به گزارش نفت دیلی، در ایران با توجه به وجود ناترازی تولید و مصرف گاز، یا باید تولید را افزایش دهیم یا مصرف را کنترل کنیم؛ یکی از سازوکارهای مهم در جبران ناترازی، بهینه‌سازی و مدیریت مصرف انرژی در کشور است و آنطور که اعلام شده ۷ میلیون بشکه معادل نفت خام انرژی در کشور مصرف می‌شود و ظرفیت بهینه‌سازی معادل ۳.۵ میلیون بشکه نفت خام معادل ۵۰ درصد مصرف کنونی است.
ناترازی و مصرف بی‌رویه انرژی در ایران رو به تزاید است و به اعتقاد کارشناسان، طی سال‌های آینده مشکل جدی ایجاد می‌کند، زیرا شدت انرژی ایران دو برابر شدت مصرف انرژی دنیاست. در همه صنایع ظرفیت‌های بهینه‌سازی شناسایی شده و یکی از حوزه‌هایی که ظرفیت بهینه‌سازی بالایی دارد، صنعت نفت و گاز و پتروشیمی است که در بخش خانگی نیز ظرفیت بالایی برای بهینه‌سازی وجود دارد.
سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای مجموع طرح‌های بهینه‌سازی در کشور حدود ۱۵۰ میلیارد دلار است که ۵۰ میلیارد دلار باید هزینه شود و ۱۰۰ میلیارد دلار می‌تواند تسهیلات باشد. اجرای پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی، افزون بر کاهش آلودگی محیط زیستی می‌تواند ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد سالانه کشور را افزایش دهد.
راهکار اساسی برای جبران ناترازی، بهینه‌سازی و کاهش مصرف است؛ اگر بخواهیم ناترازی را حل کنیم، راهکار دیگر افزایش تولید است که هم این مشکل را حل می‌کند و هم ظرفیت‌ها را توسعه می‌دهد. در این زمینه بهره‌برداری از مخازن و ایجاد ظرفیت‌های تولیدی جدید است که در سال‌های گذشته روی آن کار شده است. حدود ۱۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف صنعت نفت نیاز است، در کنار آن اکوسیستم صنعت نفت باید تغییر کند و بهبود یابد و از جهت قانون و مقررات برای حضور شرکت‌های خصوصی مناسب شود.
حوزه دیگر بهینه‌سازی تأسیساتی است که اکنون در صنعت نفت وجود دارد و امکان استفاده بهینه از ظرفیت‌های موجود را افزایش می‌دهد. برای نمونه امروز حجم زیادی گازهای ارسالی به مشعل در کشور وجود دارد که جمع‌آوری آنها افزون بر ایجاد ثروت، آلودگی را نیز کاهش خواهد داد. آنطور که حسین آبنیکی - مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت اعلام کرده سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای افزایش تولید در تأسیسات پیشین ۲۰ درصد ایجاد ظرفیت‌های تازه است.
به گفته وی مشکل مهم در این زمینه سرمایه‌گذاری است و باید در حوزه مالی از بخش خصوصی حمایت شود، ایجاد یک صندوق بهینه‌سازی انرژی را پیش‌بینی کرده‌ایم و اکنون نیز حساب بهینه‌سازی انرژی با ظرفیت ۳۰ هزار میلیارد تومان در بودجه سال ۱۴۰۲ ایجاد شده است که تا ۵۵ هزار میلیارد تومان قابل ارتقا خواهد بود.
مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت افزود: برای سال نخست این منابع تزریق خواهد شد که در توسعه طرح‌های بهینه‌سازی صنعت نفت و گاز و نیروگاهی استفاده خواهد شد و سال آینده باید منابع افزایش یابد. بر اساس این پیش‌بینی‌ها، صندوق بهینه‌سازی انرژی ابتدا ۱۰ میلیارد دلار اعتبار خواهد داشت و هزینه انرژی از محل صرفه‌جویی به صندوق واریز می‌شود و پروژه‌های بعدی با آن انجام خواهد شد.
موضوع مدیریت و بهینه‌سازی مصرف در قوانین الگوی مصرف و قانون بودجه سال ۱۴۰۲ نیزتأکید شده و چند بند قانون بودجه به این موضوع پرداخته، همچنین بودجه مناسب و بازاری نیز برای اجرای آن در نظر گرفته شده است. این بودجه صندوقی مشترک بین وزارتخانه‌های نفت و نیرو ایجاد کرده که آورده آن از طریق شرکت ملی گاز، شرکت ملی نفت ایران و وزارت نیرو هزینه می‌شود تا طرح‌ها و پروژه‌های مربوطه را از نظر مالی حمایت کنند.
درحال حاضر پروژه‌هایی در حوزه بهینه‌سازی مصرف انرژی در وزارت نفت در حال اجراست و در این راستا مصوبه‌ای از سوی شورای اقتصاد وجود دارد که چهار طرح بزرگ در زمینه بهینه‌سازی مصرف در واحدهای مسکونی تعریف شده، یکی از این طرح‌ها تعویض ۴ میلیون و یک‌دهم دستگاه بخاری با بازده بالاست که اکنون در دستور کار بوده و باید از سوی شرکت ملی گاز و از منابع داخلی یا سرمایه‌گذار تأمین شود که سهم اجرای سال ۱۴۰۲ ، معادل ۷۶۰ هزار دستگاه بخاری است. طرح دیگر تعویض و نصب اتصالات مفصلی پیش و پس از نصب رگلاتور است تا از ایجاد نشتی جلوگیری کند.
طرح دیگر بهینه‌سازی موتورخانه واحدهای مسکونی و تجاری که اجرای آن از مهرماه سال ۱۳۹۹ آغاز شده، است در سال نخست اجرا ۹۰۰۰ و سال دوم ۳۴ هزار بوده و اکنون به حدود ۸۰ هزار رسیده است که از روند رو به افزایش استقبال مشترکان از اجرای این طرح حکایت دارد.
توجه به طرح‌های مدیریت مصرف و بهینه‌سازی مصرف انرژی قطعا می‌تواند در گذر از ناترازی کشور کمک‌رسان باشد، هرچند که عمق ناترازی گاز در کشور زیاد است اما با اعمال ساست‌های مدیریت مصرف می‌توان بسیاری از این چالش‌ها را دور زد که دولت سیزدهم نیز نقشه‌راه درستی را در همین راستا تدوین کرده و انتظار می‌رود زمستان امکسال نیز با کمترین چالش سپری شود.
