• محسن دلاویز به آمار و ارقام جالبی اشاره کرد؛ برای نمونه اینکه ایران ۸۰ میلیونی در پرداخت یارانه انرژی، چین با جمعیت یکونیم میلیاردیاش را پشت سر گذاشته است؛ یا اینکه از مجموع یارانهای که در دنیا به حوزه انرژی اختصاص مییابد، سهم ایران ۱۵ درصد است و یارانه پرداختی در کشور، معادل ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی است. جالبتر آنکه ۵۰ درصد یارانه انرژی به سه دهک پردرآمد جامعه تعلق میگیرد که سهم هزینههای سوخت این سه دهک کمتر از سه درصد مجموع هزینههای روزمرهشان است. وی آمار و ارقامش را با پرسشی خاتمه داد: «خوب است از خودمان بپرسیم با این روند تخصیص یارانه، ما توانستهایم به تحقق اهداف عدالت اجتماعی نزدیکتر شویم یا کشورهایی که حاملهای انرژی را با قیمتهای واقعی عرضه کردند؟»
پاسخ به این پرسش در آستانه چهل سالگی انقلاب اسلامی خالی از لطف نیست؛ به‌ویژه در شرایطی که به نظر میرسد اعتبارات بودجه هم کششی برای پرداخت این میزان یارانه ندارد.
• مدیرعامل شرکت بهینهسازی مصرف سوخت در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه این شرکت با توجه به ماهیت مسئولیتهایش، در باب بهینهسازی مصرف بنزین چه پیشنهادی دارد و چه سیاستی را راهگشاتر میداند، با یادآوری اینکه هیچ برنامهای برای افزایش قیمت بنزین در دستور کار دولت نیست، به‌طور تلویحی از اعمال سیاستهای قیمتی در مهار مصرف سوخت حمایت کرد و گفت: «وزارت نفت در سالهای اخیر با افزایش قابل توجه ظرفیت تولید بنزین در کشور کار بزرگی کرد؛ اما پایداریِ موفقیت تولید بنزین در شرایطی که مصرف پابهپای تولید حرکت میکند، چه میزان است؟ نخبگان کشور باید به این بحث، کارشناسانه ورود و ابعاد آن را شفاف کنند. در چهل سالگی انقلاب، بی‌شک به آن میزان پختگی و بلوغ رسیدهایم که مسائل را شفاف با مردم در میان بگذاریم. مردم هم نمیخواهند شاهد هدررفت انرژی در کشور باشند.»
فارغ از آنکه اعمال سیاستهای قیمتی در مهار مصرف سوخت با در نظر گرفتن مجموعهای از شرایط و متغیرهای اقتصادی حاکم بر کشور، تا چد حد میتواند راهگشا باشد، اما مصرف افسارگسیخته بنزین از یک سو و قاچاق فزاینده سوخت از سوی دیگر، به خوبی بیانگر این واقعیت است که نظام کنونی پرداخت یارانه در کشور قابل دفاع نیست.
• دلاویز به آمار مصرف انرژی بر اساس ترازنامه انرژی سال ۹۵ اشاره کرد که بر مبنای آن، انرژی مصرفی در بخشهای خانگی، صنعت و حملونقل به ترتیب معادل ۳۹۶، ۳۳۱ و ۳۱۹ میلیون بشکه نفت خام بوده است. وی در این میان، کنایهای هم به خودروسازان زد و گفت: «این میزان مصرف انرژی در بخش حملونقل در شرایطی است که سرانه مالکیت خودرو در کشور نسبت به آمریکا یا کشورهای اروپایی بسیار پایینتر است، اما مصرف غیربهینه سوخت در خودروهای داخلی به حجم مصرف سوخت در کشور دامن زده. خوب است خودروسازان داخلی با حمایتهایی جدی که از آنان می‌شود، بیشتر به بهبود فرآیند مصرف سوخت در تولیدات‌شان توجه کنند.»
دلاویز به درستی اشاره کرد؛ اما آیا میتوان به بهبود عملکرد خودروسازانی که این روزها تمرکزشان بیشتر بر افزایش قیمتها معطوف شده است، امیدی داشت.
