موانعي كه طبق ضوابط يونسكو مانع از ثبت جهاني آن مي‌شود؛ موانعي مانند مخدوش شدن حريم آن به واسطه ساخت و سازهاي غيرمجاز و گسترده و نصب گنبدي مرتفع روي امامزاده ابراهيم كه در محوطه طاق بستان است. هرچند مسوولان ميراث استان به طور جد پيگير برطرف ساختن اين موانع هستند.

 

بحث ثبت جهاني طاق بستان تقريبا از پنج ـ شش سال پيش مطرح شد و از سال 86 نيز طرح ساماندهي آن در دستور كار سازمان ميراث استان كرمانشاه قرار گرفت ولي پس از گذشت چند سال عمليات اجرايي آن در دو جبهه شرقي و غربي محوطه شروع شد.

 

اگرچه اقدام ساماندهي اين حريم به كندي پيش مي‌رود، اما مي‌توان با همين حداقل‌ها هم اميدوار بود كه اين حجاري منحصر به فرد به حق خود برسد و جايي در آثار يونسكو به خود اختصاص دهد.

 

هرچند ساماندهي حريم اين محوطه تاريخي تنها دغدغه مسوولان ميراث فرهنگي نيست، چراكه اين روزها مشكلات جديدي نيز به موانع ديروز اضافه شده است؛ مشكلاتي كه برطرف شدن آنها تنها نياز به اندكي تفاهم و همكاري و هماهنگي بين دو نهاد متولي ميراث و اداره اوقاف دارد.

 

ظاهرا مسوولان اوقاف و امور خيريه استان كرمانشاه قصد دارند، گنبدي مرتفع روي ساختمان امامزاده ابراهيم كه در كنار مجموعه طاق بستان قرار دارد، نصب كنند و چون ارتفاع گنبد از ميزان تعيين شده در ضوابط مندرج در حريم يك اثر تاريخي بيشتر است بنابراين خطر عدم ثبت جهاني اين اثر، مسوولان ميراث فرهنگي را نگران كرده است.

 

مخالفت با ساخت گنبد

 

به اعتقاد مسوولان ميراث فرهنگي استان كرمانشاه، چنانچه اوقاف گنبدي با ارتفاع 7.5 متر روي امامزاده ابراهيم نصب كند ـ آنچنان كه در دستور كار اين اداره است ـ از آنجا كه براساس ضوابط جهاني وجود سازه‌اي با ارتفاع بيش از 5.7 متر در حريم منظري آثار تاريخي ممنوع است، ثبت جهاني طاق بستان بي‌نتيجه خواهد ماند از اين رو اين سازمان مخالفت قانوني خود را با ايجاد چنين سازه‌اي اعلام كرده‌ است.

 

در همين حال مدير كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان كرمانشاه با بيان اين‌كه تفكر بخشي‌نگري، تفكري مخرب و ناكارآمد است كه در مواردي شاهد آن هستيم، به جام‌جم مي‌گويد: حفاظت از ميراث فرهنگي كشور وظيفه ذاتي و اصلي اين سازمان است و امامزاده‌ها نيز به عنوان يك بناي تاريخي مذهبي جزئي از ميراث فرهنگي ايران هستند، بنابراين حفاظت از آنها نيز بسيار حائز اهميت است و اين سازمان آمادگي آن را دارد كه براي بازسازي و مرمت آن، طرح و نقشه هماهنگ شده با شرايط و ضوابط قانوني را به اوقاف ارائه كند.

 

جليل رحيمي با بيان اين كه اداره اوقاف در راستاي بازسازي اين امامزاده و بدون هيچ هماهنگي و تعامل با ساير ارگانها از قبيل ميراث فرهنگي دست به اقداماتي زده كه موجب خسارت به ديگر آثار تاريخي مي‌شود، مي‌افزايد: البته فعلاً نصب دو گنبد روي ساختمان امامزاده متوقف شده، اما اگر اوقاف اصرار به ادامه اين پروژه داشته باشد، قطعاً چاره‌اي نخواهيم داشت جز اين‌كه ضوابط خود را به پيوست شكوائيه‌اي تقديم مراجع قضايي استان كنيم.

 

وي با بيان اين‌كه اين عمل قطعاً اثرات منفي براي مجموعه طاق بستان به دنبال خواهد داشت، تصريح مي‌كند: حداقل اين تاثيرات منفي به تعويق افتادن ثبت آن در آثار جهاني يونسكو است، بنابراين سعي مي‌كنيم با اوقاف به تعامل برسيم.

 

نماينده مردم كرمانشاه در مجلس شوراي اسلامي نيز در اين باره به باشگاه خبرنگاران جوان مي‌گويد: ثبت جهاني مجموعه تاريخي فرهنگي طاق بستان نبايد فداي تصميمات احساسي برخي مسوولان شود.

 

جهانبخش اميني با اشاره به اين‌كه اين موضوع بايد با نظرات كارشناسي مورد بررسي قرار گيرد، نه نظرات احساسي، تصريح مي‌كند: بايد توجه داشته باشيم كه توجه به توريسم و گردشگر امري ضروري است و از سوي ديگر ثبت يك اثر تاريخي در فهرست ميراث جهاني مي‌تواند يك منطقه را متحول كند.

 

وي با بيان اين‌كه مسوولان اوقاف و ميراث فرهنگي استان كرمانشاه بايد با تعامل با يكديگر، اين موضوع را حل كنند و ضمن احترام به امامزاده، مصلحت استان را هم در نظر بگيرند،‌ مي‌گويد: افسوس مي‌خوريم كه مي‌بينيم مجموعه تاريخي فرهنگي طاق بستان با چنين وضعيتي هنور ثبت جهاني نشده است.

 

در همين حال سيد اسماعيل حسيني‌مقدم مدير كل اوقاف و امور خيريه استان كرمانشاه با بيان اين‌كه موضوع خاص و نگران‌كننده‌اي وجود ندارد، مي‌گويد: بايد ساختمان امامزاده ساخته شود و ما به عنوان متوليان اين امر در حال انجام اين كار هستيم.

 

ساخت و سازهاي غيرمجاز، تهديدي ديگر

 

موضوع ديگري كه ثبت جهاني طابق‌بستان را تهديد مي‌كند، وجود ساخت و سازهاي فراوان و بعضا غيرمجاز در درون مجموعه است كه ظاهرا حذف و ساماندهي آنها به امري دشوار براي مسوولان شهري تبديل شده است. شايد به همين خاطر است كه رئيس شوراي اسلامي شهر كرمانشاه با اذعان بر اين موضوع كه توان ساماندهي طاق بستان را نداريم، خواستار ورود مراجع قضايي و شوراي تامين به موضوع شده است.

 

سيد حجت‌الله موسوي اجاق، ساماندهي غرفه‌ها و دكه‌هاي طاق بستان را خارج از توان شهرداري مي‌داند و تصريح مي‌كند: متاسفانه غرفه‌داران در اين منطقه اقدام به تخلفات وسيعي در امر ساخت و ساز و تصرف عرصه كرده‌اند. عده‌اي از اين افراد كه اقدام به اخذ مجوز از شهرداري كرده‌اند، مجوزشان در حد يك دكه 10 متري يا 7 متري بوده‌ كه در حال حاضر اين 7 متر تبديل به 700 متر شده است.

 

عبدالمجيد واحدي معاون برنامه‌ريزي استانداري كرمانشاه نيز در اين باره معتقد است شهرداري بايد اقدامات لازم را در اين خصوص انجام دهد و برنامه‌اي براي ساماندهي اين وضعيت ارائه دهد.