به گزارش نفت دیلی، ابزارهای تامین مالی در سال های گذشته رشد و توسعه چشمگیری داشته اند و گسترش روزافزون ابزارها و روش های تامین مالی می طلبد مدیران ارشد سازمان به این مجموعه نگاه ویژه ای داشته باشند.

یکی از دغدغه های همیشگی مدیران ارشد شرکت ها برای اجرای طرح های توسعه ای، تامین منابع مالی آن هاست از این رو به کارگیری روش ها و ابزار جدید مالی می تواند در حل این معضل نقش ایفا کند. تامین منابع مالی پروژه ها براساس اولویت و در اسرع وقت در پیشبرد اهداف و اجرای پروژه های شرکت ها نقش بسزایی دارد، از این رو مدیریت مالی هر سازمان به عنوان شتابگر و سازمان دهنده پروژه های هر شرکت محسوب می شود.

در ادامه، گفتگوی نشریه مشعل با محمدرضا هادی، مدیر مالی شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران را می خوانید.

ابتدا در رابطه با ساختار مدیریت مالی شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران توضیحاتی ارائه دهید؟

سازمان مدیریت مالی به طور مستقیم زیرمجموعه مدیریت عامل قرار دارد. در مجموع این مدیریت شامل حسابداری طرح های عمرانی، حسابداری کالا، حسابداری عمومی، بودجه و کنترل هزینه ها می شود. تا دو سال قبل، چارت سازمانی این مدیریت حدود ٨٠ نفر بود که از این تعداد حدود ٦٠ نفر مشغول به فعالیت بودند. از طرفی ١٠ نفر نیز از نیروهای قرارداد مستقیم در این مدیریت مشغول به انجام وظیفه هستند. چندی پیش با دستور وزیر، ٢٠ سمت سازمانی این مدیریت حذف شد و هم اکنون حدود ٦٠ سمت سازمانی در این مدیریت وجود دارد.

هم اکنون با کمبود نیرو مواجه نیستید؟

با توجه به حجم کاری ای که در شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران وجود دارد و با توجه به اجرایی شدن قراردادهای با روش های سرمایه گذاری جدید، با کمبود نیرو مواجه هستیم. در تلاشیم از طریق مذاکره با مهندسی ساختار بتوانیم این معضل را برطرف کرده یا از طریق افزایش نیروهای کیفی، این مشکل را جبران کنیم.

آیا برنامه ای برای ایجاد سمت های جدید دارید؟

به نظر می رسد که در ساختار همه مدیریت ها از جمله مدیریت مالی به لحاظ ساختاری باید تجدید نظر شود. این ساختار و تقسیم بندی برای فعالیت های ١٠ سال پیش پاسخگو بود ولی هم اکنون عمده منابع مالی ما باید از خارج شرکت تامین شود. باید در نظر داشت که درسال های قبل، امکان اجرای پروژه های شرکت ملی گاز ایران از طریق منابع داخلی وجود داشت و این در حالی است که هم اکنون ٦٠ درصد از منابع مالی در قالب سرمایه گذاری بخش خصوصی، تسهیلات بانکی و وام از خارج شرکت تامین می شود که نیازمند ایجاد ساختاری جدید و متناسب با نیازهای شرکت است.

 به هرحال برای مباحثی از جمله سرمایه گذاری، فاینانس و تامین منابع مالی، شرکت باید از نیروهای متخصص و نرم افزارهای مالی روز دنیا بهره گیرد؛ از این رو ساختار مدیریت مالی متناسب با وظایف محوله؛ در مرحله نخست جذب نیروهای کارآمد را در دستور کار قرار می دهد و در مرحله بعد، مباحث کمی و افزایش نیروهای توانمند را نیز در نظر خواهد گرفت که در صورت تصویب در مراجع ذیربط، راهگشا خواهد بود.

نکته ای که در بحث کیفی سازی عملکرد کارکنان وجود دارد، سپری کردن دوره های خاص است. آیا علاوه بر دوره هایی که از سوی واحد آموزش برگزار می شود، دوره های خاصی را نیز پیگیری می کنید؟

با توجه به مواردی که اشاره شد، واحد آموزش شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران دوره هایی را در موسسات مورد تایید خارج سازمان پیگیری می کند. به صورت خاص، مباحث تامین منابع مالی و روزآمدکردن دانش کارکنان مدیریت مالی را پیگیری می کنیم. براین اساس کارکنان این مدیریت را در سطوح مختلف معرفی کرده و این افراد علاوه بر دوره های آموزشی حین خدمت، در این دوره ها نیز شرکت کرده و گواهینامه این دوره نیز در پرونده کاری آن ها قرار می گیرد.

