یکصدوهفتادوچهارمین نشست سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در حالی یکم تیرماه در وین برگزار شد که اظهارات متعدد وزیران نفت و انرژی برخی کشورهای بزرگ تولیدکننده نفت پیش از برگزاری این نشست، از افزایش حداقل یک میلیون بشکه‌ای تولید نفت حکایت داشت.
وزیران نفت برخی از این کشورهای نیز پیش از برگزاری نشست در گفت‌وگو با رسانه‌های همسوی جهان سعی داشتند این‌گونه القا کنند که بازار نفت با کمبود عرضه روبه‌روست، بنابراین ضروری است با توجه به کاهش تولید نفت ونزوئلا، تولید نفت اوپک افزایش یابد. هیئت ایرانی حاضر در اوپک اما توانست به پشتوانه گفت‌وگوهای وزیر نفت پیش از برگزاری این نشست و حضور در نشست کمیته مشترک بررسی تولید اوپک و غیراوپک ((JMMC پیش از نشست اصلی، با سماجت، این بند را که «صدوهفتادوچهارمین کنفرانس اوپک تصمیم گرفت که کشورهای عضو این سازمان تلاش خود را برای رسیدن به سقف پایبندی ۱۰۰ درصد که در ماه مه به ۱۵۲ درصد رسیده بود برای ۱۲ عضو از یکم ژوئیه تا پایان دوره قطعنامه یادشده به کار گیرند» در بیانیه پایانی اوپک ۱۷۴ بگنجاند تا مانع بر هم خوردن همکاری تا پایان سال ۲۰۱۸ شود.
وزیر نفت ایران همچنین در هفتمین سمینار بین‌المللی دو سالانه اوپک که پیش از نشست ۱۷۴ این سازمان برگزار شده بود به‌درستی مواضع ایران را اعلام کرد. سخنان وزیر نفت ایران به‌عنوان سخنران کلیدی روز نخست سمینار، در محکومیت تحریم‌های فرامرزی و غیرقانونی صورت گرفته از سوی آمریکا علیه یک عضو اوپک و پیامدهای این اقدام غیرقانونی آمریکا برای ثبات بازار نفت، بار دیگر لزوم غیرسیاسی کردن بازار نفت و مخالفت اعضای اوپک با استفاده ابزاری از نفت برای فشار آوردن بر کشورها اعم از تولیدکننده و مصرف‌کننده را نشان داد.
تلاش ایران برای حفظ سقف پایبندی ۱۰۰ درصدی اعضا اوپک و رعایت سهمیه تولید اما به نشست ۱۷۴ ختم نشد. پس از آن، ایران با ارسال نامه‌های رسمی به رئیس دوره‌ای کنفرانس اوپک، رئیس کمیته نظارتی وزارتی اوپک و دبیرکل اوپک، اعتراض و مخالفت صریح خود را با افزایش بیش از سطح مجاز عرضه نفت ابراز کرد و ضمن تاکید چندباره بر اهمیت و لزوم پایبندی کشورهای عضو اوپک بر تصمیم‌های کنفرانس‌های ۱۷۱ و ۱۷۴ این سازمان، که برآمده از خرد جمعی و اجماع کشورهای عضو در جهت حفظ ثبات بازار نفت اتخاذ شده بود، نسبت به پیامدهای مخرب بر هم زدن یا عدم اجرای کامل مفاد مندرج در تصمیمات اوپک هشدار داد.
پیگیری اهداف ایران از کانال جی‌یی‌سی‌اف
وزارت نفت همچنین افزون بر حضور قدرتمند در اوپک، تلاش کرده است در دیگر مجامع بین‌المللی انرژی نیز حضور قدرتمندی داشته باشد، از جمله در اجلاس سران جی‌یی‌سی‌اف در بولیوی.
