به گزارش نفت دیلی، اجرای مصوبه ١٤ ماده‌ای «نحوه محاسبه نرخ خوراک پالایشگاهها و پتروشیمی‌ها» در صورت دستیابی به شفاف‌سازی صورت‌های مالی، رضایت سهامداران از اجرای قانون و سودآوری پالایشگاهها، راه نجاتی برای شرکتهای پالایشی کشور به شمار می رود.
در روزهای اخیر آیین‌نامه ١٤ ماده‌ای «نحوه محاسبه نرخ خوراک پالایشگاهها و پتروشیمی‌ها» از سوی دولت به وزارتخانه‌های مرتبط ارسال شد.
بر اساس این ابلاغیه نرخ خوراک این واحدها برای شرکتهای خصوصی و دولتی بر مبنای ٩٥ درصد میانگین محموله‌های صادراتی نفت در یک ماه شمسی است. این شیوه نامه تفاوتی با آنچه در گذشته ابلاغ شده است، ندارد.
در سالهای گذشته مشابه چنین ابلاغیه‌هایی منتشر شده بود که بر اساس آن نرخ خرید محصولات پالایشی نیز میانگین قیمت وارداتی یا صادراتی و در صورت نبود قیمت وارداتی یا صادراتی، متوسط ماهانه قیمت محموله‌های صادراتی فوب خلیج فارس در آن ماه بنا بر اعلام وزارت نفت خواهد بود؛ همچنین شرکت پالایش و پخش نیز موظف بوده است که در این سال‌ها صورت حساب نرخ خوراک پالایشگاهها و همچنین خرید فرآورده‌ها را به شرکتها ارسال کند.
در سالهای ٩١ و ٩٢ جهش مداوم نرخ دلار و سرانجام افزایش نرخ ارز مرجع سبب جهش سودآوری این شرکتها شد. گرچه این موضوع می‌تواند اثر مثبتی بر سودآوری شرکتهای پالایشی داشته باشد اما ابهام‌های موجود در بخش قیمت‌گذاری، مانع از تشخیص دقیق اثر این عامل مهم بر صورت‌های مالی این شرکتها می‌شود.
به نظر می‌رسد در سالهای اخیر نحوه قیمت‌گذاری شرکتهای پالایشی بیشتر سلیقه‌ای بوده است تا این‌که از قانون خاصی پیروی کنند.، بر این اساس ممکن است پس از یکسان‌سازی نرخ ارز نیز قیمتها متفاوت از آنچه بازار در انتظار آن است، تعیین شود.
آثار ابلاغیه جدید وزارت نفت به پالایشگاهها
محاسبه قیمت هر بشکه نفت خام، میعانات گاز تحویلی به پالایشگاه‌های کشور قیمت پنج فرآورده اصلی و سوخت هوایی برای ابتدا تا پایان سال ٩٥ از سوی وزارت نفت به معاون برنامه ریزی این وزارتخانه ابلاغ شد که برخی کارشناسان و اهالی بازار سرمایه این مصوبه را راه نجاتی برای پالایشگاهها می‌دانند.
در همین ارتباط ناصر تنگستانی، مدیر مالی شرکت پالایش نفت شیراز اعلام کرد: این مصوبه به طور کلی برای پالایشگاهها اثر مثبتی خواهد داشت، چون در این مصوبه در مورد چند نکته مهم درخواستی شرکتهای پالایشی تصمیم‌گیری شده است و به طور دقیق همانی است که این مجموعه‌ها از وزارت نفت تقاضا داشتند.
وی افزود: طبق قانون الحاق برخی مواد به قانون بخش از مقررات مالی و دولت و اصلاحات و الحاقات بعدی آن، نفت خام تحویلی باید بر اساس نفت خام صادراتی ایران محاسبه شود تا قیمت‌گذاری برای پالایشگاهها شفاف شود.
مدیر مالی شرکت پالایش نفت شیراز تاکید کرد: از طرفی سوخت هوایی در هر تن یک دلار با نفت سفید تفاوت قیمت داشت و طبق این مصوبه این اختلاف به ٨ دلار افزایش یافته است.
تنگستانی گفت: این دو موضوع از جمله مهمترین درخواستهای شرکتهای پالایشگاهی بود که دولت در آن بازنگری کرده و براساس این مصوبه تغییرات مورد نظر اعمال شده است.
