جلال میرزایی با اشاره به نامه هفته گذشته جمعی از نمایندگان در انتقاد از وزیر نفت و درخواست آنها برای اصلاح مدیریت وزارت نفت، گفت: نامه همکاران با اتکا به مفروضات غلط، تحلیلهای اشتباه و پیشنهادهای نادرست نوشته شده و درصدد ناکارآمد نشان دادن مدیریت آقای زنگنه هستند. به نظر میرسد بعضا اغراض متفاوت و متضادی در نوشتن نامه دخیل بوده است. یک عده غرض شخصی داشتند، یک عده دغدغه درست، اما تحلیل نادرست داشتند و عدهای دیگر درصدد ضربه زدن به وزارت نفت هستند که مشخص نیست این کار آگاهانه انجام شده یا ناآگاهانه است.
وی افزود: نویسندگان نامه در حالی از اصلاح در وزارت نفت حرف میزنند که سطح پیشنهادها بسیار پایین است و کار کارشناسی مبسوطی درباره آن انجام نشده است، این در حالی است که ابتدا باید ایدهها از سوی نخبگان مطرح شود، اما در این باره هیچ بحث کارشناسی صورت نگرفته و نتیجه این اینکه بعید است این افراد با صاحبنظران و کارشناسان حوزه نفت و گاز صحبت کرده باشند.
نماینده ایلام در مجلس شورای اسلامی رویکرد این نامه را سیاسی و عوامانه توصیف کرد و گفت: مفروضات آنها این است که ایران رتبه اول در ذخایر نفت و گاز دارد، در حالی که این طور نیست و مثلا میگویند به علت برخی از غفلتها و سوء تدبیرها ایران نتوانسته است در سطح سیاستگذاری و اجرا جایگاه اقتصادی خود را در جهان ارتقا دهد که به نظرم تعمیم نادرستی است، زیرا جایگاه اقتصادی کشورها را تنها نفت و گاز رقم نمیزند و این به عوامل متعددی مربوط است.
این عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: نویسندگان نامه گفتهاند که ما برای مقابله با تحریم آمریکا راهکار روشن دادهایم، اما اهتمامی برای اجرا در وزارت نفت نیست. اگر به این راهکارها نگاهی بیندازیم از لحاظ محتوایی ایرادهای زیادی دارد. مثلا در جایی از انجام مذاکرات راهبردی با کشورهای بزرگ منطقه صحبت میشود، اما واقعیت این است که برخی از کشورهای بزرگ به صورت سنتی رقیب ما در حوزه نفت و گاز هستند یا از ظرفیت کشورها جهت سوآپ نفت و گاز، انجام معاملات تهاتری و ایجاد زنجیره فروش نفت و فرآوردههای نفتی صحبت میشود، در حالی که این موارد واقعا ابهام دارد.
میرزایی ادامه داد: شاید در سطح مبانی علم اقتصاد خوب باشد، اما اجرای آن در عالم واقع با موانع متعددی مواجه است. در معامله تهاتری دو، سه طرف باید باشند که علاوه بر منافع اقتصادی مشترک اراده سیاسی برای انجام این کار داشته باشند، یا بحث زنجیره فروش نفت و یا فرآوردههای نفتی میلیاردها دلار سرمایه نیاز دارد و من تعجب میکنم آقایانی که در مجلس در جریان بودجه هستند چطور خود را به غفلت میزنند و واقعیتها را نمیبینند.
وی عنوان کرد: اشاره دیگر این نامه مشارکت در ساخت مخازن ذخیرهسازی نفت خام در بنادر کشورهای چین، هند، برزیل، آفریقای جنوبی، عمان و اندونزی است، اما با چه بودجهای میخواهند این کار را انجام دهند؟ هم اکنون شرایط ما اضطراری و وضعمان متفاوت است. چرا در دورهای که پولهای کلان از فروش نفت به دست آمد این ذخیرهسازی انجام نشد؟ یا اینکه گفتند از ظرفیت پالایشگاههای خارجی برای پالایش نفت خام ایران و فروش فرآورده استفاده شود. پالایشگاههای خارجی خودشان از کشورهای دیگر نفت خام وارد میکنند و آن را برای نیاز داخل یا صادرات پالایش میکنند. این طور نیست که مثلا بگوییم هند از ما روزانه یک میلیون بشکه نفت خریداری کند و بعد آن را پالایش کند و برای ما بفروشد.