• مدیرعامل شرکت بهینهسازی مصرف سوخت در این نشست گفت «بیش از آنکه شدت مصرف انرژی در کشور نگرانکننده باشد، بیتفاوتی نسبت به این روند فزاینده مصرف جای نگرانی دارد. حال آنکه هزینه مورد نیاز برای اجرای طرحهای بهینهسازی مصرف سوخت، قابل مقایسه با هزینههای طرحهای توسعهای در صنعت نفت نیست.» دلاویز در این زمینه به طرح جایگزینی بخاریهای سنتی اشاره کرد و با اشاره به مصرف معادل سه فاز پارس جنوبی به واسطه استفاده از حدود ۲۰ میلیون بخاری سنتی در کشور، ادامه داد «با ۳ میلیارد دلار سرمایهگذاری، جایگزینی ۱۴ میلیون بخاری سنتی امکان‌پذیر می‌شود.» این مقام مسئول به نکته خوبی اشاره کرد «تاثیرپذیری روند توسعه از فشار تحریمها را نمیتوان نادیده گرفت؛ اما میتوان حال که توسعه با محدودیتهایی روبه‌روست، با تمرکز بر مقوله مصرف (بهینه) برای کشور فرصتآفرینی کرد.»
• صحبت از بخاریها به اینجا ختم نشد. دلاویز از آمادگی کامل شرکت بهینهسازی مصرف سوخت برای ورود به طرح جایگزینی ۱۵۰ هزار بخاری در مدارس طی دو سال آینده خبر داد و گفت: «همه مقدمات برای کلید خوردن این طرح فراهم است و اگر سازمان نوسازی و تجهیز مدارس نیز برای همکاری اعلام آمادگی کند، اجرای طرح آغاز می‌شود.»
طرحهای ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر، ظرفیت خوبی برای جذب سرمایه است، اما در غالب مواقع به دلیل نبود سرمایهگذار، امکان استفاده از این ظرفیت فراهم نمیشود. حال اینکه چرا چنین طرحی با وجود اعلام آمادگی سرمایهگذار، دریافت مصوبه شورای اقتصاد و ضرورت اجرا از حیث مسائل ایمنی مسکوت مانده است، جای پرسش دارد. دلاویز یادآور می‌شود: «حادثه زمانیکه یک بار روی میدهد، یک حادثه است؛ اما وقتی تکرار می‌شود، یک انتخاب.»
• مدیرعامل شرکت بهینهسازی مصرف سوخت در ادامه، از تفاهم با وزارت نیرو برای واگذاری طرح برقدار کردن چاههای کشاورزی به توانیر خبر داد و گفت «در این زمینه، پیشنویس قراردادی به منظور واگذاری برقدار کردن ۱۱۰ هزار حلقه چاه کشاورزی به توانیر آماده شده است.»
بر اساس آمار اعلام شده از سوی شرکت مدیریت منابع آب ایران، هماکنون ۲۱۹ هزار حلقه چاه کشاورزی در کشور وجود دارد که با احتساب آمار وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر مصرف ۱۶ هزار و ۵۰۰ لیتر گازوئیل در هر حلقه چاه، سوخت مایع قابلتوجهی به مصرف چاههای دیزلی میرسد و میتوان این روند مصرف را با برقدار کردن چاهها متوقف کرد؛ اقدامی که امید است با اجرای توانیر و نظارت شرکت بهینهسازی مصرف سوخت، از این پس سرعت بیشتری گیرد. به گفته دلاویز، نقش فلاحتیان، معاون برنامهریزی وزیر نفت که پیشتر از اهالی وزارت نیرو بود، در ایجاد این تفاهم به منظور تسهیل و تسریع طرح قابل توجه بوده است.
• مدیرعامل شرکت بهینهسازی مصرف سوخت به طرحهایی که در دستور کار بخش حملونقل این شرکت هم قرار دارد اشاره کرد؛ از نوسازی کامیونها و کشندههای فرسوده تا نوسازی ناوگان تاکسیرانی. به گفته دلاویز همکاری خوبی میان این شرکت با شرکتهای بهرهبرداری مترو، راهآهن جمهوری اسلامی ایران و شرکت مسافربری رجا برقرار است و طرحهای تعریف شده در سایه این همکاری اجرا میشوند. البته وی به واگذاری برخی طرحهای این شرکت به وزارت صنعت، معدن، تجارت (صمت) هم اشاره و در عین حال تاکید کرد «طرحهای بهینهسازی که در دستور کار شرکت بهینهسازی مصرف سوخت است، با جدیت دنبال می‌شود.»
