چندی است که همزمان با تشدید تحریمهای آمریکا علیه ایران و صنعت نفت، برخی گروهها و محافل خبری تلاش میکنند تحت عنوان بحثهای کارشناسی به طرح ادعاهای عجیب درباره صادرات نفت که مهمترین منبع درآمدی کشور در زمان تحریم است، بپردازند که نتیجه آن، افشای اطلاعات محرمانه مبادلات نفتی خواهد بود.
اسم رمز «اتاق تاریک معاملات نفت»
جستوجوی کوتاه در اینترنت درباره «اتاق تاریک معاملات نفت» نشان میدهد بهتازگی موج خبری در این باره به راه افتاده است که در آن، ادعاهایی واهی و ساختگی مطرح شده که هدف همگی آنها، اعمال فشار به مسئولان و نهادهای ذیربط است.
گروههایی با استفاده از تعابیر عجیب و پرطمطراق مانند «اتاق تاریک معاملات نفت»، لزوم عرضه نفت در بورس و شفافیت معاملات تلاش میکنند روند طبیعی صادرات نفت را که با نظارت نهادهای نظارتی و مقامهای ارشد کشور در حال انجام است، زیر سوال ببرند، در حالی که دولت دوازدهم، همواره از شفافیت معاملات حمایت و حتی برای نخستین بار عرضه نفت در بورس را نیز آغاز کرده است.
برای نمونه در یکی از ادعاها آمده است: «وزارت نفت با ایجاد یک سازوکار موازی با بورس انرژی و با راهاندازی اتاق تاریک درصدد است مانع ورود شرکتهای خصوصی به سازوکار بورس شود و بدین ترتیب اجرای این راهکار ضدتحریمی را بیفایده نشان دهد».
این گروه به نحوی ادعاهای خود را مطرح میکنند که گویا، برای صادرات نفت ایران در بازارهای جهانی بهتازگی، سازوکار و اتاق جدیدی راهاندازی شده که به دنبال فرار از شفافیت است، اما بررسیها نشان میدهد تغییری در سازوکار فروش نفت رخ نداده و روند صادرات همانند گذشته با رصد دقیق نهادهای نظارتی در حال انجام است.
به نظر میرسد این گروه با طرح مسائل غیرواقعی و اتهامهای بیاساس، برنامههایی خاص را دنبال میکنند که در خدمت اهداف آمریکا و عربستان است.
جنگ اقتصادی و لزوم هشیاری در کلام رهبر معظم انقلاب
اکنون در جنگی تمام عیار اقتصادی با آمریکا و متحدانش به سر میبریم که هدف دشمنان در آن، قطع رگ حیات اقتصادی ایران یعنی صادرات نفت و بر زمین زدن ساختار سیاسی و اقتصادی کشور است.
آمریکا در این جنگ تلاش میکند با رصد اخبار و فعالیتهای اقتصادی بهویژه صادرات نفت مسیر مبادلات نفتی کشور ما را مسدود کند.
جنگ اقتصادی، موضوعی است که رهبر معظم انقلاب اسلامی آن را خاطرنشان کردهاند و خواستار هوشیاری در مقابل آن شدهاند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی پانزدهم شهریور امسال در دیدار نمایندگان مجلس خبرگان فرمودند: بدخواهان ملت ایران به موازات جنگ اقتصادی، جنگ رسانهای و تبلیغاتی را نیز در دستور کار خود قرار دادهاند، بنابراین انتقادها باید با هدف اصلاح و خیرخواهانه باشد.
ایشان تصریح کردند: امروز نظام اسلامی با یک جنگ همهجانبه اقتصادی روبهروست که از یک اتاق جنگ و با دقت و اهتمام کامل هدایت میشود، اما در کنار این جنگ، یک جنگ مهم رسانهای و تبلیغاتی نیز در جریان است که بیشتر اوقات از آن غفلت میشود.
رهبر معظم انقلاب در آن دیدار فرمودند: براساس اطلاعاتی که در اختیار داریم، دستگاههای جاسوسی آمریکا و رژیم صهیونیستی با حمایت مالی قارونهای منطقه اطراف کشور ما، تشکیلاتی را برای این جنگ رسانهای راهاندازی کردهاند و بهطور جدی در حال برنامهریزی و تلاش برای آلوده کردن فضای تبلیغاتی و فکری جامعه هستند.
«اهداف این جنگ رسانهای، ایجاد اضطراب، یأس، ناامیدی و احساس بنبست و بدبین کردن مردم نسبت به یکدیگر و نسبت به دستگاههای مسئول و همچنین بیشتر و بزرگتر نشان دادن مشکلات اقتصادی در ذهن جامعه است».
ایشان به یک نمونه اشاره کردند و فرمودند: در همین مسائل مربوط به سکه و ارز و کاهش ارزش پول ملی، جنگ رسانهای و فضاسازیهای تبلیغاتی بدخواهان، تاثیرگذار بوده است که البته از دشمن توقعی جز رذالت نیست، اما باید مراقب باشیم ما به این فضاسازیها برای آلوده کردن ذهن مردم، کمک نکنیم.