با توجه به اعمال تحریم‌های آمریکا در بخش انرژی ایران، یکی از مهم‌ترین اهدافی که از سوی وزارت نفت با جدیت و به‌طور مداوم در مجمع کشورهای صادرکننده گاز پیگیری شده، استفاده از ظرفیت‌های این مجمع برای پیگیری منافع ملی کشورمان و به‌کارگیری ظرفیت‌های موجود کشورهای عضو به منظور ایجاد همکاری مشترک و انتقال دانش فنی و تخصصی در حوزه صنعت گاز بوده است.
سران جی‌یی‌سی‌اف در چهارمین اجلاس خود در ماه نوامبر سال ۲۰۱۷ که در کشور بولیوی برگزار شد نسبت به تاثیر اقدام‌های یکجانبه اقتصادی، تجاری و سیاست‌های مرزی که انتقال و جریان گاز از مسیرهای زمینی و دریایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در عرضه و تقاضا مانع ایجاد می‌کند و ثبات بازار را تحت تاثیر قرار می دهد، هشدار دادند.
همچینن به‌منظور افزایش سطح همکاری و انتقال فناوری و تبادل دانش بین کشورهای عضو، پس از برگزاری چند دور نشست‌های کارشناسی در مقر دبیرخانه مجمع در شهر دوحه قطر، بر ایجاد یک موسسه تحقیقاتی در الجزایر تاکید شد و در نشست وزارتی مسکو در اکتبر ۲۰۱۷ مورد تصویب وزیران کشورهای عضو مجمع قرار گرفت. این موسسه با توجه به تجربه‌های ارزنده کشورهای عضو مجمع که سال‌ها در زمینه صادرات گاز و ال‌ان‌جی فعالیت دارند، می‌تواند مکان مناسبی برای دستیابی کشور به این تجربیات و انتقال آن به ایران و همچنین همکاری بین ایران و دیگر کشورهای عضو مجمع تلقی شود.
مجمع کشورهای صادرکننده گاز با اهدافی همچون حمایت از کشورها در حفظ حق حاکمیت ملی ایشان بر منابع گاز و تقویت توانایی‌های کشورهای عضو برای برنامه‌ریزی و مدیریت توسعه پایدار منابع گاز و بررسی حداکثرسازی ارزش افزوده گاز، همکاری اعضا، ارتقای نقش گاز و تقویت جایگاه بین‌المللی صادرکننده گاز تشکیل شده است.
بهره‌برداری از مجمع بین‌المللی انرژی
مجمع بین‌المللی انرژی (IEF) دیگر مجمع بین‌المللی است که ایران با حضور در نشست‌های آن همواره در پی ارسال سیگنال‌های مثبت به صاحبان سرمایه و فناوری مبنی بر وجود ثبات سیاسی و اقتصادی در کشورمان بوده است. همسو با این موضوع می‌توان به بهره‌برداری موثر هیئت وزارتی کشور از زمینه فراهم شده در نشست وزارتی دو سالانه این مجمع، به‌ویژه شانزدهمین اجلاس وزارتی مجمع بین‌المللی انرژی که در فروردین ماه ۹۷ به میزبانی هند در دهلی نو برگزار شد، اشاره کرد. وزیر نفت با حضور در یکی از نشست‌های تخصصی نشست وزارتی مجمع بین‌المللی انرژی با پرداختن به موضوع امنیت انرژی جهان (عرضه و تقاضا) بر لزوم سیاست‌زدایی از بخش انرژی، انجام سرمایه‌گذاری بهنگام و کافی در کشورهای تولیدکننده و انتقال فناوری و به تبع آن جلوگیری از نوسان‌های مضر در بازارهای نفت را که به ضرر هر دو گروه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان است تاکید کرد.
اما...
وزارت نفت در یک سال اخیر و به‌ویژه پس از خروج آمریکا از برجام تلاش کرده است با قدرت از حق ایران در مجامع بین‌المللی به‌ویژه در اوپک به شایستگی دفاع کند، اما باید بپذیریم قدرت هر کشور در اوپک به میزان توان تولید بشکه‌های نفت است و سیاست خارجی نیز بی تاثیر در این قدرت نیست.