عـلـیـرضـا طباطبایی‌نژاد، مـدیـر پــروژه پژوهشی میدان سروش در دانشگاه صنعتی سهند تبریز، به عنوان یکی از دانشگاه‌های پیشرو در پروژه‌های میدان‌محور دانشگاه‌ها، به شرح اقدام‌های انجام شده و پیشرو پرداخت.
وی با بیان اینکه طرح میدان‌محور از سال ۹۳ و در آغاز دولت یازدهم آغاز و تلاش شد دانشگاه‌هایی که تا اندازه‌ای در حوزه نفت و مسائل مرتبط با آن در حوزه فنی و علمی پیش رفته‌اند، درگیر پروژه‌های بالادستی نفت شوند، افزود: «دانشگاه صنعتی سهند در زمینه مهندسی نفت از سال ۸۲ دانشجو داشته و از همان سال در زمینه تربیت دانشجو در رشته نفت فعال بوده است. از همان سال تا امروز گرایش‌های مهندسی مخزن، مهندسی حفاری و بهره‌برداری و اکتشاف را در مقطع کارشناسی ارشد داریم، از سال ۸۹ و ۹۰ دکترای نفت را فعال و از سال ۹۳ لیسانس مهندسی نفت را جذب کرده‌ایم.»
وی با تاکید بر اینکه همه این اقدام‌ها با تــوجــه بــه گـرایش‌ها و عــلاقــه شخصی خودم کاملا هدفمند بوده است، اظهار کرد: «گروه نفت ابتدا زیرگروه شیمی بود، اما حالا یک گروه مهندسی نفت و گاز در دانشگاه صنعتی سهند داریم و س از انستیتوی نفت تهران، دومین انستیتویی هستیم که از وزارت علوم مجوز پژوهشکده نفت و گاز را داریم.»
طباطبایی‌نژاد ادامه می‌دهد: «دانشگاه صنعتی سهند از سال ۸۲ نخستین دانشگاهی بوده که پروژه تحقیقاتی نفتی به آنها سپرده شده و در این سال‌ها، بارها پروژه‌های مشترک علمی و دانشجویی داشته‌اند. این دانشگاه پیش‌تر روی داده‌های میدان اهواز و بنگستان کار کرده و پروژه مشترکی هم با نفت خزر داشته است. البته آن پروژه‌ها میدان و هدف‌محور نبودند و صرفا بررسی‌های علمی – تحقیقاتی گزارش می‌شد و دیگر کاری به ادامه آن نداشتیم.»
وی در توضیح روند آغاز کار هم می‌گوید: «به محض ابلاغ و امضای این قرارداد و انعقاد قرارداد با شرکت نفت فلات قاره، کارها را شروع کردیم. شرکت نفت فلات قاره، شناختی روی ما نداشت و ما از همان ابتدا جلسات مشترک را شروع کردیم و مسئولان این شرکت از دانشگاه و شرایط ما بازدید کردند و پس از آن بود که خیال‌شان راحت شد. در ادامه هم قرارداد محرمانگی اطلاعات را امضا کردیم و آنها هم اطلاعات را به ما دادند.»
مدیر پروژه پژوهشی میدان سروش در دانشگاه صنعتی سهند تبریز با بیان اینکه تلاش می‌کنیم مشکلات بر سر راه پروژه سروش برای افزایش برداشت را شناسایی کنیم، افزود: «لازم بود که برخی شرایط و امکانات دانشگاه و اطلاعات‌مان را به روز کنیم و در همین زمینه شرکت فلات قاره واقعا همکاری نزدیکی داشت و پیش از قرارداد نخست، داده‌ها را ارائه کرد و من تمام تعطیلات عید این گزارش‌ها را خواندم. کارمان را با گروهی ۶ نفره آغاز کردیم و از دانشجوهای دکترای مهندسی معدن و دانشگاه‌های دیگر کمک گرفتیم. در سال ۹۵ قرارداد منعقد و نخستین بسته کاری فعال شد.»
وی با تاکید بر هدفمند بودن پروژه می‌افزاید: «قرار بود طرح جامع توسعه (MDP) را به مجموعه‌ای دیگر بدهند و حتی شرکت نفت فلات قاره مناقصه هم برگزار کرده بود، اما رکن‌الدین جوادی، مدیرعامل وقت شرکت ملی نفت اعلام کرد که این کار را به خود دانشگاه بدهید و در نهایت به ما اعتماد کردند. فلات هم قبول کرد و سعید حافظی، مدیرعامل وقت شرکت نفت فلات قاره هم همکاری خوبی داشت و با کمک‌های داخلی این کار را اجرا کردیم.»