رصد صادرات نفت ازسوی نهادهای نظارتی
ادعاهای مربوط به اتاق تاریک معاملات در حالی مطرح میشود که پیگیریها نشان میدهد روند معاملات و صادرات نفت با نظارت دقیق نهادهای نظارتی انجام شده و گزارشهای مربوط به این مبادلات نیز بهطور شفاف به مسئولان و مقامات ارشد کشور ارسال میشود.
سازوکار فروش نفت، سابقهای چند ساله دارد که توانسته درآمدهای نفتی کشور را محقق کند.
نکته جالب اینکه در دور قبلی تحریمها یعنی در دولتهای نهم و دهم گروهی به بهانه تحریمها اقدام به اعمال فشار به مسئولان وقت کردند و تلاش داشتند سازوکار قدیمی فروش نفت را تغییر دهند که نتیجه آن، ظهور «بابک زنجانی» بود که همگان با آن آشنا شدهاند.
شاید اکنون نیز گروهی به بهانه تحریمها، به فکر به یغما بردن درآمدهای نفتی و خلق بابک زنجانیهای جدید افتادهاند.
آمریکا در پی قطع کامل صادرات نفت ایران
محرمانه بودن اطلاعات مربوط به صادرات و فروش نفت، به معنای فقدان شفافیت و انجام آن در تاریکخانهای مرموز نیست، بلکه بدان معناست که نباید این اطلاعات به دست دشمنان کشور برسد.
وزیر نفت بارها اعلام کرده است از اعلام جزئیات صادرات نفت (شامل میزان، خریداران و چگونگی صادرات) خودداری میکند، زیرا اعلام جزئیات، سبب شناسایی مسیرهای صادراتی ایران و اقدام متقابل آمریکا میشود.
بیژن زنگنه تاکید میکند: خواب آمریکا برای قطع صادرات و به صفر رساندن صادرات نفت ایران هیچگاه محقق نخواهد شد.
آمریکا پس از خروج از برجام در اردیبهشت امسال اعلام کرد که صادرات نفت ایران را در ۶ ماه (تا آبان) بهطور کامل قطع خواهد کرد.
واشنگتن در این مدت تلاش بسیاری کرد خریداران نفت ایران را به توقف خرید از ایران ترغیب کند، اما در سایه دیپلماسی خاموش نفتی ایران، در تحقق این هدف شکست خورد.
با وجود اینکه آمریکا در آبان امسال اعلام کرد به هشت کشور برای خرید نفت از ایران معافیت میدهد، اما همزمان تلاش بسیاری را انجام میدهد با یافتن سرنخهای مربوط به مشتریان نفتی، صادرات نفت ایران را بهطور کامل قطع کند که در این مسیر، بسیار به اطلاعات ستون پنجم امیدوار است.
صادرات نفت ایران زیر ذرهبین عربستان
افزون بر آمریکا، رقیب منطقهای کشور یعنی عربستان نیز بهطور دقیق در حال رصد صادرات نفت و فرآوردههای نفتی ایران است.
یک مقام صنعت نفت در این باره به خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: افزون بر آمریکا، دولت عربستان که به عنوان رقیب سیاسی و اقتصادی منطقهای کشورمان به شمار میرود نیز بسیار بر صادرات نفت و فرآوردههای نفتی کشورمان متمرکز شده است.
وی افزود: عربستان بهطور مستمر، روند صادرات و خریداران نفت و فرآوردههای نفتی را رصد میکند تا به سراغشان برود و آنها را از خرید نفت و فرآوردههای نفتی ایران منصرف کند؛ عربستان با دادن پیشنهادهای جذاب، مشتریان ایران را از ادامه همکاری با کشورمان منصرف و خود قراردادهای نفتی با آنها امضا میکند.
عربستان از این اقدام،دو هدف عمده را دنبال میکند: نخست، قطع درآمدهای نفتی کشورمان و دوم دستیابی به بازارهای صادراتی ایران و تشدید فشارها بر کشور.
آغاز عرضه نفت در بورس با حمایت دولت دوازدهم
ادعای این گروه درباره کارشکنی دولت و وزارت نفت در عرضه نفت در بورس در حالی مطرح میشود که این ایده برای نخستین بار با حمایت دولت دوازدهم رنگ واقعیت به خود گرفت.
ماجرای عرضه نفت در بورس، سابقه چند ساله دارد و در دولتهای پیشین بارها مطرح شده بود، اما هیچ گاه به سرانجام نرسید تا اینکه با حمایت دولت دوازدهم در آبان امسال به صورت عرضههای منظم آغاز شد.
تاکنون در سه مرحله، نفت خام در بورس انرژی عرضه شده و قرار است چهارمین مرحله فروش نفت نیز در بورس انرژی در ۱۵ بهمن ماه با عرضه یک میلیون بشکه نفت سبک صادراتی به نرخ بشکهای ۵۶ دلار و ۲۴ سنت انجام شود.
مرحله نخست فروش نفت در ۶ آبان، مرحله دوم در ۲۰ آبان و مرحله سوم در یکم بهمن امسال انجام شد که با تایید سران قوا قرار است به صورت مستمر ادامه یابد.
با توجه به اینکه فروش نفت صادراتی در بورس، روشی جدید به شمار میرود، نهادینه شدن آن به عنوان راهکار مطمئن و ثابت عرضه نفت، فرآیندی زمانبر خواهد بود، زیرا بخش خصوصی تاکنون تجربهای در این باره نداشته و بهتدریج با آن آشنا میشود.