وی با اشاره به محدود کردن مهلت اعلام قیمتها در این ابلاغیه مهم، اظهار کرد: برای اعلام قیمت فرآورده‌ها قرار بر این شده تا مهلت ٤٥ روزهای در نظر گرفته شود و وضع مالی پالایشگاهها و وزارت نفت روشن و شفاف شود، هرچند که طبق قانون گذشته این بازه زمانی ٣٠ روز بوده، اما به درستی رعایت نمی‌شد و به دلیل اعتراض‌هایی که صورت می‌گرفت همواره اعلام قیمتها بیش از این زمان به طول می‌انجامید.
تنگستانی اظهار امیدواری کرد با محدود کردن زمان اعلام نرخ‌ها در این ابلاغیه ابهام‌های گروه از این منظر نیز کاهش یابد.
این کارشناس صنعت پالایشی در پایان اعلام کرد: هر چند که این ابلاغیه نکات منفی هم در بر دارد، اما برآیند کلی با توجه به بالا بودن نقاط قوت آن مثبت ارزیابی می‌شود.
به گفته وی، اثرگذاری این ابلاغیه بر فعالیت مالی پالایشگاهها مهم است که پس از اعلام نرخ های سال ٩٥ به این مجموعه ها باید دید محاسبات بر مبنای این دستورالعمل چه تأثیری در واقعیت بر سودآوری صنعت خواهد داشت.
تعیین قیمت هر بشکه نفت تحویلی به پالایشگاه‌های داخلی در هیئت وزیران
این آیین نامه ١٤ ماده ای که ١٩ مردادماه امسال به دو وزارتخانه اقتصاد و نفت و سازمان برنامه و بودجه ابلاغ شده، مربوط به نرخ خوراک پالایشگاهها و پتروشیمی‌ها است.
وزیر نفت مصوبه نحوه محاسبه قیمت هر بشکه نفت خام و میعانات گازی تحویلی به پالایشگاه های کشور و قیمت ٥ فرآورده اصلی را تا پایان سال ٩٥ ابلاغ کرد.
این مصوبه ٣٠ مرداد توسط بیژن زنگنه به معاون برنامه ریزی وزیر نفت و اخیرا" به هر ٩ پالایشگاه خصوصی و دولتی از جمله ٦ پالایشگاه بندرعباس، اصفهان، تبریز، شیراز، تهران و لاوان ابلاغ شده است به هر حال متن این آیین نامه ١٤ ماده ای به شرح زیر است:
بر اساس این مصوبه، در سال ١٣٩٣ برای تسویه حساب میان دولت و شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، قیمت هر بشکه نفت تحویلی به پالایشگاه‌های داخلی برابر با رقمی خواهد بود که به پیشنهاد کارگروهی متشکل از وزارتخانه‌های نفت و امور اقتصادی و دارایی و معاونت (معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهوری) به تصویب هیئت وزیران می رسد.
همچنین اجازه داده می‌شود که مابه‌التفاوت این رقم با قیمت مذکور در ماده(٣) این آیین نامه به صورت حسابداری در دفاتر خزانه ثبت و همچنین رقم مذکور در حساب بستانکار دولت (خزانه) در دفاتر شرکت پالایش و پخش نیز ثبت شده و طبق مفاد این آیین نامه با خزانه تسویه حساب می‌شود.
در مورد فرآورده‌های نفتی تحویلی از پتروشیمی‌ها به شرکت پالایش و پخش ابتدا باید بر مبنای ارزش آنها بشکه نفت معادل آنها محاسبه و سپس به ازای هر بشکه نفت معادل رقم مذکور در ماده (٤) به حساب خزانه واریز می‌شود.
مبنای محاسبه سهم چهارده و نیم درصد (١٤,٥%) شرکت از هر بشکه نفت تحویلی به پالایشگاه‌های داخلی قیمت تعیین شده به ترتیب مقرر در این ماده خواهد بود. همچنین مبنای محاسبه سهم چهارده و نیم درصد(١٤.٥%) شرکت از نفت معادل ارزش فرآورده‌های پتروشیمی تحویلی به شرکت پالایش و پخش به ترتیب مقرر در این ماده خواهد بود.
تعیین معادل ارزشی فرآورده‌های پتروشیمی تحویلی به شرکت پالایش و پخش به معادل بشکه نفت وزارت نفت صورت خواهد گرفت.
