محافظه‌کار و هم خلاق، است.
نقش شرکتهای فناوری در این زمینه چیست؟
آنها نقش مهمی ایفا می‌کنند. فکر می‌کنم زیمنس و دیگر توسعه دهندگان فناوری، شرکتهایی هستند که به ما امکان می دهند به مرحله بعدی فناوری وارد شویم. یک حوزه که ما نیاز داریم تا در آن بهتر فعالیت کنیم، مصرف سوخت به عنوان یک صنعت است. شما برای تولید نفت مورد نیاز کمپرسورها و سایر ماشینها، به انرژی نیاز دارید. افزایش بهره‌وری آنها هم برای اقتصاد نفت و گاز و هم برای محیط زیست خوب است.
یک راه برای رسیدن به این هدف، الکترونیکی کردن تجهیزات است؟
درست است. امروزه بسیاری از ماشینها به طور مستقیم از طریق تجهیزات چرخنده مثل توربینهای گازی کار می‌کنند. اما در آینده ماشینهای بیشتری با استفاده از موتورهای الکترونیکی کار خواهند کرد. این مسئله موجب صرفه‌جویی در مصرف انرژی و در نتیجه پول می‌شود.
اما ما نیاز داریم تا واقعا بازگشت سرمایه را نشان بدهیم تا مصرف کنندگان نهایی نیز قانع شوند. بهره‌برداران با فناوریهای فعلی احساس راحتی می‌کنند و ممکن است کمی زمان ببرد تا با نسخه جدیدی از فناوری آشنا شوند. به یاد داشته باشید که شرکتهای نفتی هم‌اکنون در زیرساختهایی که به نظرشان قابل اتکاست، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. بنابراین باید برای قانع کردن آنها برای حرکت به سمت مرحله جدید، تلاش کرد.
این کار نیز کمی شبیه راندن یک خودرو است، برخی افراد با خودروهای غیراتوماتیک احساس راحتی می‌کنند و تمایلی به استفاده از خودروهای اتوماتیک ندارند.
شما خودروها را ذکر کردید، اگر شما بخواهید از یک خودرو برقی استفاده کنید، چه اقدامی نیاز دارد؟
برای حرکت دادن من از نقطه الف به ب، باید این خودرو به اندازه کافی ارزان و قابل اتکا باشد. البته این مسئله در وین که سامانه حمل و نقل عمومی بسیار خوبی دارد بسیار دشوارتر خواهد بود. جایگزین‌های زیادی وجود دارند، می‌توان قدم زد، دوچرخه سواری کرد یا از تراموا استفاده کرد. همچنین وقتی شهر را ترک می‌کنید به ماشینی با قابلیت فعالیت طولانی تر نیاز دارید که یک خودرو برقی قادر به تامین نیاز شما نیست. به خاطر آن که ذخیره انرژی آن همچنان دشوار و گران است. ساخت زیرساخت شارِژ این نوع خودروها هم گران است. از سوی دیگر، جایگاههای گاز هم‌اکنون وجود دارند. بنابراین مدتی طول می‌کشد تا خودروهای برقی برای مردم قابل قبول شوند.
فرزندان شما هم‌اکنون نوجوان هستندو در عرض ٢٠ سال به اواسط دهه سوم زندگی خود می‌رسند. در آینده آنها با خودروهایی با موتورهای احتراقی رانندگی می‌کنند یا خودروهای برقی؟
بستگی دارد که آنها در کجا باشند. در یک شهر یا در حومه شهر؛ ما در اوپک همچنان تایید می‌کنیم که نفت یک منبع شگفت‌انگیز انرژی و برای استفاده در حمل و نقل بسیار مناسب است. نفت همچنان مورد استفاده خواهد بود. ما شاهد حجم زیادی سرمایه‌گذاری روی موتورهای احتراقی هستیم تا آنها را بهینه‌تر ساخته و مناسب‌تر برای محیط زیست کند. موتورهای احتراقی فعلا مورد استفاده باقی می‌مانند.
مهمترین چیزی که فرزندان شما در مورد انرژی باید بدانند، چیست؟
آنها باید درک کنند که برای موفقیت و کامیابی، به انرژی نیاز دارند. و همیشه به سادگی نمی‌توان تصمیم گرفت که انرژی را از چه منبعی تامین کرد. در دهه‌های آینده گفتگوهای ما حول آلودگی هوا، تغییر آب و هوا و استفاده بهینه از منابع محدود خواهد بود.
حفاظت از محیط زیست بسیار مهمتر می‌شود و فناوری نیز در این حوزه به کمک ما می‌آید. در نهایت این که، در اختیار داشتن منابع، مسئولیت استفاده خردمندانه از آنها را نیز به همراه دارد.