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی افزود: در راهکارها اشاره به سازوکار یکپارچه سازی میدانهای مشترک نفت و گاز با کشورهای عراق، قطر، عمان و امارات شده است. آیا بریتیش پترولیوم و شرکتهای بزرگی که در عراق هستند حاضرند با ما کار کنند؟ ما در فاز ۱۱ پارسجنوبی با توتال قراردادی بستیم که به خاطر آن چه بلاها که سر زنگنه نیاوردند. میگفتند چون توتال در قسمت قطر کار میکند نباید برای این قرارداد انتخاب میشد، زیرا اطلاعات میدان را به قطریها میدهد. همچنین از توسعه همکاری بخش بالادستی نفت و گاز با کشورهای عضو اتحادیه بریکس صحبت شده است، اما موضوع این است که ایران از این همکاری بدش نمیآید، اما این کشورها برای این کار نمیآیند.
نماینده ایلام در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: در مورد روسیه، آقای زنگنه در قراردادهای قبلی تجدیدنظر و الگوی جدید قراردادهای نفتی را تعریف کرد که شاید این شرکتها بیایند، اما چرا نیامدند؟ یا بحث حمایت از احداث پالایشگاههای کوچک در داخل و خارج از کشور بهعنوان فروش خوراک به آنها و تسویه مالی مدتدار مطرح شده است که بعید میدانم کشورهای خارجی این مسیر را رفته باشند. بحث دیگر توسعه ظرفیتهای پالایشگاهی و پتروپالایشگاهی در داخل و خارج است، در حالی که یک پتروپالایشگاه ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد.
میرزایی گفت: به نظر میرسد نویسندگان نامه چشمشان را بر واقعیتها بستهاند و یکسری کلیات ایدهآلهایی را مطرح کردند و بعد آقای زنگنه را متهم میکنند که چرا نمیتوانند این آرمانها را محقق کند. مواردی را برای اثبات سوءمدیریت و رفتارهای تردیدآمیز وزیر نفت مطرح کردند، مثلا گفتند وزیر نفت اقدام موثری برای انجام راهحلها به عمل نیاورده است و میگویند اقدامهای ایشان سوالبرانگیز است. از جمله عدم اجرای خط لوله صادرات گاز از چابهار به هند با مشارکت روسیه، در حالی که هندیها اصلا در این زمینه جدی نبودند.
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: برخی از این مواردی که در نامه اشاره شده است صرفه اقتصادی ندارد، برخی زیانآور است و برخی دیگر همسو با مصالح کشور نیست. مثلا در مورد پاکستان آقای زنگنه را متهم کردند که چرا به این کشور گاز نمیفروشید، در حالی که پاکستان حاضر نیست حتی یک دلار سرمایهگذاری کند تا در داخل آن کشور خط لوله بکشند. یا در مورد بهرهبرداری یا اخراج از میدان فرزاد که میدان مشترک ما با عربستان است، در حالی وزیر را متهم میکنند که هندیها شرایطی را برای کار گذاشتهاند که در تضاد با منافع ملی ماست و اینها به جای تشویق آقای زنگنه ایشان را سرزنش میکنند که چرا این شرایط را نپذیرفته است.