انضباط مالی از جمله اولویت های شرکت ملی گاز ایران است. مدیریت مالی شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران دراین خصوص چه اقداماتی انجام داده است؟

انضباط مالی در ساده ترین شکل، رعایت قوانین و مقررات موضوعی در مصرف بودجه با توجه به حجم گردش مالی است. به هر حال انضباط در هر سیستم و سازمانی لازمه فعالیت آن سازمان و مدیریت بوده و در خصوص مدیریت مالی نیز این موضوع بسیار برجسته است. در این خصوص دستورالعمل انضباط مالی، ارتقای بهره وری، بهبود کیفیت و صرفه جویی در هزینه اجرای طرح ها طی بخشنامه ای از طرف معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری ابلاغ شده است.

ایجاد انضباط مالی از طریق ایجاد سیستم های کنترلی قابل انجام است و در تلاشیم این فرآیند را از طریق ایجاد ساختار و سیستم مناسب عملیاتی کنیم و همانطور که قبلا عنوان شد، لازمه آن استفاده از نرم افزارهای نوین مالی است. به هر حال کشورهای در حال توسعه به دلیل این که ساختار و سیستم کنترلی مناسب مالی ندارند، سیستم ها ساده و افراد پیچیده می شوند که در این صورت اعمال انضباط مالی مشکل است. در مرحله نخست معتقدم با یک ساختار مناسب و سیستم مالی قابل کنترل می توان به نتیجه دلخواه رسید.  

بودجه یک سال شرکت چه میزان است؟

بودجه شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران در سال ٩٥ حدود ٥٧ هزار و ٨٠٠ میلیارد ریال در نظر گرفته شده که حدود ٤٠ درصد آن از منابع داخلی و عوارض و ٦٠ درصد نیز از دیگر منابع شامل سرمایه گذاری بخش خصوصی و عمومی، دریافت تسهیلات و وام خارجی تامین می شود. بودجه سرمایه ای شرکت در سال گذشته ٤٩ هزار میلیارد ریال بود که حدود ٣٠ هزار میلیارد آن جذب و به دلیل محدودیت هایی که وجود داشت مابقی آن جذب نشد.

بودجه شرکت طی سال های ٩٠ تا ٩٣ به ترتیب ٣٢، ٥٥، ٤٧ و ١٠٢ هزار میلیارد ریال بود که از این مقدار به ترتیب ٩، ١٥، ١٢ و ١٨ هزار میلیارد ریال جذب شد.

 زمانی که این روند را مرور می کنیم، در می یابیم که جذب از روال صعودی معقولی برخوردار بوده است و علت عدم جذب، تامین نشدن منابع مالی بودجه بوده است. امیدواریم بودجه شرکت در سال ٩٥ (٥٧ هزار و ٨٠٠ میلیارد ریال) به صورت حداکثری و در صورت تحقق منابع مالی بودجه جذب شود.

از طرفی، در منابع داخلی نیز چالش داریم و اگر درآمدهای داخلی محقق نشود امکان تامین مالی بخشی از پروژه ها نیز وجود ندارد. سال گذشته این اتفاق افتاد و باتوجه به کاهش قیمت جهانی نفت و دیگر فرآورده ها، درآمد شرکت ملی گاز ایران کاهش یافت و در پی آن، منابع داخلی نیز تحت تاثیر قرار گرفت.  خوشبختانه عوارض گازرسانی به دلیل این که از محل فروش داخلی گاز تامین می شود، تحت تاثیر جدی قرار نگرفت و منبع بسیار خوبی بود که بخشی از آن را نیز برای اجرای خطوط انتقال گاز استفاده کردیم.  

منابع مالی برچه اساسی به پروژه ها اختصاص می یابد؟

 شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران مجری طرح های سرمایه ای شرکت ملی گاز ایران است و اجرای پروژه های بزرگ صنعت گاز شامل خطوط لوله گاز سراسری، طرح های پالایشی، ایستگاه های تقویت فشار گاز و خطوط لوله استانی را برعهده دارد. شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران، اختصاص منابع مالی به پروژه ها را مطابق بودجه مصوب این شرکت و در قالب بودجه های سرمایه ای اجرا می کند به همین دلیل متناسب با جذب بودجه در هر طرح یا پروژه منابع نقدینگی از سوی شرکت ملی گاز ایران تامین و به مصرف این پروژه ها می رسد؛ بنابراین تخصیص نقدینگی به طرح ها و پروژه ها متناسب با پیشرفت فیزیکی آن طرح است.