طباطبایی‌نژاد با اعلام این که پروژه پیشرفت خوبی دارد، می‌گوید: «اگر کمی بیشتر سرعت بگیریم و کمک‌های مالی ادامه یابد، تا ۱۲ ماه دیگر آزمایش‌ها را تمام می‌کنیم. بین ۶ تا ۸ ماه بعد مدل‌سازی و شبیه‌سازی را تمام می‌کنیم و یک سال و نیم بعد وارد بخش پایلوت می‌شویم. در نخستین بسته کاری که به ما دادند، جمع‌آوری و مرور داده‌ها را داشتیم و نواقص داده‌های ارائه شده را بررسی کردیم. از سه دهه قبل، شرکت‌هایی مثل سینرژی و شرکت انگلیسی-هلندی شل روی این میدان کار کرده بودند و اطلاعات موجود بود، اما باید بازیابی می‌شدند. نفت میدان سروش طرفدار و تغییرات API زیادی دارد و حتی در دوران پیش از تحریم هم خریدار داشت.
وی با اشاره به سوابق اکتشاف و بهره‌برداری آمریکاییها و انگلیسی‌ها در میدان سروش تا زمان جنگ تحمیلی و پس از آن گفت: «با توجه به همین اطلاعات موجود پروپوزال‌ها را در دو بخش تهیه و همزمان پایگاه داده‌ها را هم آماده کردیم. در سال ۹۵ قرارداد تغییراتی داشت و در این مدت مدل داینامیک میدان ساخته شد. در همان مرحله نخست، تست‌های آزمایشگاهی داشتیم و از سکو بازدیدهایی انجام شد که به ادامه روند کار کمک زیادی کرد.»
طباطبایی‌نژاد با اشاره به مشکلاتی که در روند پرداخت‌ها وجود داشته، تصریح می‌کند: «این مسائل، اتفاق جدیدی نیست و ما معطل این موضوع نمی‌مانیم و کار را پیش می‌بریم.
وی در ادامه می‌گوید: «دانشگاه صنعتی سهند، شرکتی عملیاتی نیست و قرار هم نیست که وارد بخش اجرایی شویم، بلکه ما پیشنهادهایی برای بررسی، اجرا، الگو‌ها و آزمایش‌ها داریم. هم‌اکنون کارهای بخش نخست بسته دوم پایان یافته و کار بخش بعدی که علوم زمین (GeoScience) است و همچنین بحث مدیریت آب باقی مانده است و از آنجا که در این مرحله پلیمر درگیر می‌شود، تصمیم گرفتیم این بخش را برای مرحله بعد بگذاریم؛ زیرا پلیمر، یکی از روش‌هایی است که می‌تواند در کنترل آب کمک کند.»
طباطبایی‌نژاد یادآوری می‌کند: «طرح پیشنهادی بسته سوم از دیدگاه دانشگاه صنعتی سهند نهایی شده است و این بسته را حداکثر تا ابتدای شهریور به کمیته راهبری ارائه می‌دهیم و طبق قول‌مان جلو می‌رویم، اما آغاز کار بسته چهارم، به عملکرد بسته سوم منوط است.»
وی می‌افزاید: «برنامه‌ریزی و برآورد ما این است که متناسب با روش‌های پیشنهادی، کمترین افزایش ضریب برداشت‌مان ۱۰ درصد و بیشترین آن تا ۳۰ درصد باشد و حتی اگر حداقل را هم داشته باشیم، اتفاق مبارک و عظیمی است و شرايط میدان هم آینده خوبی را نشان می‌دهد، ضمن این که نفت میدان سروش، نفتی است که همیشه مشتری و بازار خودش را دارد.»
طباطبایی‌نژاد تصریح می‌کند: «ما می‌دانیم که برای این قراردادها، وزارت نفت و شخص وزیر نفت تلاش و پیگیری بسیاری می‌کنند، اما همیشه در مقابل اتفاق‌های جدید و بدیع، مقاومت‌هایی هم ممکن است وجود داشته باشد. به هر حال بدون نگرانی کارها را پیش می‌بریم و حتی از حق‌الزحمه‌ها هم کم کردیم تا کار ادامه پیدا کند. تازه‌ترین پیگیری‌های ما در دیدار با معاون وزیر بود که روند کار را تشریح کردیم و با توجه به رضایت آنها از شرایط کار ما، اعلام می‌کنم که امیدواریم تا یک سال و نیم آینده به مرحله پایلوت برسیم.»