وی افزود: در برخی از موارد این نامه اطلاعات غلطی داده است. مثلا میگویند قرارداد توسعه میدان غرب کارون را با شرکت چینی لغو کرده است، در حالی که چینیها این قرارداد را در دوره دولت خاتمی منعقد کردند، در دوره احمدینژاد نیامدند و در این دوره هم حاضر به شروع کار نشدند، از این رو آقای زنگنه قرارداد را لغو کرد. بحث دیگرشان این بود که چرا جایگاه چین در نظام بینالملل را درک نکردید و چرا درخواست دولت برزیل برای احداث پتروپالایشگاه نفت خام را نپذیرفتید؟ یا در مورد میدان مشترک با عراق که قراردادهای آنها بیشتر با شرکتهای اروپایی و آمریکایی است، به این سادگی نمیآیند با ایران کار کنند.
میرزایی تاکید کرد: اینها وزیر نفت را به ایجاد تنش در اجرای قراردادهای موجود در ارتباط با عراق، ترکیه، ترکمنستان، افغانستان و پاکستان متهم کردند که هر کدام یک داستان عجیب دارد. در ارتباط با روسیه وزیر نفت را متهم میکنند که اقدامی برای عملیاتی شدن سوآپ نفت و گاز با روسیه به عمل نیاورده است. حداقل چهار، پنج نمایندهای که این نامه را امضا کرده و عضو کمیسیون انرژی هستند میدانند مذاکرات با روسیه در چه وضعی است. کسی که سواد اولیه علم سیاست را داشته باشد میفهمد که چقدر اینها به بیراهه رفتهاند.
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: در رابطه با اینکه چرا پیشنهاد روسیه را برای کشیدن خط لوله گاز ایران به روسیه با هدف تامین کسری گاز اروپا نپذیرفتند، موضوع این است که اروپاییها به دنبال این هستند که برای تامین پایدار انرژی خود از کشورهای مختلف گاز وارد کنند و وابسته به یک کشور نباشند. موضوع انتقال گاز ایران به روسیه برای خود اروپا در اولویت قرار ندارد، اما اینها میگویند چرا پیشنهاد روسیه را نپذیرفتید. یا در ارتباط با عدم بهرهبرداری از ظرفیت شرکتهای داخلی در اجرای فاز ۱۱ پارسجنوبی از اصرار آقای زنگنه برای واگذاری سوالبرانگیز این پروژه به شرکت رشوهدهنده توتال صحبت میشود که خیلی عجیب است. این یک شرکت معتبر در حوزه نفت و گاز است که بهسختی حاضر شد در ایران سرمایهگذاری کند. اگرچه بعد از خروج آمریکا از برجام در ایران نماند، اما این را بهعنوان اتهام آقای زنگنه مطرح کردند که چرا با توتال قرارداد بستید و چرا این کار را به شرکتهای داخلی ندادید.
نماینده ایلام در مجلس شورای اسلامی گفت: بحث دیگری که مطرح کردند این بود که آقای زنگنه اهتمامی به عرضه نفت خام در بورس انرژی نداشته است، در حالی که در جریان هستند این موضوع چرا با ناکامی مواجه شد. نهایتا به نظر میرسد نتیجهگیری که انجام شده است با توجه به مفروضات و اتهامهای نادرست بوده است و نهایتا گفتهاند که آقای زنگنه اهتمام عملی برای مقابله با تحریمها نداشته و ایشان را متهم کردند که روزنههای موجود در جهت بیاثر کردن تحریمها را مسدود کرده است و با اتکای به این اتهامها خواستهاند مدیریت وزارت نفت اصلاح شود، اما آنچه نگران کننده است، این افراد به دنبال تضعیف صنعت نفت و ضربه زدن به وزارت نفت هستند که همسو با منافع ملی نیست.
وی افزود: اگر کسانی میخواهند به وزارت نفت کمک کنند و افرادی را میشناسند که خواهان خرید نفت هستند و توان دور زدن تحریم را دارند هم کمیسیون انرژی آماده حمایت از این افراد است و هم کمیتهای در وزارت نفت برای بررسی این پیشنهادها آمادگی دارد تا بتوانیم تحریمها را دور بزنیم و به نوعی روزنهها باز شود. به شرط اینکه ماجرای تعاونی نیروی انتظامی در سالهای گذشته تکرار نشود.