به گزارش نفت دیلی، تولید، فرآورش، انتقال و توزیع گاز؛ زنجیره‌ای به هم پیوسته است که اجرای مطلوب و کامل این فرآیند، همکاری بخش‌های مختلف صنعت نفت و گاز را می‌طلبد.
در این مسیر، انتقال گاز با توجه به بهره‌گیری از تاسیسات با فشار بالا، مدیریت خطوط سراسری و تاسیسات تقویت فشار گاز، یکی از بخش‌های مهم زنجیره تامین گاز مشترکان کشور به شمار می‌آید.
شرکت انتقال گاز ایران هم اکنون مدیریت و راهبری حدود ٣٧ هزار کیلومتر خط لوله انتقال گاز، ٧٨ ایستگاه تقویت فشار گاز و ٢٦٧ توربوکمپرسور در ١٠ منطقه عملیاتی را به عهده دارد. هفته‌نامه مشعل در گفت‌وگو با سعید توکلی، مدیرعامل شرکت انتقال گاز ایران، به بررسی جزئیات فعالیت‌های این شرکت در بخش‌های عملیاتی پرداخته که در ادامه می‌خوانید.
در ٩ ماه امسال چند میلیارد مترمکعب گاز از سوی این شرکت منتقل شده و این مقدار چند درصد نسبت به مدت مشابه پارسال افزایش یافته است؟
در ٩ ماه سال گذشته در مجموع ١٤٣ میلیارد مترمکعب گاز منتقل شده که این مقدار در مدت مشابه امسال با ١٢ درصد افزایش به ١٥٩ میلیارد مترمکعب رسیده است. از ابتدای امسال تا پایان آذرماه، افزون بر انتقال گاز، فعالیت‌های عملیاتی و تعمیراتی نیز در مناطق ١٠گانه این شرکت انجام شده است. اجرای ٢٥ عملیات انشعاب‌گیری گرم، ٤٨ هزار مترمربع تعویض پوشش و ١١ هزار و ٥١٦ متر تغییر کلاس و تعویض خطوط لوله، ٣٤ هزار و ٥٠٠ کیلومتر نشت‌یابی، ٢ هزار کیلومتر پیگرانی هوشمند و ٩٠ هزار و ٥٠٠ کیلومتر پیگرانی تمیز کننده، از جمله این فعالیت‌های به شمار می‌آید.
شرکت انتقال گاز برای مدیریت شبکه و تامین گاز مشترکان شمال کشور و مقابله با بدعهدی ترکمنستان تاکنون چه فعالیت‌هایی انجام داده است؟
موضوع قطع صادرات گاز ترکمنستان، فرصت خوبی برای محک زدن شبکه انتقال گاز کشور بود. با تهدیدی که ١٥ روز پیش از قطع گاز انجام شد، پیش‌بینی شرایط حداکثر بد شده بود. برای مقابله با این اقدام، وظایفی به بخش‌های مختلف شرکت ملی گاز ایران، از جمله شرکت انتقال گاز ایران محول شد.
شرکت انتقال گاز ایران در مانور روی ایستگاه‌های رامسر و رشت با دو اقدام اثربخش، شرایط را برای افزایش ٢ میلیون مترمکعبی انتقال گاز مناطق شمال کشور فراهم کرد. بر این اساس، با تغییر در آرایش اسکرابرها، سیستم کنترل و آنتی سرچ این ایستگاه‌ها، روزانه دو میلیون مترمکعب به حجم گاز انتقالی به منطقه شمال کشور افزوده شد.
از طرفی، مناطق شمالی به نوعی سرشاخه خطوط هستند و در انتهای شبکه قرار دارند که با هدف افزایش حجم انتقال گاز باید تغییراتی نیز در کریدور جنوب به شمال و شمال شرق به شمال غرب انجام می‌شد.
با هدف تحقق برنامه‌های تعریف شده برای انتقال مطلوب و افزایش پایداری انتقال گاز شبکه شمال کشور، شرایط برای بهره‌برداری بهینه و حداکثری از ایستگاه‌های تقویت فشار گاز دشت، پارچین و سمنان فراهم شد و در این مسیر، بهره‌برداری کامل از ایستگاه تقویت فشار رشت نیز تاثیر قابل توجهی در تحقق این برنامه‌ها داشت. بهره‌برداری از خط لوله انتقال گاز ٤٠ اینچ رشت - سنگر به طول ١٠ کیلومتر با همکاری شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران نیز در افزایش پایداری انتقال گاز استان‌های شمال کشور تاثیرگذار بود.