 آیا مدیریت مالی در خصوص تدوین و اجرای قراردادهای جدید مشاوره می دهد؟  

بله؛ با توجه به ابلاغ قراردادهای جدید از جمله BOT، BOO، BLT به نوعی مدیریت مالی نیز در خصوص این قراردادها اظهار نظر می کند. هم اکنون به صورت مشخص در دو مورد از این قراردادها ورود کرده ایم. به عنوان مثال، قرارداد BOT با یکی از شرکت های داخلی برای اجرای بخشی از خط ششم سراسری امضا و عملیاتی شده است.

مصوبات اجرای این خط به روش BOT در شورای اقتصاد و شرکت ملی گاز ایران انجام و هم اکنون در حال اجراست. این قراردادها به یک دانش و تخصص جدید نیاز دارد و مدیریت مالی نیز به دلیل این که اجرا و پرداخت کننده اینگونه قراردادهاست در مباحث مرتبط با آن نقش اساسی دارد. از طرفی با ساختارهای موجود امکان عملیاتی کردن این قراردادها وجود نداشت ولی باید در نظر داشت که اجرای این قراردادها یک فرصت طلائی بوده و لازم است به جهت حفظ منافع شرکت از خدمات مشاوره استفاده کنیم. قطعا در اجرای قراردادهای BOT مشکلاتی نیز داریم که امیدواریم در حین اجرا آن ها را برطرف کنیم.

آیا تجربه این قراردادها به مدیریت مالی منتقل می شود؟

بله؛ قطعا در قالب جلساتی که در واحدهای مختلف وزارت نفت، شرکت ملی گاز ایران و شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران برگزار می شود؛ تجربیات، تنگناها و مشکلات این نوع قراردادها مطرح و برای قراردادهای آتی استفاده می شود.

 شرکت ملی گاز ایران کمیته ای با عنوان سرمایه گذاری دارد. آیا مدیریت مالی شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران با این کمیته همکاری دارد؟  

بله، از کارکنان مدیریت مالی شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران در این کمیته حضور دارند و مسائل مالی اینگونه قراردادها را از نزدیک زیر نظر داشته و در صورت لزوم مشاوره می دهند.

در پایان اگر نکته ای باقیمانده بفرمایید.

 فعالیت مجموعه مدیریت مالی به نوعی سخت و زمان بر است. کارکنان مدیریت مالی شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران عمدتا تا ساعاتی بعد از پایان وقت اداری مشغول کار هستند و بویژه در زمان بستن حساب ها تا ساعت ٩ شب و حتی روزهای تعطیل در یک فضای محدود کار می کنند؛ از این رو می طلبد به واحدهای مالی در ساختار شرکت و وزارت نفت به صورت ویژه نگاه کنند.  

از طرفی، دقت و سرعت عمل به ویژه در قراردادهای پیمانکاری مهم است به همین دلیل سختی هایی که در واحدهای مدیریت مالی وجود دارد باید درنظر گرفته شود و کارکنان این مدیریت انتظار دارند فعالیت هایشان دیده شود. همکاران مجموعه مدیریت مالی شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران افراد سختکوشی هستند بویژه در فصل بستن حساب ها و تشکیل مجامع که فعالیت آن دوچندان می شود.

امسال نیز فصل بستن حساب ها با ماه مبارک رمضان مصادف شد و با توجه به حجم بالای کار، همکاران فشار زیادی را متحمل شدند که از این جا به تمامی این عزیزان خسته نباشید می گویم و از آن ها تشکر می کنم.

 نتیجه این تلاش ها که منجر به تصویب صورت های مالی سال ٩٤ در مجمع عمومی صاحبان سهام به همراه گزارش مقبول بازرسان قانونی شرکت شد را به اعضای هیئت مدیره و تمام کارکنان شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران، بویژه مجموعه کارکنان مدیریت مالی که نقش تعیین کننده و بسزایی در آن داشتند تبریک می گویم.