بر اساس مصوبهای که ۲۰ خرداد ماه امسال از سوی سازمان برنامه و بودجه ابلاغ شد، اجرای طرح جایگزینی ۶۵ هزار دستگاه کامیون و کشنده فرسوده بالای ۱۰ تن با سن بالاتر از ۳۵ سال و طرح جایگزینی ۱۷ هزار اتوبوس فرسوده دیزلی با اتوبوسهای پایه گازسوز که از سوی شرکت بهینهسازی مصرف سوخت به نمایندگی از وزارت نفت دنبال میشد، به وزارت صنعت، معدن و تجارت واگذار شده است که البته بر اساس بند ۲۱ همین مصوبه، همه قراردادهای امضا شده از قبل در شرکت بهینهسازی مصرف سوخت به قوت خود باقی میماند.
• دلاویز در نشست خبری امروز، بار دیگر از ایده تشکیل سازمان مصرف انرژی به منظور جلوگیری از فعالیتهای جزیرهای در حوزه بهینهسازی الگوی مصرف انرژی حمایت و تصریح کرد «شرکت بهینهسازی مصرف سوخت که ساختار آن زیرمجموعه شرکت ملی نفت ایران قرار دارد، به‌طور طبیعی نمیتواند جوابگوی ماموریت تعریفشده در حوزه بهینهسازی مصرف انرژی در کشور باشد.»
اینکه چنین ایدهای تا چه حد درست و قابل اجراست، نیازمند بررسیهای کارشناسانه است و در این مجال نمیگنجد، اما در اینکه باید برای ممانعت از فعالیتهای جزیرهای در حوزه انرژی فکری کرد و نباید بیتفاوت از کنار ضرورت اصلاح الگوی مصرف انرژی عبور کرد، تردیدی نیست. آیا میدانستید شورای عالی انرژی دو سال است تشکیل جلسه نداده است؟!
• نشست خبری امروز مدیرعامل شرکت بهینهسازی مصرف سوخت با محوریت «جشنواره دانشآموزی بهسو» برگزار شد؛ جشنوارهای که با ابتکار این شرکت در مسیر فرهنگ‌سازی برای اصلاح الگوی مصرف با محور قرار دادن قشر دانشآموزی (متوسطه) از اول بهمن ماه آغاز می‌شود و بر اساس برآوردهای صورت گرفته، دربرگیری آن به حدود ۶ میلیون دانشآموز و در مجموع (با احتساب خانوادهها) به حدود ۱۵ میلیون نفر از جمعیت کل کشور میرسد. فرهنگ‌سازی، رکن مهمی است که میتواند با هزینههای حداقلی، آثار قابل توجهی در بهبود فرایند مصرف برجای بگذارد. در این مسیر، هر کس به سهم خود میتواند در اطلاعرسانی بیشتر نقشآفرینی کند. مدیرعامل شرکت بهینهسازی مصرف سوخت از همه رسانهها درخواست کرد در این زمینه همراهی کنند؛ از همه رسانهها و به‌ویژه رسانه ملی.
• مدیرعامل شرکت بهینهسازی مصرف سوخت یادآوری کرد «توسعه نیاز کشور است و مباحث جناحی را برنمیتابد؛ حرکت درست در این مسیر، نیازمند گفتمان بین نخبگان جامعه است. باید مباحث را شفاف بررسی کنیم و این واقعیت را هم از یاد نبریم که جراحی اقتصادی بدون خونریزی ممکن نخواهد شد.» در این نشست خبری به درستی تاکید شد «برخورداری ایران از حجم فراوان ذخایر نفت و گاز، باید پشتوانه و تضمینکننده توسعه و رفاه جامعه باشد، نه اینکه منجر به مصرف غیربهینه و هدررفت انرژی شود.»
امروز (۲۹ دی) روز هوای پاک است. راستی اگر اتلاف انرژی در کار نبود، هوای شهرمان چقدر متفاوت میشد...