بر این اساس، وزارت نفت در ابتدای هر ماه قیمت میانگین هر بشکه نفت تحویلی در ماه پیش از آن را به هر یک از پالایشگاه‌های داخلی با عنایت به کیفیت نفت تحویلی به آن پالایشگاه بر مبنای ماده (٣) این آیین نامه محاسبه و برای اعمال حساب با پالایشگاهها با ذکر نام هر پالایشگاه به شرکت پالایش و پخش ابلاغ می کند.
ابلاغ قیمت پنچ فرآورده اصلی و سوخت هوایی به صورت ماهانه
به همین ترتیب وزارت نفت مکلف است در ابتدای هر ماه قیمت پنج فرآورده اصلی و سوخت هوایی دریافتی توسط شرکت پالایش و پخش از هر پالایشگاه را متناسب با کیفیت این فرآورده ها محاسبه و با ذکر نام هر پالایشگاه به شرکت پالایش و پخش جهت محاسبه و تسویه حساب با هر پالایشگاه ابلاغ کند.
همچنین وزارت نفت مکلف است به روال مقرر در این ماده، قیمت نفت تحویلی به پتروشیمی های داخلی و نیز بهای فرآورده‌های نفتی دریافتی از آنها برای تحویل به شرکت پالایش و پخش را متناسب با کیفیت آنها تعیین و برای اقدام به شرکت ابلاغ کند.
شرکتها و شرکت ملی پخش و پالایش و پخش حسب مورد مکلفند بر پایه قیمتهای ابلاغی وزارت نفت برای قیمت نفت و نیز فرآورده های نفتی یاد شده، برای ماه قبل صورت حساب موقت را برای پالایشگاهها و پتروشیمی‌ها حسب مورد صادر کنند و در ابتدای هر ماه با دریافت قیمتهای آن ماه از وزارت نفت صورت حساب قطعی را برای هر پالایشگاه و پتروشیمی حسب مورد صادر کند.
نحوه محاسبه قیمت فرآورده‌های نفتی
قیمت فرآورده‌های نفتی موضوع این ماده بر اساس میانگین وزنی قیمتهای وارداتی یا صادراتی هم کیفیت حسب مورد و در صورت نبودن قیمت وارداتی یا صادراتی، متوسط ماهانه قیمتهای صادراتی خلیج فارس هم کیفیت در آن ماه خواهد بود.
بر این اساس، مبالغ چهارده و نیم درصد (١٤,٥%) سهم شرکت بابت نفت تحویلی به شرکت پالایش و پخش و خوراک معادل موضوع تبصره ذیل ماده (٤) و همچنین سهم چهارده و نیم درصد (١٤.٥%) شرکت موضوع تبصره ماده (٣) به ترتیبی که با خزانه توافق می‌شود به طور مستقیم و متناسب با وصولی ها به حسابهای شرکت نزد خزانه واریز می‌شود.
بر اساس این مصوبه، شرکت پالایش و پخش در سال ١٣٩٣ بابت تضمین عواید نقدی حاصل از فروش نفت به پالایشگاهها با احتساب فرآورده‌های دریافتی، اعتبارات اسنادی داخلی/خارجی به صورت گردشی ماهانه اخذ خواهد کرد و همچنین شرکت بابت عواید حاصل از فروش نفت به واحدهای پتروشیمی داخلی به همین روال و با قیمت مذکور در ماده (٣) این آیین نامه اقدام می کند.
پالایشگاهها و پتروشیمی‌ها مکلفند؛ تمامی وجوه صورت حسابهای موقت را که حداکثر در مقاطع ١٠روزه توسط شرکت و یا شرکت پالایش و پخش حسب مورد بر عهده آنان صادر می شود در مهلت مقرر تعیین شده به حساب این شرکتها واریز کنند. در صورتی که هر یک از پالایشگاهها و یا واحدهای پتروشیمی نسبت به صورت حسابهای صادره توسط شرکت و یا شرکت پالایش و پخش در خصوص ارزش نفت تحویلی به آنها و یا ارزش فرآورده‌های دریافتی از آنها شکایت داشته باشند، می‌توانند این شکایت را به وزارت نفت تسلیم کند.
این شکایت با فوریت در هیئتی سه نفره متشکل از وزارت نفت (رئیس هیئت)، نمایندگان معاونت و خزانه و در زمان نیاز با حضور نماینده واحد شاکی نماینده شرکت و یا شرکت پالایش و پخش ( بدون حق رای) حسب مورد رسیدگی و در خصوص آن تصمیم گیری خواهد شد. وجود اختلاف نظر و نیز رسیدگی به شکایتها در مورد صورت حسابها به هیچ وجه مانع از پرداخت صورت حسابها نخواهد بود.
