احمد شفاعت، مشاور معاون وزیر نفت به عنوان یکی از اعضای کارگروه راهبری ساختمان جدید وزارت نفت با اشاره به سابقه پیگیری‌ها برای نوسازی و مقاوم‌سازی، یا جایگزینی ساختمان وزارت نفت گفت: سال ۱۳۸۰ برای ارزیابی خطر لرزه‌ای ساختمان مرکزی اول، گروه سازه دانشگاه صنعتی شریف با همکاری تعدادی از استادان بسیار زبده ایرانی دانشگاه‌های خارج از کشور انتخاب شدند. در فاصله ۱۸ماه، این مطالعه انجام و مشخص شد که ساختمان وزارت نفت در زمان زلزله، پایداری لازم را ندارد.
وی با اشاره به مسئولیت پیشین خود در وزارت نفت به عنوان معاون مهندسی و امور فناوری و پایه‌گذاری گروه مطالعات زلزله در صنعت نفت، درباره اهمیت این موضوع اظهار کرد: قدمت این ساختمان و آیین‌نامه‌های طراحی و سیستم سازه‌ای آن مربوط به ۵۰ سال پیش است و با وجود میلگردهای ساده به کار رفته در این سازه بتنی، در زمان وقوع زلزله مشکل اساسی خواهیم داشت.
شفاعت با بیان این‌که در سال ۸۲ – ۸۱ طرح‌هایی برای مقاوم‌سازی یا افزایش توان در برابر زلزله برای ساختمان کنونی وزارت نفت پیشنهاد شد، افزود: در همان سال مشخص شد اجرای این روش نیاز به هزینه بالا و زمان زیادی دارد و در آخر نیز به مشخصات لازم برای یک ساختمان وزارتی نمی‌رسیم. در نتیجه تصمیم گرفته شد برای وزارت نفت و چهار شرکت اصلی آن ساختمان جدیدی منطبق با استانداردهای فنی روز‌آمد احداث شود.
وی گفت: از آنجا که کار در تراز بین‌المللی دیده شده بود، زمینی در اراضی عباس‌آباد خریداری شد و ۱۰ شرکت پیشتاز ایرانی دعوت شدند تا با همکاری شرکت‌های برجسته خارجی در طراحی ساختمان‌های اداری، در مسابقه معماری این مجموعه شرکت کنند. این مسابقه در سطحی قابل قبول برگزار شد، به نحوی که نتایج آن مسابقه هنوز هم در دانشگاه‌ها آموزش داده می‌شود و بسیاری از معماران معتقدند مسابقه‌ای با این ابعاد در کشور برگزار نشده است. با وجود این، با یک تصمیم همه مراحل طی شده متوقف شد.
مشاور معاون وزیر در امور مهندسی، پژوهش و فناوری با بیان این‌که همه این اقدام‌ها در دوره مسئولیت پیشین آقای زنگنه در دولت هشتم بود و در همان دوران هم متوقف ماند، تصریح کرد: در کل دوران ریاست جمهوری احمدی‌نژاد ادامه این پیگیری‌ها متوقف مانده بود و در همین مدت زمین خریداری شده ازسوی شهرداری پس گرفته و به مراکز دیگری واگذار شد و شهرداری تهران هنوز پول آن زمین را به صندوق بازنشستگی نفت پس نداده است.
شفاعت افزود: در این سال‌ها گروه‌هایی برای ارزیابی ساختمان کنونی وزارت نفت فعال بوده‌اند و با انتخاب و تغییر مجری‌ها، سرانجام تصمیم گرفته شده بود که پایدارسازی به روشی متفاوت و به صورت طرح و اجرا به مهندس مشاور ایرانی و پیمانکار خارجی واگذار شود. در ابتدای سال ۹۵ مدیر نظارت بر طرح‌های عمرانی مناطق نفتخیز با دعوت از افراد کلیدی دست در کار مطالعه، مدیران، مجریان و کارشناسان در یک جلسه مشترک با مرور همه کارها به این جمع‌بندی رسید که این ساختمان به هیچ وجه ظرفیت بایسته را برای پایدارسازی در برابر زلزله ندارد.
ساختمان کنونی وزارت نفت از لحاظ ایمنی مشکل اساسی دارد
وی با بیان این‌که ساختمان وزارت نفت از نظر مؤلفه‌های ایمنی هم مشکلات اساسی دارد و در برابر آتش آسیب‌پذیر است، اظهار کرد: سال ۸۳ با وقوع آتش‌سوزی مختصری در این ساختمان، دود چند طبقه را فرا‌گرفت و شوربختانه یکی از همکاران جان خود را از دست داد. چنانچه این اتفاق در یک روز غیرتعطیل روی داده بود، می‌توانست آثار بسیار زیان‌باری داشته باشد.
