باشگاه خبرنگاران جوان: سومین نشست از سلسله جلسات کارگاهی دومین دوره آموزشی «راه‌نما» در حاشیه هشتمین جشنواره مردمی فیلم عمار، با حضور نادر طالب زاده، محمدحسین نیرومند، ناصر هاشم‌زاده، شهریار بحرانی، مسعود ده‌نمکی، احسان محمدحسنی، محمدباقر مفیدی کیا و جمعی از فیلمسازان جوان برگزار شد.
از دانشگاه‌های هنر هنرمند بیرون نمی‌آید
شهریار بحرانی در سخنان خود با اشاره به غیر اکتسابی بودن هنر گفت: آیا می شود هنر را آموزش داد؟ آیا کسی به صرف حضور در کلاس هنری هنرمند می شود؟ آیا هنر چیزی است که با آموزش منتقل می شود؟ به نظر می آید که خود هنر توسط آموزش منتقل نمی شود؛ بلکه از یک هم نشینی در یک فضای هنری به دست می آید. هنرمندان کمی از دانشگاه های هنر بیرون می‌آید. به قول شهریار زرشناس همه دانشگاه های هنری استعدادسوزند و خلاقیت را می کشند.
وی افزود: برای جوشیدن ذوق هنری نباید احساس تحقیر شدن داشته باشیم؛ بلکه باید راحت باشیم و احساس امنیت کنیم. در این شرایط آدم رفته رفته دلش باز می شود. آدم ها غالباً گارد بسته ای دارند اما وقتی این گارد باز می شود یک چیزهایی وارد وجودش می شود.
بحرانی بیان کرد: همیشه می گویم تکنیک مهم نیست. تکنیک زده نباشیم؛ اول برسیم به نقطه ای که خلاقیت را تحریک کنیم. خلاقیت هم با تشویق و محبت ایجاد می شود. احساس حمد و شکر در انسان خلاقیت ایجاد می کند.
کارگردان «مریم مقدس» با اشاره به نقش امدادهای الهی در این زمینه بیان کرد: وقتی که دستمان را گرفتند، باید قدرشناس باشیم و بدانیم که دوباره به کمک اهل بیت نیاز داریم. اگر در دنیا هم آوازه‌ای داشته باشیم، بدون کمک آنها راه به جایی نمی‌بریم. آموزش یعنی ساختن یک فضای هنری که در درازمدت اثربخش است. به همین خاطر چه بسا اثری تکنیک نداشته باشد اما نور و روح دارد؛ چراکه خداوند به آن عنایتی داشته است.
موضوع فیلم را نجات نمی‌دهد
ناصر هاشم زاده نیز درباره غیر اکتسابی بودن هنر توضیح داد: خلاقیت از کجا می آید؟ آیا در وجود همه وجود دارد؟ آیا باید پرورشش داد؟ همه کسانی که فلسفه خوانده اند فیلسوف نشده اند و همه کسانی هم که ادبیات خوانده اند و استاد ادبیات شده‌اند، شاعر نشده اند.
وی درباره الزام شخصی بودن تجربه هایی که هنرمند از آن سخن می گوید، گفت: اگر این تجربه وجود نداشته باشد، نمی توان درباره آن نوشت. خیلی خطرناک است که از حقایقی حرف بزنیم که نسبت به آنها هیچ نسبتی نداریم. اگر یک فیلم می خواهد وجه انقلابی، اجتماعی، رئال و سوررئال پیدا کند، باید آن فضا را بشناسیم. توجه به فضا و مکان است که معنا می دهد و صرف پرداختن به موضوع مقدس فیلمنامه شما را مقدس نخواهد کرد. حتی ممکن است با اینکه یک موضوع دینی انتخاب می کنید، فیلمنامه شما ضد دین شود.
این فیلمنامه نویس بیان کرد: وقتی می خواهیم درباره انقلاب فیلم بسازیم، باید مختصات آن را بشناسیم. اگر شما موضوعی را بد می گویی یعنی نسبت به آن موضوع معرفت خوبی نداری. اگر نه آن را درست بیان می کردی.
وی ادامه داد: تکنیک آموختنی است و همه می آموزند؛ ولی شاکله چه؟ فرم و محتوا از هم جدا شدنی نیستند. اینکه بعضی می‌گویند محتوای خوبی دارم اما فرم ندارم، اصلا درست نیست.
آینده در اختیار چریک‌های عمار
احسان محمدحسنی مدیرعامل بنیاد روایت فتح گفت: یک بار فرمانده ای از من پرسید که تا چند سال دیگر می توانیم ۵۰ تا فیلمساز مثل فلان کارگردان داشته باشیم؟ من هر چه فکر کردم دیدم چطور این سوال را جواب بدهم که توقعی ایجاد نشود. گفتم شما در دانشگاه‌تان تا چند سال دیگر می توانید افرادی مثل قاسم سلیمانی، احمد کاظمی تربیت کنید؟ این فرمانده به فکر فرو رفت. اما مساله این است که کسی مثل قاسم سلیمانی از دالان های متعددی عبور کرده تا شده است قاسم سلیمانی. الان از مسعود ده‌نمکی و نادر طالب زاده فقط یک نمونه داریم و هر کدام از این‌ها مراحل سختی را پشت سر گذاشته اند تا به اینجا رسیده اند. لذا توقع اینکه با کلاس آموزشی و فیلم دیدن به یک قهرمان بزرگ تبدیل بشویم، توقع درستی نیست؛ اما می‌توانیم ظرف یک دهه ۵۰۰ چریک کاردرست حوزه هنر تربیت کنیم. به طوری که همه آنها کسانی باشند که اگر ما نباشیم یقه دشمنان را بگیرند و حرفی برای گفتن داشته باشند.
وی ادامه داد: مشاهدات ما از خروجی های جشنواره عمار حکایت از این دارد خیلی از زحماتی که در این حوزه کشیده شده، ثمر داده است.
توقع نداشته باشید تحویلتان بگیرند
مسعود ده‌نمکی با تأکید بر دنبال کردن شیوه اصولی مبتنی بر آموزش گفت: شیوه درستش همین جشنواره ها و آموزش ها است. قصه من یک قصه دیگر بوده است. شیوه من جواب نمی دهد و توقع هم نداشته باشید که به راحتی شما را بپذیرند. پوستتان باید کلفت باشد. الان شما روز خوش‌تان است که حزب اللهی ها برای کار کردن امکانات و سازمان دارند. هیچ وقت این طور نبوده الان همه چیز دارد در اختیار این قضیه قرار می گیرد. آن موقع حتما از سپاه باید بودجه می گرفتیم تا یک نشریه ای دربیاوریم؛ اما الان شما با موبایل می توانید نشریه بزنید.
کارگردان «اخراجی ها» اضافه کرد: فارغ از تکنیک و آموزش باید اعتماد به نفس داشته باشیم؛ نه به معنای اعتماد به خودتان به معنای اعتماد به خدا، به معنای توکل به خدا.