واریز همه دریافتی های حاصل از صادرات نفت به حساب خزانه
شرکت ملی نفت ایران مکلف است همه دریافتی های حاصل از صادرات نفت اعم از صادرات سال جاری و سالهای قبل را به هر صورت، پس از کسر بازپرداختهای بیع متقابل به عنوان علی الحساب پرداخت‌های موضوع بند (الف) تبصره (٢) قانون و تسویه بندهای متناظر در قوانین بودجه سالهای قبل بلافاصله از طریق حسابهای موردنظر و مورد تایید بانک مرکزی(بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران) به حسابهای مربوط در خزانه واریز کند.
بانک مرکزی نیز مکلف است از وجوه حاصله هر ماهه به طور متناسب، چهارده و نیم درصد (١٤,٥%) سهم شرکت با احتساب بازپرداختهای بیع متقابل، بیست و نه درصد(٢٩%) سهم صندوق توسعه ملی و دو درصد(٢%) بازپرداخت برداشت از این صندوق بابت سهم عیدانه سال ١٣٩١ و سهم در آمد عمومی دولت موضوع ردیفهای درآمدی(٢١٠١٠١) و (٢١٠١٠٩) جدول شماره (٥) قانون را ، با فروش مبالغ ارزی به نرخ مورد تایید بانک مرکزی موضوع بند(ج) ماده (٨١) قانون برنامه(قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران-مصوب ١٣٨٩-) به حساب مربوط نزد خزانه واریز کند.
بانک مرکزی همچنین مکلف است سهم شرکت ملی نفت ایران را به حسابهای آن شرکت مورد تایید خزانه در داخل و مورد تایید آن بانک در خارج از کشور برای پرداخت به پیمانکاران، سازندگان و عرضه کنندگان مواد و تجهیزات مربوط به طرف قرارداد و هزینه‌های جاری ارزی شرکت واریز و برای قراردادهای تسهیلات مالی خارجی توثیق کند.
همسو با اجرای قسمت اخیر جزء (١) بند (ح) ماده (٨٤) قانون برنامه، بانک مرکزی موظف است بیست و نه درصد( ٢٩%) ارزش صادرات گاز طبیعی را پس از کسر ارزش گاز طبیعی وارداتی به حساب صندوق توسعه ملی واریز کند. مبلغ واریزی از ماه یازدهم سال، محاسبه و تسویه می‌شود.
همچنین شرکت ملی نفت ایران موظف است پس از دریافت سهم خود، حساب دولت (خزانه) را در دفاتر قانونی شرکت بستانکار کند.
بر این اساس شرکت پالایش و پخش و شرکتهای پالایش نفت داخلی و شرکتهای پتروشیمی موظفند در پایان هرماه بهای خوراک نفت دریافتی خود و همچنین خوراک معادل فرآورده‌های شرکتهای پتروشیمی تحویلی به شرکت پالایش و پخش را به قیمت مذکور در ماده (٤) این آیین نامه محاسبه و به خزانه واریز کند.
طبق این مصوبه شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران مکلف است وجوه مربوط به سهم دولت از بهای خوراک پالایشگاهها و پتروشیمی‌ها را وصول و ماهانه به خزانه واریز کند. در صورت عدم واریز، در پایان هر ماه خزانه مبالغ مربوط به ماه قبل را از حسابهای این شرکت، به صورت علی‌الحساب برداشت می‌کند.
برداشت از حساب شرکتهای بدهکار در صورت واریز نشدن قیمت فرآورده‌های نفتی
در صورت واریز نشدن قیمت فرآورده های نفتی و خوراک پالایشگاهها و پتروشیمی‌ها به حساب خزانه، وزارت امور اقتصادی و دارایی مکلف است با اعلام وزارت نفت راسا نسبت به برداشت از حساب شرکتهای بدهکار و واریز آن به حساب خزانه اقدام کند. این حکم در خصوص بهای خوراک پالایشگاهها و واحدهای پتروشیمی که بابت خوراک مصرفی سنوات گذشته بدهکار هستند، نیز نافذ است.
