کارایی انرژی نقش اساسی در دستیابی به اهداف دسترسی جهانشمول انرژی، کاهش آلوگی هوا و دیگر اهداف توسعه پایدار دارد. برای اجرایی شدن این نقش باید تغییر قابل توجهی در تراز سرمایهگذاری بخش انرژی و انتقال آن به سمت تقاضا انجام شود.
بر اساس گزارش اخیر آژانس بینالمللی انرژی، اقدامهای مربوط به افزایش کارایی انرژی میتواند بیش از یک سوم از کاهش تجمعی انتشار گازهای گلخانهای را برای تحقق اهداف تغییر اقلیمی موافقتنامه پاریس تامین کند.
دستیابی به این مهم، نیازمند اجرای سیاستهای جدید و سرمایه گذاری ۱,۷ تریلیون دلاری در زمینه افزایش کارایی انرژی و برقی کردن نظام حملونقل است.
در حالی که به دلیل رشد اقتصادی و افزایش جمعیت جهان، تقاضای انرژی رو به افزایش است، کارایی انرژی یکی از اجزای مهم و کلیدی فرآیند تغییر الگوی مصرف انرژی جهان برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای به شمار میرود. برای ارتقای درک سیاستها و نیز برآورد سرمایهگذاریهای مورد نیاز برای دستیابی به پیشرفتهای ضروری، آژانس بینالمللی انرژی در گزارشی با عنوان «چشمانداز انتقال انرژی؛ نقش کارایی انرژی» در قالب سه سناریوی استاندار آژانس، نقش اقدامهای مربوط به کارایی انرژی را تجزیه و تحلیل کرده است.
این سناریوها عبارتند از: «سناریوهای سیاستهای جدید» که اثرات سیاستهای موجود در تعهدهای اعلام شده را تحلیل میکند؛ «سناریوهای توسعه پایدار» که نشان میدهد چگونه نیاز بخش انرژی برای تغییر، هدفهای مرتبط با انرژی را در مجموعه اهداف توسعه پایدار (SDGs) محقق میکند و «سناریوی ۶۶ درصد ۲ درجه سانتیگراد» که بر هدف موافقتنامه پاریس برای محدود کردن افزایش درجه حرارت به کمتر از ۲ درجه سانتیگراد نسبت به سطوح پیش از صنعتی شدن متمرکز است.
سناریوی سوم نشان میدهد کارایی انرژی در حوزههایی نظیر گرمایش و سرمایش، استفاده فزاینده از پمپهای حرارتی الکتریکی و اقدامها برای برقی کردن حملونقل میتواند تقریبا به طور کامل افزایش مورد انتظار گازهای گلخانهای بخش انرژی تا سال ۲۰۵۰ را جبران کند.
با مقایسه سه سناریو، آژانس بینالمللی انرژی اعلام کرده است کارایی انرژی یکی از عناصر اساسی هر راهبردی برای دستیابی مشترک به اهداف اقلیمی و سایر اهداف توسعه پایدار از جمله دسترسی جهانشمول به انرژی (بخشی از هدف شماره هفت: دسترسی مقرون به صرفه، قابل اعتماد، پایدار و انرژی مدرن برای همه) و کاهش آلودگی هوا (بخشی از هدف شماره ۳: اطمینان از زندگی سالم و ارتقای سلامتی برای همه در تمامی سنین) است.
آژانس بینالمللی انرژی هشدار میدهد که نرخ جهانی افزایش کارایی انرژی از متوسط ۲,۳ درصد در سالهای قبل، به ۱.۷ درصد در سال ۲۰۱۷ کاهش یافته است.
دستیابی به نرخهای بالاتر کارایی انرژی، از طریق تغییر اساسی در تراز سرمایهگذاری بخش انرژی از طرف عرضه به سمت تقاضا، مقدور خواهد بود. برای تحقق «سناریوی ۶۶ درصد ۲ درجه سانتیگراد»، این سرمایهگذاری باید به ۱,۷ تریلیون دلار در سال برسد. بخش بزرگی از این نیازهای مالی، از طریق صرفهجویی در هزینه سوخت و ارزش اقتصادی سایر مزایا، جبران خواهد شد.
آژانس بینالمللی انرژی در گزارش مذکور نتیجهگیری کرده است که افزایش کارایی انرژی به رویکردی راهبردی شامل تعهد شفاف بلندمدت دولت، بستههای سیاستی کارایی انرژی مناسب و ظرفیتسازی برای اجرا نیاز دارد.