افزایش خطرهای ژئوپولیتیک سبب شده است قیمت نفت نسبت به پاییز پارسال، افزایشی خیرهکننده داشته باشد. میانگین قیمت شاخص نفت خام دبلیو تی آی آمریکا در سه ماه چهارم سال ۲۰۱۷ میلادی، ۵۵ دلار و برای کل سال ۲۰۱۷ میلادی، ۵۱ دلار بوده است. ریسکهای سیاسی حداقل در چند ماه آینده بالا باقی میمانند.
کاهش ۳۸۰ میلیون بشکهای سطح ذخیرهسازی مازاد در کشورهای صنعتی عضو سازمان توسعه و همکاریهای اقتصادی (اوئیسیدی) که یکی از اهداف سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) هنگام آغاز کاهش تولید نفت از سال ۲۰۱۷ میلادی بود، از دیگر عواملی بوده که در رشد خیرهکننده قیمت نفت نقش داشته است. ذخیرهسازی مازاد اکنون از میان رفته و بازار به وضع توازن رسیده و حتی در آستانه دچار شدن به کمبود عرضه است.
تازهترین آمارها، حاکی از تشدید روزافزون کمبود عرضه در سه ماه دوم سال ۲۰۱۸ میلادی است و انتظار میرود با توجه به استمرار کاهش تولید نفت در ونزوئلا و تنشهای سیاسی در خاورمیانه، کمبود ذخیرهسازی به ۹۶ میلیون بشکه برسد. پیشبینی میشود محدودیت تولید اوپک، تا موعد پایان توافق جهانی کاهش تولید نفت در پایان سال ۲۰۱۸ میلادی، استمرار داشته باشد. لیبی و نیجریه که از توافق جهانی کاهش تولید نفت مستثنا شده بودند، اکنون نزدیک به حداکثر ظرفیت خود، تولید میکنند.
حتی بدون تأثیر اضافی ناشی از رویدادهای سیاسی پیشبینی نشده، میانگین قیمت شاخص نفت خام دبلیو تی آی آمریکا تا پایان سال جاری میلادی احتمالا نزدیک به ۷۰ دلار برای هر بشکه باقی خواهد ماند که بالاتر از میانگین ۵۱ دلار در سال ۲۰۱۷ میلادی است. برتری قیمتی شاخص نفت خام برنت نسبت به دبلیو تی آی اکنون به هفت دلار رسیده و انتظار میرود بالا باقی بماند. در سالهای گذشته، این برتری قیمت معمولا نزدیک به سه دلار بود.
بنابراین، پس از رشد فصلی ذخیرهسازی نفت در سه ماه نخست سال ۲۰۱۹ میلادی، انتظار میرود کاهش ذخیرهسازی ادامه یابد. ظرفیت مازاد تولید نفت عربستان و تمایل این کشور به عرضه نفت در بازار، یکی از محرکهای اصلی بازار در آینده خواهد بود. گزارشهای خبری، از جمله گزارشهای رویترز از روزنامه تایم، نشان میدهد عربستان میخواهد قیمت نفت بیش از ۸۰ دلار برای هر بشکه باشد. قیمت نفت عربستان بر اساس شاخص قیمت برنت تعیین میشود.
دیگر متغیرها نیز بر قیمت نفت تأثیر خواهند داشت. جهش ۵۹ درصدی قیمت شاخص نفت خام برنت از حدود ۵۰ دلار در سه ماه دوم سال ۲۰۱۷ میلادی به نزدیک ۷۹ دلار در مقطع کنونی، به احتمال زیاد بر رشد تقاضای نفت تأثیر منفی خواهد داشت. پیشبینی میشود تقاضای روزانه نفت جهان در سال جاری میلادی از یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه رشد برخوردار شود، در حالی که رشد تقاضا در سال ۲۰۱۷ میلادی یک میلیون و ۵۷۰ هزار بشکه در روز بود. به احتمال زیاد، رشد تقاضا در سال ۲۰۱۹ میلادی کمتر خواهد بود.
پس از رشد ۷۳۵ هزار بشکهای تولید روزانه نفت آمریکا در سال ۲۰۱۷ میلادی، پیشبینی میشود تولید روزانه این کشور در سال جاری میلادی از یک میلیون و ۷۸۰ هزار بشکه رشد برخوردار شود. انتظار میرود رشد شتابان تولید نفت آمریکا در سال ۲۰۱۹ میلادی نیز ادامه داشته باشد و برآورد رشد یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکهای تولید روزانه این کشور در این سال، برآوردی محتاطانه به شمار میآید.
اگرچه رشد قیمت نفت میتواند سبب تشویق رشد تولید نفت در دیگر کشورهای غیر عضو اوپک شود، احتمال کاهش تولید فراساحلی نفت میتواند دلیلی عمده برای نگرانی باشد و ممکن است سبب شود تولید نفت خارج از آمریکا، در مجموع کاهش یابد.
بر اساس برآوردهای محتاطانه و اولیه درباره عرضه و تقاضا، تقاضا برای نفت خام تولیدی اوپک میتواند در سال ۲۰۱۹ میلادی با حدود ۳۰۰ هزار بشکه کاهش به ۳۱ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز برسد. با این همه، با توجه به افت تولید نفت ونزوئلا و بحران در خاورمیانه، تولید نفت اوپک که در ماه آوریل امسال به میانگین ۳۱ میلیون و ۶۵۰ هزار بشکه در روز رسیده بود، به روند کاهشی خود ادامه میدهد و احتمال میرود در سال ۲۰۱۹ میلادی به میانگین ۳۱ میلیون بشکه در روز برسد که کمتر از نیازهای بازار است.
کاهش ذخیرهسازی نفت در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاریهای اقتصادی میتواند به طور مستمر ادامه یابد، مگر این که عربستان، دیگر اعضای اوپک و روسیه، تولید خود را در ماههای آینده سال جاری میلادی افزایش دهند.
نشست اوپک در ۲۲ ژوئن (اول تیر ماه) امسال، نقطه عطفی مهم برای درک اهداف این سازمان به شمار میآید.