بر این اساس پالایشگاه‌هایی که نفت را نسبت به سهم صادرات فرآورده‌های خود به قیمت مذکور در قانون هدفمندکردن یارانه ها، نود و پنج درصد (٩٥%) قیمت تحویلی روی کشتی (فوب) خلیج فارس خریداری و بهای آن را به صورت ارز از طریق بانک مرکزی به حسابهای مورد تایید خزانه واریز می کنند، مشمول مفاد جزء (١) بند "ح" ماده (٨٤) قانون برنامه نیستند.
همچنین هرگاه بنا به الزام وزارت نفت، شرکت پالایش و پخش پنج فرآورده اصلی سوخت هوایی را از پالایشگاهها به قیمت ارزی محاسبه و از آنها تحویل بگیرد، در صورتی که پالایشگاهها فرآورده‌های تولیدی خود را به هر ترتیب صادر و ارز حاصل را از طریق بانک مرکزی به حسابهای مورد تایید خزانه واریز کنند، در این صورت مشمول مفاد جزء (١) بند «ح» ماده (٨٤) قانون برنامه نیستند.
در این مصوبه آمده است: مابه التفاوت قیمت پنج فرآورده اصلی و سوخت هوایی شامل فرآورده‌های نفتی و مواد افزودنی تحویلی از سوی شرکتهای پتروشیمی به شرکت پالایش و پخش فروخته شده به مصرف کنندگان داخلی، با قیمت صادراتی یا وارداتی این فرآورده‌ها حسب مورد، به علاوه هزینه‌های انتقال داخلی فرآورده‌ها و نفت خام معادل آنها و توزیع ، فروش، مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده در دفاتر شرکتهای پالایش نفت به حساب بدهکار شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران ثبت شده و از آن طریق در بدهکار حساب دولت (خزانه) نیز ثبت می‌شود.
همچنین، معادل این رقم در خزانه به حساب بستانکار وزارت نفت از طریق شرکت یاد شده، منظور و عملکرد مالی این ماده به صورت مستقل توسط شرکت مذکور در مقاطع زمانی سه ماهه از پایان تیرماه پس از گزارش سازمان حسابرسی با تایید کارگروه موضوع بند (الف) تبصره (٢) قانون به صورت علی‌الحساب با خزانه تسویه می‌شود و تسویه حساب نهایی فیزیکی و مالی حداکثر تا پایان تیرماه سال بعد انجام می‌شود و در هر حال مبنای تسویه حساب نهایی بین دولت (خزانه) با شرکت پالایش و پخش مفاد ماده (٤) این آیین‌نامه خواهد بود.
طبق این مصوبه شرکت ملی نفت ایران هر سه ماه یک‌بار گزارش میزان و ارزش نفت تولیدی، صادراتی و تحویلی به پالایشگاهها و پتروشیمی‌های داخلی را پس از تایید سازمان حسابرسی جهت تایید و تسویه حساب به کارگروه مذکور ارایه می‌کند و دبیرخانه این کارگروه در وزارت نفت خواهد بود.
مرجع تعیین کمیت و کیفیت نفت تحویلی به پالایشگاهها و پتروشیمی‌ها و فرآورده‌های نفتی دریافتی از پالایشگاهها و پتروشیمی‌ها وزارت نفت خواهد بود.
بر این اساس، شرکت در مقاطع ماهانه سهم دولت از ارزش نفت و فرآورده‌های دریافتی از پتروشیمی‌ها، فروخته شده به شرکتهای پالایش و پخش/ پالایش نفت را در دفاتر خود به حساب بدهکار دولت (خزانه) منظور و به شرکتهای یاد شده منتقل می‌کند.
شرکتهای مذکور موظفند حسب اعلام شرکت به شرح فوق حساب دولت (خزانه) را در دفاتر خود بستانکار کنند. شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران موظف است از طرف شرکتهای پالایش نفت نسبت به تسویه حساب با خزانه اقدام کند.
همچنین، بازپرداخت تعهدات سرمایه‌ای شرکتهای دولتی تابعه وزارت نفت از جمله طرحهای بیع متقابل که به موجب قوانین مربوط، پیش و پس از اجرای قانون ایجاد شده و یا می‌شوند و هزینه‌های صدور فروش نفت با احتساب هزینه‌های حمل و بیمه (سیف) به عهده شرکتهای یاد شده است. بازپرداخت تعهدهای قراردادهای بیع متقابل از محل سر جمع چهارده و نیم درصد (١٤,٥%) سهم شرکت از ارزش نفت تولیدی صورت خواهد گرفت.
