به گزارش نفت دیلی، برای آن‌هایی که به دنبال طرز تفکر عربستان سعودی درباره نشست آتی سازمان اوپک هستند، برنامه چند هفته اخیر خالد الفالح، وزیر انرژی جدید این کشور می‌تواند حاوی سرنخ‌هایی باشد.
رویترز در تحلیلی از نشست آتی اوپک و عوامل موثر بر آن نوشت: از زمان انتصابش در هفتم ماه می بر وزارتخانه جدید که نظارت بر حوزه انرژی، صنعت، معادن، انرژی اتمی و انرژی‌های تجدیدپذیر را بر عهده دارد، الفالح از شش شرکت دولتی بازدید کرده است، با نخست‌وزیر کره‌جنوبی، وزیر امور خارجه کانادا و وزاری صنعت کشورهای حاشیه خلیج فارس دیدار کرده و در مراسم افتتاح یک توربین گازی حضور یافته است.
اما برای سایر اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، فالح برخلاف نعیمی، وزیر سابق نفت عربستان وقت زیادی ندارد. اعضای اوپک روز پنجشنبه با یکدیگر دیدار می کنند که نخستین جلسه این سازمان پس از روی کار آمدن وزیر جدید عربستانی است.
برای آن‌دسته از اعضای اوپک مثل ایران، الجزایر و ونزوئلا که خواستار قیمت‌های بالاتر نفت هستند، این نگرانی وجود دارد که این سازمان ٥٦ ساله درحال از دست دادن نقشش به عنوان یک سازمان تاثیرگذار بر بازار نفت است و بیشتر تبدیل به محلی برای صحبت شده است.
یک عضو ارشد اوپک از کشورهای غیر عرب حاشیه خلیج فارس در این‌خصوص می‌گوید: "عربستان سعودی اوپک را کشت و آن را دفن کرد." وی معتقد است: "در اوپک، کسانی که این تصمیم‌ها را با حمایت ریاض می‌گیرند، به دنبال عضویت اندونزی و گابن هستند تا اوپک را به مجمعی مشورتی تبدیل کنند."
اوپک در دسامبر سال ٢٠٠٨ در تصمیمی تاریخی بر آن شد که در زمانی که تقاضای جهانی به دلیل بحران اقتصادی جهان کند شده بود، عرضه نفت را محدود کند. اوپک از سال ١٩٩٨ تا ٢٠٠٨ ، ٢٧ بار میزان تولید نفت خود را تغییر داد.
برای سال‌های متمادی، عربستان به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت این سازمان وین نشین، محدوده قیمتی مشخصی برای قیمت مطلوب نفت درنظر داشت و اگر از شرایط ناراضی بود تلاش می کرد سازهای ارکستر اوپک را به سمت کاهش یا افزایش تولید نفت تنظیم کند. اما جهش قابل توجه تولید نفت در میان کشورهای غیر اوپک که با پیشرفت تکنولوژی‌هایی مثل نفت شیل در امریکا و افزایش بهره‌وری مصرف سوخت حاصل شده بود، ریاض را به این جمع بندی رساند که دوران رشد سریع تقاضای نفت احتمالا رو به پایان است.
بنابراین در دوسال گذشته، ریاض به استراتژی نبرد برای دریافت سهم بیشتر از بازار روی آورده است و تصورش بر این بوده که عرضه نفت بیشتر به بازار با قیمت‌های پایین‌تر در شرایط فعلی بهتر از کاهش تولید نفت در آینده است.
این درحالی است که خیلی از اعضای اوپک، به‌جز هم‌پیمانان عرب عربستان در حاشیه خلیج فارس مانند قطر، کویت و امارات برای چنین تغییر سیاستی آماده نبودند و شرایط اقتصادی‌شان دچار بدهی‌های بالا و تولید پایین شد.
ونزوئلا و نیجریه از کشورهایی بودند که به عربستان فشار آوردند با برنامه‌های کاهش تولید برای تقویب قیمت نفت در بازار موافقت کند. حتی ایران به عنوان رقیب دیرین ریاضسیگنال هایی به بازار فرستاده است که پس از رسیدن تولید نفتش به سطوح قبل از تحریم ها، حاضر است گفت‌وگوها درباره طرح موسوم به "فریز نفتی" را ازسر بگیرد.
یکی عضو اوپک از یکی از کشورهای اصلی تولیدکننده نفت این سازمان در خاورمیانه در این باره می‌گوید: قطعا مساله نقش اوپک می‌تواند مطرح شود. برخی از اعضا مایل هستند که اوپک نقش تاثیرگذارتری در مدیریت بازار نفت برعهده بگیرد.