شفاعت گفت: اواخر سال ۹۵ در شورای معاونان تصمیم گرفته شد ساختمان جدید وزارت نفت در محل پارکینگ شیراز و ساختمان مرکزی چهارم، احداث شود. برای این کار یک کمیته راهبری با همراهی آقایان حبیب‌الله بیطرف، محسن امیریان و اینجانب تشکیل شد و پس از مطالعات مقدماتی و برنامه‌ریزی فیزیکی به مرحله مسابقه طراحی رسیدیم. در مطالعات قبلی وزارت نفت و چهار شرکت اصلی مطرح بودند، اما هم‌اکنون چهار شرکت ساختمان‌هایی را دارند و در فاز نخست فقط موضوع ساختمان اصلی وزارت نفت مطرح است.
وی افزود: برای آغاز مسابقه ۵۰ شرکت برجسته معماری با رتبه یک و ۲ معماری ارزیابی شدند که ۱۲ شرکت از این میان انتخاب شد. همزمان فهرستی از افراد صاحب‌نام معماری ایران انتخاب و از شرکت‌های مشاور خواسته شد که برای ادامه کار خود باید با یکی از این معماران همکاری کنند و اگر گروه معماری دیگری دارند، باید سرگروه معماری را معرفی کنند تا مورد ارزیابی کمیته داوری قرار گیرد.
مشاور معاون وزیر در امور مهندسی، پژوهش و فناوری در ادامه تصریح کرد: از میان ۱۲ شرکت، ۶ شرکت برگزیده انتخاب شدند و طرح‌های خود را روز ۲۲ اسفندماه پارسال ارائه دادند. از هفته سوم فروردین امسال هم ارزیابی این طرح‌ها شروع شد و تا پایان فروردین، داوری انجام و پس از آن هم نتیجه مسابقه اعلام شد.
احداث ساختمان جدید وزارت نفت در جایگاه ملی یک وظیفه است
شفاعت با اشاره به ویژگی‌های مورد نظر برای احداث ساختمان جدید وزارت نفت اظهار کرد: وزارت نفت در نقش ملی، بخش قابل توجهی از بودجه کشور را تأمین و حامل‌های انرژی مورد نیاز کشور را از تولید تا بهره‌برداری آماده و مدیریت می‌کند. زندگی مردم کشور حتی یک روز بدون وجود یا بحران صنعت نفت بسیار مشکل خواهد بود. به همین دلیل در هر شرایط بحرانی نباید در خدمت‌رسانی صنعت نفت خللی وارد شود. از سوی دیگر، این ساختمان که از نظر آیین‌نامه ۲۸۰۰ در رده ساختمان‌های با درجه اهمیت بسیار بالا تلقی می‌شود، در زمان زلزله باید به وظیفه خود ادامه دهد. بنابراین احداث ساختمانی که بتواند در شرایط بحرانی امکان خدمت‌رسانی بدون وقفه را برای مدیریت صنعت نفت فراهم کند یک انتخاب نیست، بلکه در جایگاه ملی یک وظیفه است و بودجه آن به هر ترتیب ممکن باید در یک دوره سه ساله تأمین شود.
وی با بیان این‌که جایگاه بین‌المللی صنعت نفت شایسته توجه است، گفت: ایران دومین ذخیره گازی و چهارمین ذخیره نفتی جهان را در اختیار دارد و از این منظر روابط بین‌المللی گسترده صنعت نفت ایجاب می‌کند وزارتخانه‌ای که سالانه ده‌ها میلیارد دلار قرارداد در آن منعقد می‌شود، دارای ساختمانی در رده کشورهای مشابه در دنیا باشد.
وی افزود: در کنار این موارد، ویژگی‌های دیگری از جمله این‌که ساختمان جدید وزارت نفت باید ساختمانی سبز باشد، یعنی در طراحی، ساخت و بهره‌برداری باید کمترین آسیب را به محیط‌زیست وارد کند، مورد توجه قرار گرفت. مصرف انرژی آن باید در حداقل ممکن باشد و آب استفاده شده در ساختمان در گردش و چرخه بازیافت قرار گیرد. ویژگی دیگر این است که باید غیر از زلزله، ضوابط پدافند غیرعامل را هم رعایت کند. در ساختمان‌های اداری روز دنیا کارهای اداری در فضای مجازی انجام می‌شود، لذا پیش‌بینی شده در این ساختمان زیرساخت‌های لازم برای بهره‌گیری از مناسب‌ترین فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات طراحی و اجرا شود.