افزون بر فعالیت‌های یادشده، عملیات خاص نیز برای مدیریت شبکه گاز شمال کشور انجام شد؟
خوشبختانه در مسیر افزایش پایداری شبکه گاز شمال کشور، تجربیات جدید تعمیراتی در ایستگاه‌های تقویت فشار گاز ثبت شد. در قالب عملیات تعمیراتی و با بهره‌گیری از روش‌های نوین، برای نخستین بار ترک‌های طولی لوله‌های اسپیرال ترمیم شد. در صورتی که این عملیات انجام نمی‌شد، به جرات می‌توان گفت: حداقل ٢٤ ساعت قطع گاز گسترده در شمال کشور به وجود می‌آمد. با وجود همه محدودیت‌های موجود و قطع گاز وارداتی از ترکمنستان، بیش از یک میلیارد و ١٥٠ میلیون ذخیره خط داشتیم که این حجم یک رکورد به شمار می آید. بهره‌گیری از همه واحدهای یدک در مناطق ٢، ٥ و ١٠ عملیات انتقال گاز و استفاده از حداکثر ظرفیت ایستگاه‌های این مناطق نیز شرایطی فراهم کرد تا همه تولید در پارس جنوبی بدون محدودیت به مناطق هدف منتقل شود.
از طرفی، با فراگیر شدن سرما و افت شدید دما در ٢٨ استان کشور طی هفته‌های گذشته، شرکت انتقال گاز برای نخستین بار، ١٨١ توربوکمپرسور و ٦٩ تاسیسات تقویت فشار گاز را در سرویس قرار داد.
امسال چند ایستگاه و چند کیلومتر خط لوله جدید تحویل گرفته‌اید؟ تا پایان امسال چند تاسیسات به ناوگان ایستگاه تقویت فشار گاز افزوده می‌شود؟
از ابتدای امسال تاکنون پنج ایستگاه تقویت فشار گاز به این شرکت تحویل شده است. از سوی دیگر، ١٢٠ کیلومتر از خط لوله ششم سراسری نیز وارد مدار شد که در افزایش پایداری شبکه غرب کشور تاثیر گذار بود. این خط لوله که با هدف صادرات گاز به عراق تعریف شده بود، در افزایش پایداری شبکه غرب کشور تاثیرگذار است. خط لوله انتقال گاز ٣٦ اینچ ایرانشهر به زاهدان به طول بیش از ٢٦٢ کیلومتر هم اکنون از سوی شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران در حال ساخت است و تا پایان امسال به بهره‌برداری می‌رسد.
طرح توسعه تاسیسات تقویت فشار گاز فراشبند از سوی شرکت انتقال در دست اجراست. این طرح هم اکنون در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
با اینکه شرکت انتقال گاز ایران، شرکتی پروژه محور نیست، ولی با هماهنگی و همدلی کارکنان این مجموعه، برنامه‌ریزی برای توسعه این تاسیسات تقویت فشار گاز در دستور کار قرار گرفت. براساس برنامه‌های تعریف شده سه واحد این تاسیسات تا پایان امسال وارد مدار می‌شود.
هم اکنون بزرگ‌ترین مشکل پیش روی این شرکت چیست؟
یکی از معضلات اصلی شرکت انتقال گاز ایران با سازمان‌های بیرونی، بحث حریم است. حریم موضوعی است که تنها به شرکت انتقال گاز ایران منتهی نمی‌شود بلکه درصد زیادی به طرف‌های ذی‌نفع و همجوار خطوط بستگی دارد و لازم است آنها نیز در حفظ و رعایت حریم ایمن دقت کنند. این موضوع به نوعی مسئولیت اجتماعی محسوب می‌شود و زمانی که حادثه رخ می‌دهد، به این نتیجه می‌رسیم که چقدر ظرفیت خطر در زمینه رعایت نکردن بحث حریم وجود دارد. در خطوط سراسری حدود ٩٠٠ تا یکهزار و ٣٠٠ پی اس آی فشار وجود دارد که در صورت رعایت نکردن حریم، حوادث جبران ناپذیری رخ می‌دهد.
یکی از مسئولیت‌های اجتماعی این شرکت آگاه‌سازی همجوارهای خطوط لوله است. آگاه‌سازی اقشار مختلف جامعه را با تبلیغات گسترده در دستور کار قرار داده‌ایم. به تازگی پیشنهادی نیز برای درج شعارهای کنترل حریم و حساسیت این موضوع روی قبض‌های گاز و اطلاع رسانی از طریق نهضت سواد آموزی ارائه کرده‌ایم.