اوایل این سال میلادی بود که ایران از پیوستن به ابتکار فریز تولید نفت امتناع کرد، اما اعلام کرد که قطعا وقتی تولید نفتش را بازسازی کرد، بخشی از تلاش‌های آینده برای ثبات بازار خواهد بود.
یکی از ناظران عملکرد اوپک می‌گوید: سایر تولیدکننده‌ها ممکن است بخواهند بار دیگر توافق فریز نفتی را مطرح کنند. ایران اکنون تاحدودی به سطوح تولید نفت قبل از تحریم‌ها نزدیک شده است و باوجودی که بازار نفت هنوز بدترین شرایط خود را تجربه نکرده است، واقعیت این است که بسیاری از تولیدکنندگان نفت اکنون استرس و فشار زیادی را متحمل می‌شوند.
نمایندگان ایران و سعودی در اوپک در اوایل این ماه اختلافات خود را بر سر استراتژی بلندمدت اوپک علنی کردند، جایی که ریاض معتقد بود اوپک نباید بازار نفت را مدیریت کند و تهران اصرار داشت که این سازمان از اساس برای چنین وظیفه و هدفی تاسیس شده است.
تنش‌های استراتژیک میان دوطرف پس از آن تشدید شد که روابط ریاض و تهران در این مدت تضعیف شده و دوطرف اختلافات زیادی در خاورمیانه دارند.
اوپک پیشتر نیز در سال‌هایی مانند دهه ١٩٨٠ شاهد اختلافات میان اعضای خود بوده است. درآن سال ایران و عراق درگیر جنگ بودند و اوپک پیشتر نیز سال‌هایی بوده است که در امر تاثیرگذاری بر قیمت نفت ناکام بوده است، همچنان مسایلی که در دهه ١٩٩٠ اتفاق افتاد، اما بعدها دوباره بر خود مسلط شده و کنترل امور را در دست گرفت. اما این بار تصور این‌که اوپک دوباره بتواند قدرت پیشین را باز یابد دور از ذهن به نظر می‌رسد، مگر این‌که مواضع عربستان سعودی که تحت امر ولیعهد این کشور، محمد بن سلمان است تغییراتی اساسی را داشته باشد.
فعالیت‌های فالح، که وزارت تحت امر او نظارت بر نیمی از اقتصاد عربستان را بر عهده دارد، بخش عمده ای از وقت او را دور از امور مربوط به اوپک به خود اختصاص می دهد. ریچار ملیسون، تحلیلگر ریسک ژئوپلیتیک در موسسه مطالعاتی انرژی اسپکتز، می‌گوید: این مساله فالح را سرگرم نگه میدارد و تصور می‌کنم اولویت‌هایش درخصوص اصلاحات اقتصادی خواهد بود.
اوپک هیچ هدفگذاری برای سقف صادرات خود ندارد، در نشست پیشین این سازمان در ماه دسامبر، این گروه سقف تولید پیشین ٣٠ میلیون بشکه‌ای خود را برهم زد، سقفی که ماه‌ها بود زیر پا گذاشته می‌شد. فعالان و تحلیلگران اوپک می گویند که انتظار دارند اوپک در نشست بعدی خود در روز پنجشنبه سیاست‌های تولید نفت خود را بدون تغییر حفظ کند. سیاست‌هایی که در حقیقت وجود ندارند، چون هرکدام از اعضا مطابق میل خود نفت تولید می‌کنند.
یکی دیگر از نمایندگان کشورهای تاثیرگذار اوپک در خاورمیانه می گوید: تصور نمی‌کنم تغییری در مواضع اوپک صورت بگیرد؛ توافقی هم برای فریز نفتی درکار نخواهد بود.
برای فردی که اندازه فالح درگیر است، انجام جلسات طولانی مذاکره بین وزیران اوپک بدون هیچ نتیجه تضمین‌شده ای بی نتیجه خواهد بود. پس آیا این امکان وجود دارد که عربستان خیلی شفاف بایستد و بگوید دیگر نیازی ندارد بخشی از اوپک باشد؟
ملیسون می گوید: ترک گروه‌های بین‌المللی تصمیمی نیست که معمولا کشورها اتخاذ کنند و تصور نمی کنم سعودی‌ها فکر کنند اوپک دیگر هرگز به کارشان نمی‌آید؛ علاوه بر این، پیش‌بینی این که این تصمیم چه فایده ای برایشان خواهد داشت هم سخت خواهد بود.