شفاعت با اعلام این‌که برای اجرای این ساختمان تمام الزامات مورد نظر شهرداری تهران رعایت می‌شود و به طراحان هم اعلام شده است، تصریح کرد: دستور نقشه ۱۱ طبقه روی همکف است. پارکینگ مورد نیاز هم در سه طبقه و در کنار ساختمان اما در فضای زیرزمین اجرا می‌شود.
وی با بیان این‌که در شرایط کنونی، احداث ساختمان جدید یک اجبار است تا یک انتخاب، افزود: هزینه‌های مورد نیاز برای این کار اجتناب‌ناپذیر است و به همین دلیل اگر امروز این اقدام انجام نشود مسئولان کنونی باید در زمان بروز حادثه احتمالی پاسخگوی آیندگان باشند. همانطور که اگر در سال ۸۳ اجازه ساخت ساختمان جدید را داده بودند، ساختمان وزارت نفت با هزینه کمتری ساخته شده بود و شاهد چنین پراکندگی در ساختمان‌های صنعت نفت نبودیم.
وزیر نفت پیگیر موضوع احداث ساختمان جدید وزارت نفت است
وی گفت: آن زمان آقای زنگنه پیگیر ساخت ساختمان جدید بود و حالا هم مصمم است و موضوع را دنبال می‌کند. ضمن این‌که اجرای این کار در شرایط خوشبینانه دست کم دو سال طول می‌کشد و به دوره دولت دوازدهم نمی‌رسد. در واقع وزیر نفت با آینده نگری این مسئولیت ملی را قبول کرده است.
به گزارش شانا، یکم اردیبهشت نتایج این مسابقه برای ساختمان جدید نفت اعلام و وزیر نفت از ۶ طرح انتخابی کمیته داوری بازدید کرد و از نفرات برتر تقدیر شد. حسین شیخ‌زین‌الدین، مدیرعامل گروه مهندسان مشاور «باوند» که طرح ارائه شده این شرکت به عنوان رتبه اول از سوی کمیته داوری انتخاب شد در گفت‌و‌گو با شانا توضیح بیشتری درباره این طرح داد.
وی مهم‌ترین عنصر مورد توجه در طراحی برای ساختمان جدید وزارت نفت را معرفی آن به عنوان یک ساختمان شاخص اداری عنوان کرد و گفت: این ساختمان باید در کنار بستر و محیط خود دعوت‌کنندگی بالایی داشته باشد و عناصر و عملکرد آن باید در عین سادگی بتواند قابلیت انعطاف برای ۱۰۰ سال را داشته باشد.
شیخ‌زین‌الدین گفت: چند نشانه برای این ساختمان لازم است؛ این ساختمان مربوط به نفت و ایران است و باید علائمی از معماری ایران را داشته باشد و در عین حال با مفهومی قوی به معماری مدرن ترجمه شود و ما این مسئله را با قراردادن «طاق» اجرا کردیم. درعین حال تمام قسمت‌ها در ارتباط با هم است.
وی با اشاره به فضای اطراف این ساختمان گفت: اگر زمین‌های کنار فضای پیش‌بینی شده فعلی اضافه شود، این ساختمان در آینده امکان تکمیل و توسعه را هم پیدا می‌کند.
طراح برتر مسابقه طراحی مفهومی ساختمان جدید وزارت نفت در پاسخ به این سؤال که آیا می‌توان این ساختمان را کاملا با مصالح و تجهیزات داخلی ساخت و آیا مسائل مالی تأثیری در اجرای این طراحی می‌گذارد؟ گفت: وقتی قرار است بنایی را با مفهومی قوی بسازید، مصالح نقش ثانویه را پیدا می‌کند. البته از یک سطح از استاندارد نمی‌تواند کمتر شود و می‌تواند با توجه به شرایط قابلیت انطباق پیدا کند.
شیخ‌زین‌الدین افزود: ساخت داخل پروژه و اجرای آن به دستور و میل ما نیست، برای ساختمانی ۱۰۰ ساله نباید مثل واردات برنج و گندم برنامه‌ریزی کرد. باید لوازمی استفاده شود که عمر بالا داشته باشد و با این برنامه‌ریزی می‌توان بخش عمده‌ای از نیاز را در داخل تأمین کرد و بخشی هم به‌ویژه در سامانه‌های مکانیکی عقلایی است که با نگاه بلندمدت از شرکت‌های مورد نظر آن در خارج از کشور تهیه شوند.