فعالیت‌های دیگری نیز در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی از سوی شرکت انتقال گاز در دست اجراست؟
مدیریت کربن و مدیریت مصرف انرژی، از جمله مسئولیت‌های اجتماعی به شمار می‌رود که در حفظ محیط زیست تاثیرگذار است. با هدف تحقق این موضوع برای هر منطقه برنامه تعریف شده تا براساس آن حجم گاز هدر رفته شده را کاهش دهند. مسئله بعدی کاهش تعداد توقف‌های برنامه‌ریزی نشده است. زمانی که این توقف‌ها کاهش یابد، گاز کمتری در محیط رهاسازی می‌شود که این موضوع نیز در حفاظت محیط زیست و وضعیت زندگی مردم تاثیر گذار خواهد بود.
با توجه به گستردگی و حساسیت فعالیت‌های شرکت انتقال گاز ایران، مقوله اچ‌اس‌ای (بهداشت، ایمنی و محیط زیست) چه جایگاهی در این مجموعه دارد؟
مجموعه کارکنان شرکت انتقال گاز ایران توجه ویژه‌ای به مقوله اچ‌اس‌یی دارند و در این مسیر همه استانداردها رعایت می‌شود. از ابتدای امسال تاکنون با وجود حجم گسترده فعالیت‌ها، خوشبختانه هیچ حادثه منجر به فوت در این شرکت ثبت نشده که این موضوع جایگاه و توجه ویژه به مقوله اچ‌اس‌یی را در شرکت انتقال گاز نشان می‌دهد.
آیا شرکت انتقال گاز با مجموعه‌های دانش بنیان همکاری دارد؟ چند نمونه از پروژه‌های مشترک خود را نام ببرید.
بله. نخستین توربین ملی ایران که با همکاری مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز ایران و یک شرکت داخلی ساخته شده در ایستگاه تقویت فشار گاز دهق نصب شد و پس از طی آزمایش‌های میدانی از سوی شرکت انتقال گاز ایران در حال بهره‌برداری است. این توربین تاکنون بیش از سه هزار ساعت در مدار قرار گرفته و هم اکنون با شرایط مطلوب در حال بهره‌برداری است. پروژه استفاده از کمپرسور موبایل نیز، از دیگر همکاری‌های این شرکت با شرکت‌های دانش بنیان به شمار می‌آید. در قالب این پروژه می‌توان در زمان تعمیرات، گاز رهاسازی شده به محیط را به صفر رساند و آن را ذخیره کرد.
سازوکار کمپرسور موبایل به چه شکل است؟
در زمان تعمیرات خطوط لوله، بخش محدودی از گاز به محیط وارد می‌شود که با بهره‌گیری از این روش می‌توان این مقدار را به صفر رساند. در کریدورهای موازی از طریق کمپرسور موبایل، گاز خطی که نیاز به تعمیر دارد، به خط دیگر منتقل و در کریدورهای غیر موازی نیز این گاز را کمپرسور و به محل دیگری منتقل می‌کنند.
در حادثه ساختمان پلاسکو تیمی از کارشناسان شرکت انتقال گاز ایران در آواربرداری حضور داشتند. در این باره نیز توضیح دهید.
پس از دستور وزیر نفت و پیگیری مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، تیمی از کارشناسان عملیاتی این شرکت به محل حادثه ساختمان پلاسکو اعزام شدند. این کارشناسان از منطقه سه عملیات انتقال با در اختیار داشتن تجهیزات خاص از جمله برش پلاسما برای عملیات آواربرداری حضور یافتند و همکاری نزدیکی با دیگر نهادهای حاضر در عملیات داشتند.
در پایان اگر نکته‌ای باقی مانده بفرمایید.
شرکت انتقال گاز ایران، ٦٥ درصد از مالکیت تجهیزات شرکت ملی گاز ایران را در اختیار دارد و بزرگ‌ترین شرکت زیرمجموعه صنعت گاز به شمار می‌آید و به نوعی چهارمین دارنده بزرگ‌ترین خطوط انتقال گاز دنیاست.
از سوی دیگر، این شرکت، علاوه بر انتقال گاز شیرین، انتقال گاز ترش از طریق خط پنجم سراسری برای تزریق به چاه‌های نفت و میعانات گازی را نیز به عهده دارد. بهره‌برداری از مخزن ذخیره سازی سراجه نیز به عهده این شرکت است. شرکت انتقال گاز ایران به عنوان یکی از شرکت‌های زیرمجموعه شرکت ملی گاز ایران، تمام تلاش خود را به کار بسته است تا گاز بخش‌های مختلف به طور پایدار، ایمن و اقتصادی تامین شود و در همه فصول سال شاهد فعالیت‌های گسترده این شرکت هستیم.
